Consello Superior d'as Luengas d'Aragón

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O Consello Superior d'as Luengas d'Aragón (en castellano, Consejo Superior de las Lenguas de Aragón) estió un organo consultivo gubernamental aragonés creyau y regulau en o capítol III d'a Lei de Luengas d'Aragón.[1] Se tractaba d'un organo colechiau consultivo, adscrito a lo Departamento d'o Gubierno d'Aragón competent en política lingüistica y adotau d'autonomía organica y funcional, con a fin de guaranciar a suya obchectividat y independencia. S'heba d'encargar d'os temas relacionaus con as luengas propias d'Aragón: aragonés y catalán (entre que o castellano ye a luenga oficial, emplegada en tot o territorio).

A suya existencia estió efimera: Fue creyau en 2009 y aboliu en 2013 por a nueva Lei de Luengas de Aragón que derogó a lei de 2009 y que encomendó as suyas funcions a l'Academia Aragonesa d'a Luenga y a o Gubierno d'Aragón.

Constitución[editar | modificar o codigo]

Encara que a suya constitución, como indica a Lei, s'habría d'haber produciu antes d'o tiempo de tres meses dende a dentrada en vigor d'a lei, no estió dica o 18 d'octubre de 2010 cuan o President d'o Gubierno d'Aragón nombró a os suyos primers miembros.[2] O Consello Superior se constituyó a la fin o 10 d'aviento de 2010, esleyindo provisionalment a José Bada Panillo como president, en estar o miembro d'edat mas gran, y a Marta Marín como secretaria.[3][4] En a sesión posterior, d'o 27 de chinero de 2011, se torna a esleyir a José Bada y Marta Marín como president y secretaria respectivament, y a María Antonia Martín Zorraquino como vicepresidenta. As suyas normas d'organización interna y funcionamiento fueron aprebadas por o Gubierno d'Aragón o 5 d'abril de 2011.[5]

Composición[editar | modificar o codigo]

O Consello Superior d'as Luengas d'Aragón yera formau por 15 miembros, que s'heban de designar entre filologos, churistas, sociologos, destacadas personalidaz d'as letras, l'amostranza u a investigación lingüistica u d'os ambitos social u cultural d'Aragón.

Yeran nombraus por o President d'Aragón a propuesta d'as Corz d'Aragón, d'o Gubierno d'Aragón y d'a Universidat de Zaragoza, correspondendo a cadaguna d'istas institucions d'efectuar a propuesta de 5 miembros. Os miembros d'o Consello se designaban por periodos de 6 anyos, esviellando-se cada dos anyos por terceras partes.

Cese d'os miembros[editar | modificar o codigo]

O cese d'os miembros se podeba deber a una d'as siguients causas:

  1. Transcurso d'o termino de nombramiento.
  2. Inhabilitación declarada por resolución chudicial firme.
  3. Renuncia acceptada por o President d'o Consello.
  4. Declaración de feneiximiento u incapacidat.

As vacants producidas s'habrían de cubrir a propuesta d'a institución que efectuó o nombramiento d'aquella persona en qui concorra a causa de cese y, en o suyo caso, por o tiempo de mandato que li restase.

Miembros[editar | modificar o codigo]

Universidat de Zaragoza[editar | modificar o codigo]

A demanda d'o Gubierno d'Aragón, a Universidat de Zaragoza ye estada a primera institución en fer a suya propuesta de miembros. Os miembros trigaus yeran:[6]

Corz d'Aragón[editar | modificar o codigo]

Os miembros trigaus por as Cortes d'Aragón yeran:[7]

L'ausencia de representación d'o PP se debeba a que él mesmo renuncia a ella por coherencia a la suya posición politica en ista materia.[8]

Gubierno d'Aragón[editar | modificar o codigo]

Os cinco miembros esleyius por o Gubierno d'Aragón yeran:[9]

Funcions[editar | modificar o codigo]

  1. Proposar a los organos competents de l'Administración linias d'actuación en o marco d'a politica lingüistica.
  2. Proposar l'adopción d'as midas adecuadas ta guaranciar a protección d'o patrimonio lingüistico aragonés y l'uso d'as luengas y modalidaz lingüisticas propias d'Aragón.
  3. Efectuar o seguimiento d'os plans y programas en materia lingüistica, asinas como d'as linias d'actuación que se determinen.
  4. Emitir informes por iniciativa propia u a solicitut d'os organos de l'Administración Publica en asuntos relacionaus con a politica lingüistica.
  5. Efectuar propuestas a las Administracions Publicas sobre actuacions de fomento y guarancia de l'uso, amostranza y conoiximiento d'as luengas y modalidaz lingüisticas propias d'Aragón.
  6. Emitir informe previo a la declaración d'as zonas y municipios d'utilización d'as luengas propias.
  7. Estar escuitau previament a'l establimiento d'os toponimos en Aragón.
  8. Informar as actuacions que corresponda adoptar en os municipios perteneixients a la zona mixta d'utilización historica d'as luengas y modalidaz lingüisticas propias.
  9. Cualsiquier atra que se li atribuiga en a Lei.

Zonas d'utilización d'as luengas propias[editar | modificar o codigo]

Como estableix o punto 6 d'a Lei, o Consello Superior d'as Luengas d'Aragón teneba como función determinar as zonas an que se charra cadaguna d'as luengas propias (en tot caso o castellano ye a luenga oficial y emplegada en tot o territorio d'Aragón):

  • Una zona d'utilización historica predominant de l'aragonés, chunto d'o castellano, en a zona norte.
  • Una zona d'utilización historica predominant d'o catalán, chunto d'o castellano, en a zona este.
  • Una zona mixta d'utilización historica d'as dos luengas propias d'Aragón, chunto d'o castellano, en a zona nororiental.
  • Una zona d'uso exclusivo d'o castellano con modalidaz y variedaz locals.

Asinas mesmo, s'estableixioron zonas u localidaz de transición-recepción que incluyen localidaz amanadas que por a suya capitalidat sigan receptoras de ciudadans aragoneses con una luenga propia distinta d'o castellano. As administracions d'a zona u localidat de transición-recepción habrán de cumplir con o establiu t'as zonas d'utilización historica predominant d'as luengas propias.

Designación d'os primers integrants d'as academias[editar | modificar o codigo]

A Lei de Luengas d'Aragón indica que os primers integrants de l'Academia de la Lengua Aragonesa y d'a Academia Aragonesa del Catalán heban d'estar nombraus por o Gubierno d'Aragón a propuesta d'o Consello Superior d'as Luengas d'Aragón.

Seguntes publica Heraldo d'Aragón o 8 de mayo de 2011, a lista d'os primers academicos de l'Academia d'a Luenga Aragonesa ninviada a o Gubierno por o Consello Superior ye formada por:[10]

Referencias[editar | modificar o codigo]

Se veiga tamién[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]