Sierra de Gratal

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Sierra de Gratal
Anvista de Penya Gratal
Cheografía
Cordelera	Sierras exteriors pirenencas
Sector	{{{sector}}}
{{{tpran}}}	{{{ran}}}
Maxima altaria	1.581 m, pico de la Calma
Cimas importants
Largaria
Amplaria
Superficie
Vértiz cheodesico
Subsistemas	{{{subsistemas}}}
Administración
Estau
País	Aragón
Comarca	Plana de Uesca
Edat
Materials
Tipo	{{{tipo}}}
Mapa

A Sierra de Gratal ye una sierra exterior prepirenenca situada en as primeras estribiellas d'os Pireneus y orientada d'ueste ta este. Se troba a o nord-este d'a ciudat de Uesca. O territorio d'a sierra de Gratal ye repartiu administrativament entre os municipios d'Arguis, Nueno y A Sotonera, mientres que as poblaciones de Nueno, Arascués y Lierta son situadas a os piez d'a versant sud d'a sierra de Gratal. A suya mayor altaria ye en o pico de la Calma con 1.581 m d'altaria.

Cheografía

A l'ueste a sierra de Gratal ye deseparada d'a sierra Caballera por os barrancos que dan orichen a o río Salado, afluent d'o Sotón, en a compleganza d'o río Galligo. A l'este, a foz de Sant Clemente, foratiada por o río Isuela (afluent d'o Flumen, en a compleganza d'o río Alcanadre), desepara a sierra de Gratal d'a sierra de l'Aguila.

Una d'as suyas prencipals alturas, ye a penya Gratal, situada en o centro d'a sierra, con 1.543 metros de altura y chunto a o vértiz cheodesico de Gratal que tien 1.543 metros. O cobalto ye o pico de la Calma, situau en a versant norte d'a sierra, a os piez de l'entibo d'Arguis, con 1.581 metros d'altaria. En a versant sud, o pico Gratal, con 1.567 metros, ye a segunda altaria d'a sierra. O pico de Sant Chulián, con 1.528 metros ye a cuarta cima d'a sierra con altaria superior a os 1.500 m.

Os afluents por a suya marguin dreita d'o río Isuela, o río Venia y os suyos afluents y os afluents d'o río Salado por a suya marguin ezquierda (istos dos zaguers ríos, afluents a la vegada d'o río Sotón) recullen as auguas d'a sierra de Gratal.

A sierra de Gratal, s'estendilla dillá enta l'oeste, estirando-se enta atras dos sierras que fan parti d'o mesmo sistema, como ye o caso d'a sierra Caballera, y a sierra de Lobarre.

A sierra Caballera, ye a central de todas, y, se devanta dica os 1.563 m d'o pico Caballera, y atro de 1.517 m, l'Alto d'a Naviella, a on bi ha un vértiz cheodesico. A os teitos d'a sierra Caballera se puet puyar dende a localidat de Boleya, a traviés d'as marcas d'o GR-1, y esbarrando-se enta a ezquierda en o collau d'os Pocos (bellas 3h de puyada).

A l'ueste, se devanta a zona mas alta, a sierra de Lobarre, que, perteneixe a la población d'o mesmo nombre, y tamién, a o famoso castiello de Lobarre. Dita sierra, como todas as d'a zona, tien selva de pin laricio en as partis mas baixas, y, o buixo, o brizón, y o pin silvestre en as zonas mas altas. Astí se troba o cobalto de todas istas sierras, o Puixilibro, con 1.597 m d'altaria, y a l'ueste, o pico Don Hueso, de 1.501 m d'altaria. O Puixilibro fue famoso en os anyos 70 por los avistamientos de OVNIs, y que deseguida quedó en l'olvido, manimenos, existe un recorriu cercular pasando por a suya cima, con un vértiz cheodesico, que prencipia en o castiello de Lobarre, y remata en o mesmo puesto, son 6,6 km de distancia, 520 m de deslibel, y bellas 3h en total, tot iste recorriu sigue as marcas amariellas y blancas d'o PRHU-105.