Ir al contenido

Verde

De Biquipedia
(Reendrezau dende Verda)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo ye sobre a color dita verde. Ta atros usos se veiga verde (desambigación).
Verde
Cordenadas de color
HTML #008000
RGB (r, g, b) (0, 128, 0)
CMYK (c, m, y, k) (100, 0, 100, 50)
HSV (h, s, v) (120°, 100%, 50%)
Verde.

O verde[1][nota 1] ye una color con una lonchitut d'onda d'uns 550 nm. O suyo complementario ye o royo.

Pa matices de color u tendencias de color verde s'utilizan: afardachau, enverdisquiau, verdal, verdenco, verdenyo, verderisco, verdisco, verdoso y verderoso.[1]

Etimolochía

[editar | modificar o codigo]

L'orichen etimolochico de verde ye o latín VIRIDIS,[2] a traviés de l'acusativo VIRIDEM.

  • VIRIDE > verede > verde.

En aragonés l'adchectivo de color verde no gosa tener una forma diferent pa o chenero gramatical feminín,[3][4][5] manimenos una forma analochica verda existió en romance navarro y se podió documentar encara en a Val d'Aragüés a mitat d'o sieglo XX.[6]

O verde en a sociedat

[editar | modificar o codigo]
  • Os ecolochistas gosan emplegar o verde por estar una color frecuent en a naturaleza. Greenpeace, un grupo ecolochista, lo usa por a suya asociación con a vida. Os partius politicos ecolochistas se dicen "partius verdes".
  • O verde ye a color tradicional d'o Islam.
  • O verde simboliza a preferencia de paso en os semaforos, abanzar, u que bel dispositivo funciona correctament.
  • A invidia, un d'os siet pecatos capitals, gosa relacionar-se con o verde.
  • En a Edat Meya s'asociaba a o diaple (agora a suya color ye o royo).
  • Ye a color de l'asperanza (y por tanto de l'idioma esperanto).
  • En a placha, a bandera verde significa: banyo libre.
  1. Con a variant verd

Referencias

[editar | modificar o codigo]
  1. 1,0 1,1 (an) Diccionario aragonés-castellano-catalán. Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de 2024.
  2. (es) Francho Nagore Laín: Vocabulario de la Crónica de San Juan de la Peña (versión aragonesa, s. XIV), Universidat de Zaragoza, 2021, ISBN 978-84-1340-315-1, p.458
  3. (es) BLAS GABARDA, Fernando y ROMANOS HERNANDO, Fernando, Diccionario Aragonés: Chistabín-Castellano; Gara d'Edizions. Zaragoza, 2008. p 111.ISBN 978-84-8094-061-0
  4. (es) José Antonio Saura Rami:: Elementos de fonética y morfosintaxis benasquesas. Gara d'Edizions, Institución Fernando el Católico, 2003 p 134.
  5. (es) Mascaray Sin, Bienvenido: Vocabulario del habla de Campo (Ribagorza, Huesca). Xordica Editorial, 2014. p 363.
  6. (es) Pascual González Guzmán: El habla viva del Valle de Aragüés. Monografías del instituto de estudios pirenaicos. Zaragoza, 1953, p 76.

Enlaces externos

[editar | modificar o codigo]