Marmota marmota
| Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
- A parola marmota reendreza ta iste articlo. Ta o chenero Marmota se veiga Marmota (chenero).
| Marmota marmota | |
|---|---|
| Una marmota en o Parque Nacional de Queyras (Francia) | |
| Denominacions populars | |
marmota, marma
| |
| Estau de conservación | |
| Dende o Mindel | |
| Clasificación cientifica | |
| Animalia | |
Filo:
|
Chordata |
| Mammalia | |
| Rodentia | |
| Sciuridae | |
| Marmota (chenero) | |
| M. marmota | |
| Descripción | |
Marmota marmota
Linné, 1758 | |
| Distribución cheografica | |
| Distribución de Marmota marmota | |
A marmota[1][2] u marma[1][3] (nombre cientifico Marmota marmota (Linné, 1758)) ye una especie de radedor d'a familia d'os esciuridos propia d'os Alpes y os Tatra y introduca en atras zonas montanyosas d'Europa Central y meridional.
Zoonimia
[editar | modificar o codigo]En aragonés medieval son conoixidas con os zoonimos marmutas (lexico comercial d'o sieglo XV), marmotas u marmoz ("Libro d'as Marabillas d'o Mundo").
Curiosidaz
[editar | modificar o codigo]En o Pleistoceno no pareixe que fuese una especie propia d'as tascas alpinas; o rechistro fósil en os Pireneus, cordelera Cantabrica y Meseta Norte amuestra que viviba en semontanos u como muito zonas con altaria no guaire alta. Probablement yera una especie propia d'estepas como a Marmota bobak, con a que tien una distribución dischunta. D'esta traza con o cambio climatico dimpués d'a glaciación de Würm desapareixió l'habitat ubierto a on viviba esta especie y no trobó refuchio en as tascas d'o piso alpín d'os Pireneus como si que se desvinió en os Alpes (a on cuasi s'extinguió como amuestra un cuello de botella chenetico) y en os Tatra, a on que sobrevivioron adaptando-sen a las condicions d'as tascas alpinas.
En o sieglo XX fue reintroduca en a versant norte d'os Pireneus y s'ha extendillau muito, plegando dica o Prepireneu d'a versant sud.
Referencias
[editar | modificar o codigo]- ↑ 1,0 1,1 (an) Diccionario aragonés-castellano-catalán. Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de 2024 (accesible vía web).
- ↑ (an) VIDALLER TRICAS, Rafel, Libro de As Matas y Os Animals; Dizionario aragonés d'espezies animals y bechetals; Ed. Val d'Onsera. Zaragoza 2004. ISBN 978-84-8986-235-7
- ↑ (es) Chesús de Mostolay EL SOMONTANÉS Diccionario de voces y expresiones, Albama Literaria, 2022, ISBN 978-84-09-41341-6, p. 455
- ↑ 4,0 4,1 (an) Libro d'as Marabillas d'o Mundo
Bibliografía
[editar | modificar o codigo]- (es) Oscar Arribas: Fauna y paisaje en los Pirineos en la Era Glaciar. Lynx Ediciones. ISBN 978-84-87334-71-9
Vinclos externos
[editar | modificar o codigo]
Se veigan as imáchens de Commons sobre Marmota marmota.
Wikispecies tiene un articlo sobre Marmota marmota.