Selva d'as Landas

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

A selva d'as Landas (La forêt des Landes in francés) ye una selva de pinastra que se troba en a rechión historica de Gascunya en o sudueste de Francia en l'actual rechión d'Aquitania. Ye a selva de pin maritimo mas gran d'Europa. A palabra francesa landes y gascona lanas, significa igual que en aragonés "landa", una forma de vechetación con bruco, muit estendita en os suelos acidos d'os países d'a costa atlantica d'Europa.

Cheografia

A selva (tamién conoixita simplament como as 'landas de Gascunya', y d'antis mas, as 'landas de Bordeus') cubre gran parti d'os actuals departamentos d'as Landas y de Gironda; tamién dentra, en menor mida, en o departamente d'Òlt y Garona. As fuents de cuantos ríos se troban en ista rechión, incluyindo-ie o Leyre, o Boudigau, o Siron, y o Gat Mort. As ciudaz mas grans en a selva son Arcaishon, Dacs y Lo Mont.

Orichen d'o pinar

A selva ye formata mas que mas de pins maritimos, Pinus pinaster. A diferencia d'a mayoría d'as selvas europeas, a selva d'as Landas ye cuasi de tot creyata y administrata por l'hombre ta uso industrial. Ista graniza plantación prencipió en o sieglo XVIII en a zona d'o País de Bug en a Gironda, ta aturar a erosión y ta limpiar o terreno.

Historia

A mayor parti d'a rechión que hue ye ocupata por a selva d'as Landas, yera un terreno cuasi de tot inhabitato, dica que s'aprebó a lai d'o 19 de chunio de 1857 que remató con o pastoreyo tradicional y prencipió un proceso de reforestación a gran escala, con l'obchectivo de rehabilitar o paisache y empentar o desembolique economico d'a zona. Antis d'iste periodo, as chents d'as Landas feban servir zancos ta desplazar-se d'un puesto a un atro por os paúls que bi heba. Dende a decada de 1970, partis d'a selva s'han adedicato a la agricultura intensiva (mas que mas o cautivo de cerials).

Jean Louis Gintrac (1808—1886), *Habitants d'as Landas*, Museum of Fine Arts, Bordeaux; primera metat d'o sieglo XIX; olio sobre lienzo; 32x46 cm.

L'aria total d'a selva s'estima que ye d'alto u baixo 10.000 km², d'as que nueu decenas partis s'adedica nomás a o monocautivo de pins maritimos (Pinus pinaster), encara que, en o centro d'iste pinhadar ("pinar" en o dialecto gascón de l'occitán), bi ha una selva natura que sobrevive dende a epoca post-glacial en ista parti d'o sudueste de Francia. Astí, os pins co-existen con atras especies como caixicos, albernices, abetullos, salces, u cardoneras. Ista selva templata mixta ye troba a sobén chunto a cursos d'augua, a on bi ha buenas filtracions. L'antiga selva yera probablement mas ampla antis d'a Edat Meya, cuan un clima mas fredo y humido cambeó a composición d'as especies. Debito a la necesidat de fusta como combustible y ta a construcción y tamién a la cría de uellas en a zona, a selva orichinal se redució prou entre os sieglos XV y XVIII.

En chinero de 2009 una gran tronada en a zona estricalló alto u baixo 300.000 ha de selva, d'as cuals un 90% se trobaban en ista selva d'as Landas.^[1]

Agricultura y industria

Antis de metat d'o sieglo XIX, nomás a cría de uellas en os brucals d'a zona (y a producción de fiemo de uella como solo fertilizant ta os campos) permitiba o cautivo de centeno. Debito a os humidos hibiernos, yera menester cubrir a tierra con pallas ta preservar-la ta o siguient cautivo. A desaparición d'as landas, debito a la expansión d'as plantacions de pins, remató con ista economía de pastoreyo y cautivo en as tierras humidas, y con a imachen iconica d'os pastors puyatos dencima d'os suyos zancos. A imachen d'o pastor cambeo por a d'os recolectors de resinas d'os pins.

En primerías d'o sieglo XX, prencipió a explotación comercial d'a selva ta obtener fusta, papel, y resina de pin, convirtindo-se istas industrias en parti important d'a economía rechional. Muita chent d'a rechión encara treballa en fainas relacionatas con a selva como en a talla d'árbols, a serrerías, as industrias papeleras, l'artesanía con fusta como parquetería u ebanistería, asinas como en a fabricación de productos derivatos d'o papel como a fabricación de cartón ondulato y conglomerato de fusta. Manimenos, a replega de resina, que requiere un duro treballo, ha desapareixito cuasi de tot debito a os metodos mudernos ta producir disolvents y atros productos quimicos que no amenistan de resina de pin u alquitrán de pin como base ta a suya fabricación. DRT ye a empresa local mas gran d'a rechión que encara fa servir bio-productos obtenitos d'a selva.

Se veiga tamién

Voies Ferrées des Landes (VFL), grupo de companyías de ferrocarril que operaban en ista selva.
Parque Natural Rechional d'as Landas de Gascunya

Referencias

↑ (fr) Après le passage de la tempête, la filière du bois en souffrance, Ségolène de Larquier. Le Point. 2009-01-26

Bibliografía

Francis Dupuy, Le pin de la discorde: Les rapports de métayage dans la Grande Lande, Paris, Maison des Sciences de l'Homme, 1996
François Sargos, "Forêt des landes de Gascogne, une nature secrète" Editions Sud Ouest, Bordeaux, 2008
Christian Maizeret, Les Landes de Gascogne, Delachaux et Niestlé, Paris, 2005
Jacques Sargos, Histoire de la Forêt landaise - Du désert à l'âge d'or, Bordeaux, L'horizon chimérique, 1997, rééd. en 2004.
Massif des Landes de Gascogne - Inventaire forestier 1998 1999 2000, IFN
L'Ours Pécheur, de Philippe Cougrand. Bordeaux : Pleine Page Editeur, 2008, 312 p. (collection Rouge nuit). ISBN 978-2-913406-58-2