Diferencia entre revisiones de «Pasau imperfecto d'indicativo»
Sin resumen de edición |
|||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Tiempos |
{{Tiempos verbals}} |
||
O '''pasato imperfecto d'indicativo''' s'emplega pa indicar una acción verbal pasata pero vista en la suya [[durada]], ye dicir, en una unidat de tiempo que no ha rematato, sin importar quan encomenzó ni quan remató. |
O '''pasato imperfecto d'indicativo''' s'emplega pa indicar una acción verbal pasata pero vista en la suya [[durada]], ye dicir, en una unidat de tiempo que no ha rematato, sin importar quan encomenzó ni quan remató. |
||
Linia 54: | Linia 54: | ||
|} |
|} |
||
A desinencia presonal en a 1ª presona plural |
A desinencia presonal en a 1ª presona plural cambia ta ''-nos'' n'este y atros tiempos verbals: o [[pasato imperfecto de subchuntivo]] y os condicionals (que derivan d'o imperfecto d'indicativo). Ye notable tamién que as formas con ''-nos'' son tamién esdruixulas, n'un romance que huei tiende a no pronunciar [[esdrúixols en l'aragonés|esdrúixol]]s, pero que en o pasato ne pronunciaba (como en ''[[Puértolas]]''). |
||
== O pasato imperfecto d'indicativo en francés == |
== O pasato imperfecto d'indicativo en francés == |
||
Linia 166: | Linia 166: | ||
*''Si j''''étais''' riche je ferais le tour du monde''. |
*''Si j''''étais''' riche je ferais le tour du monde''. |
||
**"Si '''fuese''' rico faría a vuelta a lo mundo". |
**"Si '''fuese''' rico faría a vuelta a lo mundo". |
||
{{Luengas neolatinas pasau imperfecto d'indicativo}} |
|||
[[Categoría:Tiempos verbals]] |
[[Categoría:Tiempos verbals]] |
Versión d'o 16:39 12 feb 2016
O pasato imperfecto d'indicativo s'emplega pa indicar una acción verbal pasata pero vista en la suya durada, ye dicir, en una unidat de tiempo que no ha rematato, sin importar quan encomenzó ni quan remató.
O pasato imperfecto d'indicativo en aragonés ye diferent a como ye en idiomas vicins como castellano u catalán. Manimenos ye pareixito a como ye en italián y gascón. En aragonés, italían y gastón s'expresa metendo dezaga la radiz una desinencia -BA- y dimpués las desinencias presonals. Ye una traza més fidel a lo modelo latín y a conservación d'a -b- en la 2ª y 3ª conchugacions la consideran bells filologos como d'alcuerdo con una caracteristica d'a fonetica aragonesa y d'os atros dos luengaches mencionatos, on bi ha tendencia a la consonant oclusiva sonora latina como en remugar, coda, leixiva.
- PARTI-BA-M > *Partiva > Partiba
- PARTI-BA-S > *Partivas > Partibas
- PARTI-BA-T > *Partiva > Partiba
- PARTI-BA-MUS > *Partívanos > Partíbanos
- PARTI-BA-TIS > *Partívatz > Partíbatz
- PARTI-BA-NT > *Partívan > Partiban
O pasato imperfecto d'indicativo en aragonés
As formas més chenerals y que se fan servir en aragonés común son:
Presona | 1ª Conchugación | 2ª Conchugación | 3ª Conchugación |
1ª Sing. | Aduyaba | Debeba | Partiba |
2ª Sing. | Aduyabas | Debebas | Partibas |
3ª Sing. | Aduyaba | Debeba | Partiba |
1ª Plur. | Aduyábanos | Debébanos | Partíbanos |
2ª Plur. | Aduyábatz | Debébatz | Partíbatz |
3ª Plur. | Aduyaban | Debeban | Partiban |
A desinencia presonal en a 1ª presona plural cambia ta -nos n'este y atros tiempos verbals: o pasato imperfecto de subchuntivo y os condicionals (que derivan d'o imperfecto d'indicativo). Ye notable tamién que as formas con -nos son tamién esdruixulas, n'un romance que huei tiende a no pronunciar esdrúixols, pero que en o pasato ne pronunciaba (como en Puértolas).
O pasato imperfecto d'indicativo en francés
O pasau imperfecto d'indicativo en o francés se forma con as desinencias -ais, -ais, -ait, -ions, -iez, -aient sobre a radiz.
Presona | 1ª Conchugación |
1ª Sing. | Chantais |
2ª Sing. | Chantais |
3ª Sing. | Chantait |
1ª Plur. | Chantions |
2ª Plur. | Chantiez |
3ª Plur. | Chantaient |
En o caso d'os verbos irregulars a radiz d'o pasau imperfecto coincide con a d'as primera y segunda presonas en plural d'o present d'indicativo.
Presona | 1ª Conchugación |
1ª Sing. | Pouvais |
2ª Sing. | Pouvais |
3ª Sing. | Pouvait |
1ª Plur. | Pouvions |
2ª Plur. | Pouviez |
3ª Plur. | Pouvaient |
Esto fa que os verbos remataus en -ier y en -yer d'a primera conchugación francesa presenten formas en -ii- u -yi-
Os verbos remataus en -ier en francés (étudier, remercier, oublier, apprecier) son relacionaus con beluns d'os verbos remataus en -iar no freqüentativos en aragonés (estudiar, apreciar).
Presona | 1ª Conchugación |
1ª Sing. | Étudiais |
2ª Sing. | Étudiais |
3ª Sing. | Étudiait |
1ª Plur. | Étudiions |
2ª Plur. | Étudiiez |
3ª Plur. | Étudiaient |
Os verbos remataus en -yer en francés (payer, employer) son relacionaus con beluns d'os verbos remataus en -gar en aragonés (pagar, emplegar).
Presona | 1ª Conchugación |
1ª Sing. | Payais |
2ª Sing. | Payais |
3ª Sing. | Payait |
1ª Plur. | Payions |
2ª Plur. | Payiez |
3ª Plur. | Payaient |
A part d'os usos pasaus o imperfecto d'indicativo se fa servir o imperfecto d'indicativo en oracions condicionals hipoteticas ocupando o puesto que en atras luengas neolatinas corresponde a lo pasau imperfecto de subchuntivo:
- Si j'étais riche je ferais le tour du monde.
- "Si fuese rico faría a vuelta a lo mundo".