Dinastía Liao

De Biquipedia
(Reendrezau dende Liao)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Liao
912 — 1125


Situación de Dinastía Liao
Situación de Dinastía Liao
Mapa de China en tiempos d'a dinastía Liao, dominando o norte
Capital Shangjing (918-1120)
Idioma oficial Chinés
Relichión Tengrianismo, Budismo, Confucianismo, Taoísmo
Gubierno Monarquía
Khan dimpués Emperador
 • 916-26
 • 1101-25

Emperador Taizu
Emperador Tianzuo
 • Formación 912
 • Desaparición 1125
Población
900000 hab.
0,3 hab/km²

A dinastía Liao fue fundata por o pueblo d'orichen mongol d'os khitan, que prenió o control d'o norte de China en o periodo caotico d'as "cinco dinastías y diez reinos" y duró dica que os Liao substituyius por o pueblo d'orichen tungús d'os churchetz.

Os khitan aproveitoron a caita d'os Tang y a febleza d'os kirguizes pa ir estendillando-sen. Abaoji prenió o títol d'emperador en l'anyo 907. En l'anyo 924 os khitan forachitan a los kirguizes de Mongolia y en l'anyo 936 prenen as ciudaz de Datong y l'actual Pekín ya a lo sud d'a Gran Muralla. En l'anyo 946 os dirichents d'os khitan prenen o nombre de Liao.

En o estato Liao conviven os modos de vida d'os nomadas d'a estepa y d'os sedentarios hans d'o sud. En as estepas d'o norte o poder descansa en una fuerza armata de chinetz y en o sud bi ha una burocracia hederata de tiempos d'os Tang. Os khitan se converten a lo budismo.

Dende l'anyo 1004 os liao ya no atacan a los song y se limitan a cobrar un impuesto anyal en diners y seda. En l'anyo 1125 son substituyius por os suyos vasallos churchetz, antipasaus d'os manchús y fundadors d'a dinastía Jin. Part d'os khitan emigroron t'Asia Central y fundoron o Khanato Kara Khitai; os khitan que quedoron en o norte de China en o periodo d'a dinastía Jin se convertirían en part d'a categoría Hanren en o periodo Yuan chunto con os churchetz y os chineses d'o norte.

Bibliografía[editar | modificar o codigo]

  • Jean Sellier. Atlas de los pueblos del Asia Meridional y Oriental. Acento Editorial.