Texas

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Estau de Texas
State of Texas
Estau d'os Estaus Unius
Escudo
Bandera Escudo
Lema: Friendship
Embotada: Lone Star State

Mapa de situación en Estaus Unius
Entidat
 • País
 • Capital
 • Mayor ciudat
Estau
Estaus Unius
Austin
Houston
Idioma oficial denguna
Gubernador
Senadors
Greg Abbott (R)
John Cornyn (R)
Ted Cruz (R)
Superficie
 • Total
 • Tierra
 • Augua

696.241 km² (2ª)
678.051 km²
17.574 km² (2,5%)
Población
 • Total
 • Densidat

23.904.380[1] (2ª)
30,75 hab./km² (26ª)
Dentrada
 • Calendata
 • Orden

29 d'aviento de 1845
28º
Chentilicio Texano/a[2]
Cheografía
 • Horario

 • Latitut
 • Lonchitut
 • Amplaria
 • Longaria

Central: UTC-6
Montanyas: UTC-7
25° 50′ N a 36° 30′ N
93° 31′ W a 106° 39′ W
1.244 km
1.270 km
Altaria
 • Maxima
 • Meyana
 • Minima

2.667 m (Guadalupe Peak[3])
520 m
0 m (costa d'o Golfo de Mexico[3])
Codigos
 • USPS
 • ISO 3166-2
 • Abrev.

TX
US-TX
Tex.
www.texasonline.com/

Texas, prenunciau ˈtɛksəs, ye uno d'os 50 estaus d'Estaus Unius, situau a o sud d'o país. A suya capital ye a ciudat d'Austin. A suya población ye de 23.904.380 habitants (estimación de 2007), en una superficie de 696.241 km² con una densidat de población de 34,33 hab/km².

Cheografía[editar | modificar o codigo]

O estau de Texas muga a o sud con os estaus mexicanos de Chihuahua, Coahuila de Zaragoza, Nuevo León y Tamaulipas; a l'este con Loisiana; a o norte con Oklahoma; y a l'ueste con Nuevo Mexico.

Historia[editar | modificar o codigo]

Texas estió o 28º estau en dentrar en os Estaus Unius, o 28 d'aviento de 1845.

Demografía[editar | modificar o codigo]

Seguntes os datos d'o censo de 2010, l'Estau teneba una población de 25.145.561 habitants, estando o segundo estau mas poblau d'os Estaus Unius solament por dezaga de California. A distribución racial ye a siguient: 84,14 % blanco; 12,09 % negro; 3,62 % asiatico; 0,17 % nativo hawaiano u islencos d'o Pacifico; y 1,1 % amerindio o nativo d'Alaska. D'istos o 35,31 % son d'orichen hispano. Texas ye un d'os cuatro estaus estausunidenses en os cuals no son mayoría as personas d'orichen europeu (os atros son California, Nuevo Mexico y Hawaii). A población d'orichen hispano ye a de mas rapido creiximiento.

Os grupos d'orichen nacional mas numerosos de Texas son: mexicano (25,3 %), alemán (10,9 %), afroamericán (10,5 %), anglés (7,2 %), y escocés-irlandés (7,2 %).

Luengas[editar | modificar o codigo]

Texas no tiene declarau garra idioma oficial, si bien a luenga mas charrada ye l'anglés, emplegada por o 66,24 % d'a población. En segundo puesto ye o espanyol, por que Texas estió parti d'o virreinau d'a Nueva Espanya de par de buena parte d'a suya historia, y de Mexico de par de uns decenios dimpués d'a suya independencia.

L'idioma espanyol ye en creiximiento a causa d'a gran inmigración de mexicanos y hispanos d'atros países. Actualment l'espanyol lo charra o 29,40 % d'a población. Antiparti, a resta d'os idiomas rechistraus por os habitants de l'estau, un total de 143, lo charra menos de 1 % d'a población.

El Paso ye a sola ciudat de Texas an o 66,5 % d'a población charra espanyol.

Relichión[editar | modificar o codigo]

As mayors denominacions por numero de fidels en 2010 yeran de l'Ilesia catolica (4.673.500); a Convención Baptista d'o Sud (3.721.318); a Ilesia Metodista Unita, con (1.035.168), y l'islam (421.972).

O 50 % d'os texanos participan en a misa (catolicos) o en a escuela dominical (protestants) cada semana, o que fa de Texas o deceno estau federal d'os Estaus Unius an i hai mas frecuencia en a vida relichiosa (guaire 42% ye o porcentache nacional). Tamién ye seu d'una d'as ilesias protestants mas grans d'o país, Lakewood Church, que tiene una asistencia alto u baxo de 45.000 personas cada fin de semana, en a ciudat de Houston.

Relichión Total (2018)
Protestants 15.498.000 (54%)
Catolicos 6.601.000 (23%)
Sin relichión 5.453.000 (19%)
Atras relichions 1.148.000 (4%)

Ciudaz[editar | modificar o codigo]

Houston.
Dallas.
San Antonio.
Austin.
Fort Worth.

Texas ye o solo estau en os Estaus Unius que tiene tres ciudaz con mas d'un millón d'habitants en a lista d'as diez ciudaz mas poblatas en o país: Houston, San Antonio y Dallas. Austin y Fort Worth son entre as 20 mas pobladas. As 10 ciudaz mas grans de Texas seguntes o censo de 2010 son:

Posición Ciudat Población
1 Houston 2.099.451
2 San Antonio 1.327.408
3 Dallas 1.197.816
4 Austin 790.390
5 Fort Worth 741.206
6 El Paso 649.121
7 Arlington 365.438
8 Corpus Christi 305.215
9 Plano 259.841
10 Laredo 236.091

Arias metropolitanas[editar | modificar o codigo]

L'aria metropolitana de Dallas-Fort Worth ye a cuatrena mas poblata d'os Estaus Unius, dimpués d'as de Nueva York, Los Angeles y Chicago, y a tercera en superficie dimpués de Nueva York y Los Angeles. Ista conurbación incluye cuatre d'as diez ciudaz mas poblatas de l'Estau. As 10 arias metropolitanas mas grans de Texas seguntes os datos d'o censo de 2006 son:

Posición Aria metropolitana Población
1 Dallas–Fort Worth 6.477.315
2 Gran Houston 5.946.800
3 Gran San Antonio 2.142.508
4 Austin 1.716.291
5 El Paso 800.647
6 McAllen–Edinburg–Mission 774.769
7 Corpus Christi 416.095
8 Brownsville–Harlingen 396.371
9 Killeen–Temple 379.231
10 Beaumont–Port Arthur 378.477

Zonas metropolitanas transnacionals[editar | modificar o codigo]

As zonas metropolitanas que se troban en a muga con Mexico tamién forman conurbacions transnacionals con una interacción economica y demografica profunda.

Posición Nombre de muga Población
1 Ciudad JuárezEl Paso 2.525.583
2 ReynosaMcAllen 1.647.351
3 Heroica MatamorosBrownsville 1.136.995
4 Nuevo Laredo—Laredo 775.481
5 Piedras NegrasEagle Pass 208.948
6 AcuñaDel Río 200.367

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]


Organización territorial d'os Estaus Unius d'America Bandera d'os Estaus Unius
Estaus Alabama | Alaska | Arizona | Arkansas | California | Carolina d'o Norte | Carolina d'o Sud | Colorado | Connecticut | Cheorchia | Dakota d'o Norte | Dakota d'o Sud | Delaware | Florida | Hawaii | Idaho | Illinois | Indiana | Iowa | Kansas | Kentucky | Loisiana | Maine | Massachusetts | Maryland | Michigan | Minnesota | Mississippi | Missouri | Montana | Nebraska | Nevada | Nuevo Mexico | Nueva Hampshire | Nueva Jersey | Nueva York | Ohio | Oklahoma | Oregón | Pennsilvania | Rhode Island | Tennessee | Texas | Utah | Virchinia | Virchinia Occidental | Vermont | Washington | Wisconsin | Wyoming
Districto federal Districto de Columbia
Arias insulars Arrecife Kingman | Atol Palmyra | Atol Johnston | Guam | Isla Baker | Isla Howland | Isla Jarvis | Islas Marianas d'o Norte | Atol Midway | Isla Navassa | Islas Virchens d'os Estaus Unius | Isla Wake | Puerto Rico | Samoa Americana