Estau Independient de Croacia

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Estau Independient de Croacia
Nezavisna Država Hrvatska
gubierno titere de l'Alemanya Nazi
1941 — 1945
Bandera Escudo d'armas
Situación de Estau Independient de Croacia
Situación de Estau Independient de Croacia
Capital Zagreb
Idioma oficial
 • Atros idiomas
Croata
Hongaro
Relichión Catolicismo
Gubierno Monarquía
Rei
 •

Tomislav II
Poglavnik
 • 1941-1945

Ante Pavelić
 • Fundación 10 d'abril de 1941
 • Desaparición 8 de mayo de 1945
Superficie
 • 1941

115 133 km²
Población
• 1941 est.
     Densidat

6966729 hab.
60,5 hab/km²

O Estau Independient de Croacia (Nezavisna Država Hrvatska en croata, a sobén abreviau como NDH) estió un estau aligau de l'eixe creyau dimpués que en 1941 Italia, Alemanya y Hongría invadisen Yugoslavia y permitisen que os ustaixas (ultranacionalistas croatas) formasen un gubierno. O gubierno ustaixa tenió o refirme d'a Ilesia Catolica local, y en especial de sectors Franciscanos[1]. A personalidat principal d'o rechimen ustaixa estió o Ante Pavelić (o poglavnik). O gubierno ustaixa excluyó a la minoría serbia y prebó de fer-la desapareixer.

Entre os principals cargos ustaixas bi heba una buena representación de croatas de Bosnia-Herzegovina, encomenzando por o mesmo poglavik, y esto lis permitiba tener buenas relacions con os bosnios musulmans, beluns d'os quals encara se consideraban croatas y s'unioron a los ustaixas.

O Estau Independient de Croacia desapareixió por a derrota de l'exe en a Segunda Guerra Mundial y por a formación d'un prochecto de Yugoslavia común pa eslaus meridionals de totas as nacionalidaz.

Formación[editar | modificar o codigo]

A primers de 1941 Hitler ordenó a Yugoslavia que s'adhibise a lo Pacto Tripartito, pensando en atacar Grecia. O rechent Pavlo aceptó, pero os nacionalistas serbios se rebeloron o 27 de marzo, dimpués Pero II ye proclamau rei, pero o 6 d'abril de 1941 os exercitos hongaros, alemans y italianos invadioron Yugoslavia, que se rindió o día 17. Yugoslavia fue dividida en zonas, y se creyó un estau satelite croata gobernau por os ustaixas ixamplau con Bosnia-Herzegovina y Sirmia, pero que ha habiu de ceder territorios a Hongría y Italia, (zonas de Dalmacia).

Encara que en a denominación oficial d'o estau figurás a palabra ("independient"), en realidat as tropas alemanas ocupaban o nord-este y as tropas italianas o sudueste. O feito que os ustaixas hesen habiu de permitir que Italia s'anexionás Dalmacia fació que muitos nacionalistas croatas no refirmasen a los ustaixas[2].

Persecución d'as minorías[editar | modificar o codigo]

Os ustaixas emprendioron o exterminio de serbios de Croacia y de Bosnia. Muitos serbios fuoron ninviaus a lo Campo de Concentración de Jasenovac. Con menos meyos que os alemans pa fer mortaleras, as trazas d'os ustaixas impresionoron a los mesmos nazis alemans.

Tamién colabororon en a persecución nacional-socialista d'os chudeus (en Ragusa y Sarajevo i heba sefarditas), que en part fuoron ninviaus a campos de concentración nazis fuera de Croacia. Os ustaixas tamién persiguioron a los chitans.

Guerra civil[editar | modificar o codigo]

A Segunda Guerra Mundial se viviba en o Estau Independient de Croacia como una autentica guerra civil. Os ustaixas yeran en guerra contra os dos movimientos de resistencia a los nazis: a resistencia comunista representada por os partisans y a resistencia monarquica serbia representada por os chetniks.

Mientres os ustaixas prebaban d'exterminar a los serbios, os guerrillers monarquicos serbios (chetniks) exterminaban a los musulmans bosnios en as zonas que controlaban[3]. Os bosnios luitaban contra os serbios pa vengar-sen[4].

Yugoslavos de totas as nacionalidaz, croatas tamién s'aplegoron en a formación d'un exercito partisán que defendeba una Yugoslavia plural y que tienen un caudiello croata, Josip Broz Tito. A primers de l'anyo 1942 os partisans fuoron forachitaus de Serbia y plegoron dica Bihać, a on organizoron un exercito[5]. Os combates entre ustaixas y partisans continoron en tot l'anyo 1942 en Bosnia, a on yeran bien establius. A Batalla de Kupres estió una victoria significativa pa os ustaixas. En noviembre de 1942 os partisans creyoron o Antifasisticko Vijece Narodnog Oslobodjenja ("Consello Antifascista de Liberación Nacional"), y controlaban una buena part de Bosnia, Croacia y a costa dalmata[6].

Os partisans fuoron refusaus por una contraofensiva alemanya. Entre o 20 de chinero de 1943 y abril de 1943 se produció a Operación Weiss contra os partisans de Tito con a participación d'os chetniks como aliaus de l'exercito italiano (y indreitament de l'exercito alemán). Os partisans optoron por dirichir os suyos ataques enta o sud derrotando a los italianos en Prozor, y ir movendo-se enta l'este, derrotando a los chetniks en a Batalla d'o río Neretva cerca de Jablanica, o que lis permitió de refuchiar-se en Montenegro.

En 1943 muitos italianos cambioron de bando (capitulación italiana) y esto permitió a los partisans de tornar a abanzar en liberar a costa dalmata en octubre-noviembre de 1944. Os ustaixas seguiban resistindo encara dimpués d'a rendición d'Alemanya, fendo-lo o 15 de mayo de 1945 en Eslovenia. Ante Pavelić recibió asilo diplomatico en a Espanya franquista.

Os combates duroron dica o 25 de mayo de 1945 con a derrota d'os zaguers croatas y bosnios en a Batalla d'Odžak (en Posavina), a zaguera batalla d'a Segunda Guerra Mundial en Europa.

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (es) Francesc Bonamusa: Pueblos y naciones en los Balcanes. Siglos XIX y XX. Akal 2010, p 144-145.
  2. (en) Jozo Tomasevich: War and Revolution in Yugoslavia, 1941-1945. Stanford University Press, 2001.
  3. (es) Felipe Fernández-Armesto: Los hijos de Zeus. Pueblos, etnias y culturas de Europa. 1996 Grijalbo. p 307
  4. (fr) Dennis P. Hupchick, Harold E. Cox: Les Balkans. Atlas historique. Ed Economica, 2008, p 96.
  5. (es) André Sellier, Jean Sellier: Atlas de los pueblos de Europa Central. Acento editorial, p 158.
  6. (es) Carlos Taibo, José Carlos Lechado Los conflictos yugoslavos: una introducción. Editorial Fundamentos 1993. p 18

Bibliografía[editar | modificar o codigo]