Pan troglodytes

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Pan troglodytes
Un chimpanzé común (Pan troglodytes).
Denominacions populars
chimpanzé común, chimpanzé[1]
Estau de conservación

En periglo (IUCN)
Clasificación cientifica
Animalia
Chordata
Mammalia
Primates
Hominidae
Pan
P. troglodytes
Descripción
Pan troglodytes
Blumenbach, 1775
Distribución cheografica
Distribución d'o chimpanzé común. Subespecies: 1. Pan troglodytes verus, 2. P. t. vellerosus, 3. P. t. troglodytes, 4. P. t. schweinfurthii

O chimpanzé común (Pan troglodytes (Blumenbach, 1775)[2]) ye un mamifero d'a orden d'os Primates y familia Hominidae que ye o parient vivo mas amanau d'os humans. Lo chimpanzé ye cubierto de pelo negro y gruixudo, pero tien a cara, os didos d'as mans y os piez, as palmas d'as mans y as plantas d'os piez espullaus. Ye mas gran y mas robusto que o bonobo, pesa 40–70 kg pa os masclos y 27–50 kg pa as fembras y mide de 120 a 150 cm .

Lo chimpanzé vive en grupos que vareyan en grandaria de 15 a 150 miembros, encara que os individuos viacheyan y s'alimentan en grupos muito mas chicoz mientres o día. A especie vive en una estricta hierarquía dominada per os hombres, an as disputas por un regular se resuelven sin necesidat de violencia. Cuasi totas as poblacions de chimpanzés s'han rechistrau fendo servir ferramientas, modificando tochos, penyas, hierba y fuellas y utilizando-las pa cazar y adquirir miel, termitas, fornigas, nueces y augua. Tamién s'ha trobau que a especie creya tochos esmolaus pa travesar chicoz mamifers. O suyo periodo de chestación ye de ueito meses. Lo bebé s'esbeza arredol d'as tres anyadas d'edat, pero por un regular mantiene una relación amanada con a suya mai mientres cuantos anyos mas.

Lo chimpanzé figura en a Lista Roya de l'IUCN como especie en periglo d'extinción. S'estiman entre 170.000 y 300.000 individuos en a suya aria de distribución. As mayors menazas pa os chimpanzés son a perda d'habitat, a caza furtiva y as malotías.

Subespecies[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (an) Diccionario ortografico de l'aragonés (Seguntes la Propuesta Ortografica de l'EFA). Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. ISSN 1988-8139. Octubre de 2022.
  2. (en) Groves, C. P. (2005). Wilson, D. E.; Reeder, D. M. (eds.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference. Baltimore: Johns Hopkins University Press. p. 183. ISBN 0-801-88221-4.

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]