Canis lupus familiaris

De Biquipedia
(Reendrezau dende Can)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000
Iste articlo ye sobre un animal canido. Ta d'atros usos se veiga Can (desambigación).
Can

Mostín d'o Pireneu
Estato de conservación

Domesticato.
Reino: Animalia
Filo: Chordata
Clase: Mammalia
Orden: Carnivora
Familia: Canidae
Chenero: Canis
Especie: C. lupus
Especie: C. lupus familiaris
Nomenclatura trinomial
Canis lupus familiaris
Canis familiaris

O can[1] (fem. canya u cana, tamién dito cocho[2] u gos, y familiarment chucho) ye un mamifero que perteneixe a la familia Canidae (Canidos), o mesmo que o lupo, o raboso y o coyote.

En cheneral s'emplega o vocable 'can' ta referir-se a la raza domestica (Canis familiaris), que se creye que desciende d'un ancestro parellano a o lupo. Bels cientificos creyen, manimenos, que o can ye una subespecie d'o lupo, dita Canis lupus familiaris.

O promeyo de vida ye de 12 a 15 anyadas, encara que isto pende en a grandaria d'o can. Se diz que contra mas gran ye o can, vive menos anyadas, y viceversa.

As crietas d'o can se dicen cadiellos, cadillos, cosques, caninos, chuchez u cachurros.

Existen a-saber-las razas de cans (bellas razas con nombre vernaclo son: semiso, lébris, mostín). A mayor parti d'ellas han siu creyadas por l'hombre por meyo d'a triga artificial.

L'hombre utiliza os cans ta diferents fainas, la las cuals istos son entrenaus, como por eixemplo:

  • Can de chira o Can de picala (pastor).
  • Can de caza.
  • Can de circo.
  • Can guardador.
  • Can de detección.
  • Can de guida (ta ciegos).
  • Can policía.
  • Can esportivo.
  • Can de salvamiento.
  • Can d'eslisadera.

Mazadas[editar | modificar o codigo]

  • En coixera de can, aire de Sarrués y glarimas de muller, nunca i has de criyer.[3]

Galería d'imachens[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]