Tercerol
|
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
.jpg)
.jpg)
O tercerol ye una prenda que levan os cofadres d'a Semana Santa aragonesa en o tozuelo.
D'atra man tercerol ye tamién l'hombre que leva o paso en a procesión, ditos tamién portiadors. Os primeros en emplegar ista prenda estioron os chirmans franciscanos d'a Venerable Orden Tercera de Zaragoza, que d'antis mas s'encargaba d'a organización d'a procesión d'o Santo Entierro. La feban servir ta cubrir o suyo rostro. L'adoptoron dimpués os suyos succesors en a organización d'o Santo Entierro, os chirmans d'a Sangre de Cristo, unica cofadría zaragozana que en l'actualidat tien o dreito ta fer a penitencia no anonima, con un tercerol que no cubre a cara d'os chirmans. As personas que veniban ta a ciudat ta levar os pasos propiedat d'a chirmandat en a procesión d'o Santo Entierro, a sobén labradors y agricultors d'a redolada de Zaragoza emplegaban ista prenda, por ixo a istos portiadors se les diz tamién os tercerols.
Os tercerols como personas que levaban os pasos, no asociatos a denguna cofadría existioron dende os zaguers anyos d'o sieglo XVIII dica 1935. En iste anyo ocurren unos feitos que rematarán en a creyación de l'actual Semana Santa zaragozana. Debito a la situación politica que se vive en a Republica Espanyola no s'heba feito a procesión d'o Santo Entierro dende 1931 ya que heba estato cancelata por a negación d'o gubierno a permitir a la Sangre de Cristo esfilar con o suyo estardarte reyal, vedato por estar un simbolo d'a monarquía. En ixe anyo de 1935 bi habió en Santa Isabel un incendio que cremó o paso d'a Dentrata en Cherusalem por o que os tercerols se negoron a sacar os pasos. Estioron miembros d'asociacions relichiosas y chóvens qui sacoron os pasos ixe anyo. Mientres a procesión esclató una bomba anque nomás bi habió bels feritos. Dende iste anyo les ne metioron ruedas a os pasos ta levar-los millor y prencipioron a creyar-se cofadrías, filials d'a Sangre de Cristo ta encargar-se d'os pasos, a primera estió a Cofadría d'a Piedat, por o que os tercerols propiament ditos desapareixioron d'a Semana Santa zaragozana.
Anque muitas cofadrías fan servir actualment en Aragón o caperucho tipico d'a Semana Santa sevillana bi ha muitas que encara conservan o tradicional tercerol aragonés. En a Semana Santa zaragozana por eixemplo as cofadrías d'o Huerto, l'Ecce-Homo, o Nazareno, a Llegada, a Crucifixión, o Resucitado y a Dolorosa emplegan ista prenda en totas as suyas seccions y a mayor parti d'a resta de cofadrías la fan servir en as suyas seccions de bombos y portiadors d'os pasos u "tercerols" y atros chirmans con cargos procesionals como portaestandartes cetrers. En atros puestos d'Aragón como o Baixo Aragón y a provincia de Uesca tamién s'emplega encara tercerols con a cara cubierta u descubierta.
