Sauropterygia

De Biquipedia
Sauropterygia
Plesiosaurus sp. un plesiosauro d'o Churasico.
Denominacions populars
Sauropterichios
Dende o Triasico dica o Cretacio
Clasificación cientifica
Eukaryota
Animalia
Chordata
Vertebrata
Tetrapoda
Sauropsida
Sauropterygia
Descripción
Sauropterygia
Owen, 1860

Os sauropterichios (en nomenclatura cientifica Sauropterygia, en latín) son un clado de tetrapodos sauropsidos que vivión dende o Triasico Meyo dica la fin d'o Cretacio, en a era Mesozoica, y hue se troban extintos. En Taxonomía zoolochica, a os sauropterichios se les da o ran de superorden. Anque vivión contemporanios, no son parte d'os dinosauros sino un linache de reptils independient.

Etimolochicament o nombre viene de σαῦρος, "sauros", «fardacho» en griego,[1] y πτερύγιον, "pterígion", «aleta»,[1] y significa «reptils con aletas».

Se caracterizan y diferencian d'atros sauropsidos por una adaptación especial d'as cinturas escapulars (os «huembros») que feba posible una rotación d'as aletas debanteras a modo de remos. Dimpués, grupos de sauropterichios como Pliosaurus farían evolucionar una adaptación semellant pa la cintura pelviana.

O superorden d'os sauropterichios incluye a la mayoría d'animals que popularment conoixemos como «reptils marinos» d'o Mesozoico, sacando a os ictiosauros que fuen un orden que naixió d'una rama evolutiva de sauropsidos diferent, y probablement tampoco incluiba a lo chenero Mosasaurus, un arcosauro bien popular pero que a taxonomía ye subcheta a debate.[2]

Orichen y evolución[editar | modificar o codigo]

Extremidat tipica d'un sauropterichio, con forma d'aleta.

Os sauropterichios amaneixen a primer vez en o rechistro fósil fa uns 245 millons d'anyos, en o Triasico Meyo. Se trata de reptils intermeyos, con patas que les serviban pa fer vida amfibia entre a tierra y l'augua.

O chenero Nothosaurus ye o mas representativo d'ixa fase evolutiva d'os sauropterichios; yera un reptil con cuatro patas (talment yeran palmadas) disposadas en os costaus, d'una traza apreixida a como as tienen hue os lions marinos, y que arribó a fer 3 metros de largura. Por regular, s'acepta que se'n saliban ta tierra pa prener o sol y tamién pa ficar os uevos, de forma que fa pensar en a vida d'as tortugas acuaticas actuals.

Con a extinción d'a fin d'o Triasico, a mayoría de linaches de sauropterichios sufrirían una extinción terminal, con a sola excepción d'os plesiosauros. Contino, ixe grupo se dividiría en os dos grans linaches principals que seguirían dica la gran extinción K-Pg que determinó a fin d'o Mesozoico: Plesiosauroidea y Pliosauroidea.

Ecolochía[editar | modificar o codigo]

Lariosaurus valceresii, un sauropterichio basal de menos d'un metro de largo.

Por lo común, os sauropterichios presentan adaptacions en a dentición que fan pensar en un paper depredador. Os dients yeran punchudos, mas grans en a parte de debant d'a boca, y sobresaliban difuera d'o mueso mesmo cuan a boca la manteneban zarrada.

S'ha trobau fósils de sauropterichios con restas probables de belemnites y atros moluscos con clasca, como os ammonites, en o estomago. D'ixos tipos de cefalopodos, se'n trobaba contino en as mars mesozoicas, por a cual cosa no ye raro pensar que bellas especies s'especializasen en minchar-ne. Un atro tipo d'animals marinos que se fizon corrients en o Mesozoico fuen os peixes teleostios, conque tamién puestar que en capturasen.

De vez que depredadors, muitas especies de sauropterichios debeban d'estar presas d'atros depredadors, mas que mas os mas chicorrons. En o cénit evolutivo d'ellos, i habeba sauropterichios de mas de 10 metros pero as especies mas chiquininas no mediban menos de 2 metros de lonchitut. Manimenos, en os oceanos Mesozoicos i habeba a saber-los depredadors de mesuras chigants que bien podeban alimentar-se d'ellos. Alavez, o nicho ecolochico que ocuparían ixas especies en debeba estar uno d'intermedio.

En o Cretacio a gran diversidat de sauropterichios aparenta que disminuye respective a lo periodo anterior. S'ha especulau que, igual que heba pasau con os ictiosauros enantes, a mayoría de taxons no pudon fer-le frente a la competencia con atras especies de reptils depredadors que heban emerchiu feba poco, como os mosasauridos.

Reproducción[editar | modificar o codigo]

Elasmosaurus platyurus, un d'os sauropterichios mas largos, podeba fer mas de doce metros.

Dende que se describión, os sauropterichios tardanos, os que arribaban a las mesuras más granizas, se meteba en cuestión si podeban arrocegar-se en tierra pa ficar os uevos de forma pareixida como lo fan as tortugas, porque pareixeba imposible por mor d'as caracteristicas anatomicas que teneban. S'hipotetizaba que, si bien os primers animals d'o grupo yeran de seguro oviparos, lo menos os zaguers teneban que estar viviparos, pero no se'n teneba garra prebas.

Manimenos, en l'anyo 2011 se dió a conoixer en a revista Science o fósil d'un Plesiosauro con una sola cría formando-se en o vientre, lo que confirmaba que a lo menos os de bella especie yeran animals viviparos.[3]

Extinción[editar | modificar o codigo]

Si bien a mayoría de grupos de sauropterichios ya yeran en as tres pedretas pa la fin d'o Cretacio, como consecuencia d'a competencia ecolochica con atros depredadors que heban emerchiu entre o Churasico y ixe periodo mesozoico final, as especies que en quedaba (p. ex. Elasmosaurus) no sobrevivirían a la extinción masiva de a fin d'o Cretacio de fa 66 millons d'anyos. En chunto con os dinosauros y os pterosauros, os sauropterichios pasarían a fer parte d'os «reptils chigants» extintos que hue no identificamos si que con a era Mesozoica.

Se veiga tamién[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. 1,0 1,1 (es) «Sauropterigios» en Dicciomed, diccionario médico-biológico, histórico y etimológico, consultau o 10 de noviembre de 2023.
  2. (es) González Ruiz, Pablo. "Los mosasaurios (Reptilia; Squamata) de la Formación López de Bertodano (Maastrictiano tardío, Cretácico tardío) de la Isla Marambio, Cuenca James Roos (Antártida)". Facultat de Ciencias Exactas y Naturales. Universidat de Buenos Aires. 2017. https://hdl.handle.net/20.500.12110/seminario_nPAL000040_GonzalezRuiz
  3. (es) El plesiosaurio daba a luz a sus crías vivas, consultau o 10 de noviembre de 2023.

Enlaces externos[editar | modificar o codigo]