Lierta

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Lierta
Lugar d'Aragón

Ilesia parroquial
Entidat
 • País
 • Provincia
 • Comarca
 • Municipio
Lugar
 Aragón
 Uesca
Plana de Uesca
A Sotonera
Partiu chudicial Uesca
Codigo postal 22160
Parroquial
 • Diocesi
 • Arcipestrau

Uesca
Ayerbe
Coordenadas
Lierta ubicada en Aragón
Lierta
Lierta
Lierta en Aragón

Lierta ye un lugar aragonés d'o municipio d'a Sotonera, situato en a comarca d'a Plana de Uesca y provincia de Uesca y a una distancia de 15 km de Uesca capital.

Demografía[editar | modificar o codigo]

Evolución demografica[1]
1970 2000 2001 2002 2003 2004
112 53 53 51 54 50

Historia[editar | modificar o codigo]

O 28 de mayo de 1305 o monesterio de Sant Salvador de Leire dié ta o rei Chaime II d'Aragón o lugar de Lierta a cambeo d'o patronato sobre a Ilesia de Santa María d'o lugar de O Real, estando confirmada ista donación o 13 de febrero de 1329.

En 1845, seguntes Madoz, Lierta teneba:

  • 50 casas.
  • Casa d'o lugar en do yera a escuela.
  •   Fosqueta situada en o forno.
  •   Una fuent de buena augua.

En 1845 se l'incorpora Pui Boleya y entre as decadas de 1970 y 1980 se chunta con Boleya, Asquedas, Plasencia d'a Sotonera y Quinzano ta formar o nuevo municipio d'a Sotonera.

Molimentos[editar | modificar o codigo]

  •  Ilesia parroquial adedicada a Nuestra Sinyora d'o Pilar, d'estilo renaixentista.
  • Ermita de Sant Chulián. Situada en una espelunga en a sierra.
  • Gorgas de Sant Chulián. Puesto de naiximiento d'o río Venia.
  • Ermita de Nuestra Sinyora d'os Remeyos.

Ta veyer[editar | modificar o codigo]

En un canto d'o fundo d'a barranquiada, belén montañero que cada Nadal chunta a centenars de uescanos. Tamién a sierra y o tozal de Gratal ta o norte d'o lugar. Tien una vechetación muito interesant: carrascas, coscolleras, caixicos, madronyos, cardoneras, taxos, pins royos, escarrón de Montpeller, abellaneras, fabos, manzaneras bordes, brizons, etc. Bi n'ha un chiquet fabar en a parti de cara puerto de l'antigo municipio.

Pesonas celebres naixidas de Lierta[editar | modificar o codigo]

  • Joaquín Ezquerra - Humanista, que floreixié en os sieglos XVIII y XIX. Graduau en a Universidat de Uesca en Filosofía y Cánons, estié nombrau por S. M. profesor d'os Reyals Estudios de Sant Isidro de Madrit en 1771, obteniendo a catedra de Sintaxi Latina en 1795, en o cuyo cargo encara  e trobaba en primerías d'o sieglo XIX. Entre os treballos que publicó, entresalen: Un elogio de San Isidro Labrador, en rima castellana (Madrit, 1779); Genethliaco (Madrit, 1783); El Memorial Literario (1787-1797), reviesta mensual literaria de 21 tomos; y Retratos de los Reyes de España, en 3 tomos (Madrit, 1782-1788), obra que abarca dende os reis godos dica Carlos III, con inscripcions y grabaus de don Manuel Rodríguez, d'a Reyal Academia de San Fernando
  • Bernardo Monreal Ascaso - Cheografo, que naixié o 20 d'agosto de 1824 en a casona d'o castiello de Becha, pertenexient a ra parroquia de Lierta. Catedratico de Cheografía d'o Instituto d'Ávila dica 1872, se tresladó luego a ra Corte en calidat de cheografo. S'amorté en Madrit o 29 de chulio de 1894, dixando un legau important ta a fundación d'a Escuela d'Artes y Oficios en Uesca, que estié inagurada por o bispe don Mariano Supervía o 20 de abril de 1906. S'adedicó a María Auxiliadora y se metié leugo ta o cudiau d'os pais salesianos.

Bibliografía[editar | modificar o codigo]

  •  UBIETO ARTETA, Antonio, "Historia de Aragón". Los pueblos y los despoblados II (Ed. Anubar. Zaragoza, 1985)
  • CONTE OLIVEROS, Jesús. “Personajes y Escritores de Huesca y Provincia”. Ed. Librería General (Zaragoza 1981)

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (es) INE (ed.). «Cifras de población referidas al 01/01/2019». Nomenclátor. Relación de unidades poblacionales.