Chenova
| Chenova Zena Genova | |||
| Localidat d'Italia | |||
|
| |||
| Estau • Rechión • Ciudat metrop. |
Chenova | ||
| Superficie | 243,60 km² | ||
| Población • Total • Densidat |
558 745 hab. (2023) 2.495 hab/km² | ||
| Altaria • Meyana |
19 m. | ||
| Alcalde | Marco Doria | ||
| Codigo postal | 16121–16167 | ||
| Prefixo | 010 | ||
| Codigo ISTAT Codigo catastral |
010025 D969 | ||
| Chentilicio | Chenovés/a[1] (en ligur: zeneixi) | ||
| Fiestas | 24 de chunio | ||
| Patrons | Sant Chuan Baptista | ||
| Coordenadas | |||
| Web oficial | |||
Chenova (Zena en ligur, Genova en italiano y oficialment) ye una comuna italiana en a rechión de Liguria, que ye la capital d'a suya rechión y tamién d'a ciudat metropolitana de Chenova. Ye a lo canto d'a mar Mediterrania, en o golfo de Chenova.
Tien una superficie de 243 km², una población de 611.683 habitants (en 2008) y una densidat de población de 2.517,21 hab/km². Ye lo puerto mas important d'Italia y ye o segundo puerto d'a mar Mediterrania dimpués d'o de Marsiella, en Francia.
A ciudat creixió en o sieglo XX, incorporando muitos municipios amanaus, y hue tien 71 unidaz urbanas, dimpués de que s'han adhibiu 25 municipios.
Toponimia
[editar | modificar o codigo]En aragonés medieval s'escribiba Genova, Genua, Genoa, con atras variants ortograficas, d'astí os chentilicios Genoveses u Chenueses.
En o Libro d'as Marabillas d'o Mundo trobamos Genoa y lo chentilicio Genoeses:
En a Gran Cronica d'Espanya trobamos o chentilicio ginoueses:
Tamién en as actas d'as Corz d'Alcanyiz de 1436:
Cheografía
[editar | modificar o codigo]A ciudat de Chenova se troba situada a lo canto d'o golfo de Chenova, que fa parte d'a mar Ligur y, a lo suyo traviés, d'a mar Mediterrania. Os monts Apenins prencipian chusto a lo norte d'a ciudat, que amás ye amanada a la plana d'o río Po.
Mugas
[editar | modificar o codigo]O suyo termin municipal muga con os termins d'Arenzano, Bargagli, Bogliasco, Bosio, Campomorone, Ceranesi, Davagna, Masone, Mele, Mignanego, Montoggio, Sant'Olcese, Sassello, Serra Riccò, Sori y Tiglieto.
Historia
[editar | modificar o codigo]Chenova tien una ampla historia. Estió una ciudat d'os ligurs, y los cartachineses la destruyioron en 209 aC. Fue reconstruyida dimpués d'a suya incorporación a l'Antiga Roma.
En 932 una flota de piratas musulmana la conquirió y la espulló.[2]
En a Edat Meya, Chenova estió una "Republica maritima", a Republica de Chenova, construyida sobre lo comercio maritimo. Dominó as islas de Cerdenya y Corcega, aliada primero con a Republica de Pisa y dimpués en solitario, dimpués de bellas luitas con os pisans. En 1453, a conquiesta de Costantinoble por l'Imperio Otomán estió un golpe cerenyo ta Chenova.
Dica istas calendatas, Chenova estió aliada con Espanya, a qui dió aduya militar, en especial maritima. Estió tamién un important puesto en o camín espanyol, ta portiar tropas d'Espanya enta Flandres por a mar Mediterrania.
En 1815 se decidió en o Congreso de Viena que s'adhibise a lo Reino d'o Piamonte, feito que significó dimpués que s'adhibise a lo Reino d'Italia y a l'actual Italia.
Estió una important base militar d'a Regia Marina italiana en o sieglo XX, especialment mientres a Segunda Guerra Mundial.
Esportes
[editar | modificar o codigo]En chenova tien a suya seu a Federación Internacional de Basketbol (FIBA).
Instalacions esportivas
[editar | modificar o codigo]D'entre todas las instalacions esportivas cal destacar o Estadio Luigi Ferraris, de propiedat municipal, a on chugan os principals equipos de fútbol d'a ciudat y la selección masculina de rugby d'Italia.
Entidaz esportivas
[editar | modificar o codigo]O fútbol ye representau prencipalment por 2 equipos: o Genoa Cricket and Football Club, o club mas antigo en actividat contina d'Italia, y por a Union Calcio Sampdoria que ye lo mas conoxiu y representativo d'a ciudat.
Administración
[editar | modificar o codigo]Alcaldes
[editar | modificar o codigo]Localidaz achirmanatas
[editar | modificar o codigo]Vinclos externos
[editar | modificar o codigo]
Se veigan as imáchens de Commons sobre Chenova.- (it) Pachina web oficial municipal de Chenova.
Referencias
[editar | modificar o codigo]- ↑ (an) Diccionario aragonés-castellano-catalán. Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de 2024 (accesible vía web).
- ↑ (es) Lucien Musset: Las invasiones. El segundo asalto contra la Europa cristiana. Editorial Labor, S.A., Barcelona, 1982, 1era reimpresión, p.102. ISBN 84-335-9321-8
| Comunas d'a ciudat metropolitana de Chenova | |
|---|---|
| Arenzano | Avegno | Bargagli | Bogliasco | Borzonasca | Busalla | Camogli | Campo Ligure | Campomorone | Carasco | Casarza Ligure | Casella | Castiglione Chiavarese | Ceranesi | Chiavari | Cicagna | Cogoleto | Cogorno | Coreglia Ligure | Crocefieschi | Davagna | Fascia | Favale di Malvaro | Fontanigorda | Chenova | Gorreto | Isola del Cantone | Lavagna | Leivi | Lorsica | Lumarzo | Masone | Mele | Mezzanego | Mignanego | Moconesi | Moneglia | Montebruno | Montoggio | Ne | Neirone | Orero | Pieve Ligure | Portofino | Propata | Rapallo | Recco | Rezzoaglio | Ronco Scrivia | Rondanina | Rossiglione | Rovegno | San Colombano Certenoli | Sant'Olcese | Santa Margherita Ligure | Santo Stefano d'Aveto | Savignone | Serra Riccò | Sestri Levante | Sori | Tiglieto | Torriglia | Tribogna | Uscio | Valbrevenna | Vobbia | Zoagli |