Ir al contenido

Idioma arameu

De Biquipedia
(Reendrezau dende Luenga aramea)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Arameu
ארמית - ܐܪܡܝܐ
Atras denominacions: {{{atrasdenominacions}}}
Parlau en: Armenia
Azerbaichán
Cheorchia
Irán
Iraq
Israel
Liban
Rusia
Siria
Turquía
Rechión: {{{territorios}}}
Etnia: {{{pueblo}}}
Parladors: 445.000
Posición: {{{clasificación}}} (Ethnologue 1996)
Filiación chenetica:  Afroasiaticas

  Semitica
   Semitica occidental
    Central
     Noroccidental
      Arameu

Estatus oficial
Oficial en: Garra país
Luenga propia de: {{{propia}}}
Reconoixiu en: {{{reconoixiu}}}
Regulau por: -
Codigos
ISO 639-1
ISO 639-2
ISO 639-3 {{{iso3}}}
SIL
Extensión d'o Arameu

L'arameu[1] ye una luenga semitica con una historia de a o menos 3.000 anyadas. Estió una lingua franca de comunicacions entre diferents pueblos d'Orient meyo antes d'o periodo helenistico y encara yera una d'as luengas prencipals d'a zona dica que a cheneralización de l'arabe fació que l'arameu quedase restrinchito como luenga charrata en bellas comunidaz cristianas y chodigas de zonas marguinals, cadaguna con un dialecto propio.

Historia de l'arameu

[editar | modificar o codigo]

Iste periodo incluye l'arameu charrato por os arameus dende o suyo orichen dica que se consolida como luenga franca d'a rechión. L'arameu antigo comprende mas de trece sieglos d'historia d'a luenga. O punto mas important d'a historia de l'arameu antigo se troba arredol de 500 aC, cuan se converte en l'arameu imperial. L'arameu substituyó a atras luengas semiticas, como por eixemplo o hebreu, y por ixo ye l'idioma orichinal de bellas partes d'a Biblia asinas como a luenga prencipal d'o Talmut. A luenga aramea estió lingua franca dica que con o periodo helenistico habió de competir con o griego, pero encara en o periodo romano yera una d'as luengas prencipals y mes parlatas d'Orient meyo. Os diferents dialectos rechionals de l'arameu prenen relevancia cuán o griego reemplaza a l'arameu como luenga de poder en a rechión. Estió l'arameu y no o hebreu a luenga charrata por Chesús, y a luenga que se feba servir en o culto cristiano y textos sagratos competindo con o griego. Bellas formas de cristianismo que se convertioron en heterodoxias en relación a la ortodoxia imperial romana u bizantina refusoron de fer servir o griego y facioron servir l'arameu. L'arameu deixó de tener importancia como una d'as luengas prencipals d'a zona cuan con a invasión arabe se produció una islamización que siempre va acompanyata d'una arabización implicita, por estar l'arabe a luenga de l'Alcorán. D'esta traza l'arameu d'o sieglo XX, conoixito como neoarameu, yera a luenga de bellas comunidaz cristianas y chodigas de zonas marguinals en o Kurdistán y arredols. Con os esterminios d'as poblacions cristianas en a Primera Guerra Mundial, (que a mes d'afectar a os armenios en o conoixito chenocidio armenio tamién afectaba a os asirianos, caldeus y sirians) y a formación d'o estato d'Israel, (con a emigración de muitos chodigos d'Orient Meyo enta o estato chodigo), a presencia de l'arameu en a zona on se conservaba s'ha redueito muito, y en os países on s'han refuchiato ixas comunidaz ye en camín de desapareixer debant d'os idiomas oficials.

Referencias

[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos

[editar | modificar o codigo]
Wikipedia
Wikipedia
Ista luenga tien a suya propia Wikipedia. Puez vesitar-la y contribuyir en Wikipedia en arameu.