Luengas gaelicas

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Luengas gaelicas
Atras
denominacions:
Luengas goidelicas, Q-celta
Distribución
cheografica:
Escocia, Irlanda, Isla de Man
Etnia:
Clasificación lingüistica
Clasificación: Indoeuropeas
Protoluenga: Antigo irlandés
Subdivisions:
  • 1) Gaelico irlandés
  • 2) Gaelico escocés
  • 3) Gaelico manés
  • ISO 639-1: [1]
    ISO 639-2: [2]
    ISO 639-3: [3]
    ISO 639-4: [4]
    ISO 639-5: cel
    Linguasphere: '
    Glottolog: goid1240
    Mapa de situación

    En verde as arias de luenga gaelica

    As luengas gaelicas u goidelicas, grupo tamién conoixito como Q-celta considerando luengas celtas actuals, son una d'as dos brancas mayors en que se dividen hué as luengas celtas (l'altra son as luengas britonicas).

    O gaelico u goidelico ye orichinario d'Irlanda. En o sieglo VI s'extendilló ta Escocia, d'on desplazó a las luengas britonicas orichinarias.

    Seguntes un modelo linial y dicotomico, as luengas goidelicas serían en un pasato remoto mui esparditas por a parti mas occidental d'a Celtica, encluyindo probablement luengas celtas d'a Peninsula Iberica.

    Seguntes un modelo no linial ni dicotomico o feito que l'idioma celtiberico siga Q-celta no indica que faiga part d'una mesma branca que o gaelico en a evolución d'as luengas celtas, y indicaría que conserva a Kw indoeuropea como una Q por estar marguinal en o conchunto d'as luengas celtas a l'igual que o gaelico (as luengas y dialectos perifericos conservan caracteristicas perditas en o centro).

    Se'n han conservato tres representants d'o gaelico en tiempos modernos:

    • O irlandés (Gaeilge) ye cooficial en Irlanda, y parlato sobre tot en a parti ueste d'o país.
    • O gaelico escocés (Gàidhlig) sobrevive en a parti nordoccidental d'Escocia, incluindo belunas d'as islas Hebridas. Tamién bi ha encara fablants en Nueva Escocia, en Canadá.
    • O manés (Gaelg) se charraba en a isla de Man. S'orichinó inicialment d'o gaelico escocés, con aportacions escandinavas. En 1974 se'n extinguioron os zaguers fablants pero sobrevivioron un grupo muit chicot de personas que l'heban presa como segunda luenga y que dende allora miran de potenciar-la frent a l'anglés anque ista zaguera sía la suya luenga materna.


    Luengas celtas
    Celtico continental Idioma galo | Luenga lepontica | Idioma galata | Idioma celtibero
    Grupo goidelico Idioma irlandés | Idioma manés | Idioma gaelico escocés
    Grupo britonico Idioma bretón | Idioma cornuallés | Idioma cumbrico | Idioma picto | Idioma galés
    Luengas amortadas