Chordón

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Chordons en a mata.

Chordón ye una denominación popular ta's fruitos d'a chordonera (principalment, Rubus idaeus), que son drupas multiples («polidrupas») muit apreciatas en gastronomía y mas que mas en repostería.

Farmacolochía

Icono d'aviso medico

Advertencia: Biquipedia no ye un consultorio medico.

Si creye que aprecisa d'aduya, por favor consulte con un profesional d'a salut.

Chordons recient replegatos

Parti emplegata

Os suyos prencipios activos se troban tanto en as fuellas como en o fruito u as simients.

Composición quimica

Os fruitos contienen un 1-2% d'acidos organicos, d'os cuals un 90% ye acido citrico. Amás, en istos bi ha vitamina C, diversos zucres y pectina. As simients contienen un 24% d'aceite esencial y as fuellas flavonoides, mas que mas glucosidos de kempferol y taninos, os compuestos de fenol d'as fuellas que, como se sabe, tienen función antioxidant y oscilan entre 4,8 i 12,0 mg d'equivalents d'acido galico.

S'ha caracterizato por un numero considerable d'antocianinas, entre as cuals s'ha de destacar cianidin-3-soforosido, cianidin-3-(2(G)-glucosilrutinosido), cianidin-3-sambubiosido, cianidin-3-rutinosido y cianidin-3-xilosilrutinosido.

Usos medicinals

Amás d'estar comestible, d'o fruito se'n obtiene un xarope muit perfumato, colorants y modificadors d'a sabor.

Tradicionalment as fuellas s'han utilizato com a relaxant uterino, como estimulant y en infusión, ta o tractamiento de diarreras y atros trastornos gastro-intestinals. S'ha emplegato tamién en ista forma ta amillorar os simptomas d'os costipatos y en Europa tamién ta facilitar os partos.

Nombres populars

A denominación «chordón» (d'o preromano *jurdone) ye cheneral por tot l'Alto Aragón. S'ha documentato con ixa parola dende a val de Benás dica la val d'Ansó, en l'extremo oposato d'o Pireneu d'Aragón. «Chordón» tamién s'emplega en Tarazona y o Moncayo. Manimenos, y como ye cosa cheneral en aragonés, amaneixen en as prospeccions lexicograficas cualques denominacions alternativas de forma puntual en bels lugars. P. ex. s'ha trobau a denominación «churlestre» exclusivament en Ansó, a on que tamién i coexiste con a parola «chordón», y tamién s'ha puesto trobar a parola «churrustel» que no s'emplegaría si que en Luesia.

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre chordons.