A Canal de Berdún
|
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
| A Canal de Berdún | |
| Municipio d'Aragón | |
| Entidat • País • Provincia • Comarca |
Municipio Aragón.svg){kind=small} UescaChacetania |
| Capital | Berdún |
| Partiu chudicial | Chaca |
| Superficie | 133,3 km² |
| Población • Total • Densidat |
337 hab. (2013) 2,53 hab/km² |
| Altaria • Meyana |
688 m. |
| Distancia • 28 km • 80 km |
enta Chaca enta Uesca |
| Alcalde | Francisco Javier Perez Franco |
| Codigo postal | 22770 |
| Chentilicio | berduner/a |
| Parroquial • Diocesi • Arcipestrau |
Chaca Chaca-Berdún |
| Coordenadas | |
| Web oficial | |
A Canal de Berdún[1] ye un municipio aragonés d'a provincia de Uesca, comarca d'a Chacetania y partiu chudicial de Chaca, que depende d'a diocesi de Chaca. A capital d'o municipio ye en o lugar de Berdún.
A suya población ye de 337 habitants en una superficie de 133,3 km² y una densidat de población de 2,53 hab/km².
Cheografía
O termin municipal d'a Canal de Berdún ye situato en a zona occidental d'a comarca d'a Chacetania y en a provincia de Uesca, ya en a muga con a comarca de Cinco Villas y con a provincia de Zaragoza. Ye perteneixient a o partiu chudicial de Chaca. A suya capital, Berdún, se troba situata a 688 metros d'altaria sobre o livel d'a mar y a una distancia de 80 km d'a ciudat de Uesca, a capital d'a suya provincia y de 28 km de Chaca, a capital d'a suya comarca y d'o suyo partiu chudicial.
O termin municipal d'a Canal de Berdún ye trescruzato por o río Aragón d'este ta ueste, y de norte a sud por o río Veral, afluent d'o río Aragón, y por o río Maixons, afluent d'o río Veral. Ye un lugar a os historicament ha habiu inundacions como as de Martés en l'anyo 1923 con inundacions en as riberas d'o río Aragón y Galligo que tamién se notoron en Zaragoza.
D'o suyo termin municipal fan parte os lugars de Berdún, Biniés, Huertolo, Maixons, Martés y Villa-reyal d'a Canal.
En primerias d'os anyos 1920, concretament dende l'anyo 1923 dica o 1925 s'escaició un periodo de alta actividat sismica en a Canal de Berdún, conoixito como Periodo sismico d'a Canal de Berdún, seguntes rechistros y diarios d'a epoca o martes 10 de chulio de 1923 se produció un tierratremo de VIII graus d'intensidat en a escala de Mercal·li conoixito como o terratremo de Martés, por ser ista la población mas danyata d'as que se trobaban en o suyo epicentro. Entre as 5:31 y as 13:41 horas bi habió cinco tremolons, y as ondas sismicas plegoron dica Zaragoza. Muitas casas s'esvoldregoron y muitos habitants habioron de vivir en tiendas de campanya de l'exercito en verano. Ixe mesmo anyo Martés estió l'epicentro d'atros 3 seismos, y en Villarreyal d'a Canal en rechistroron atros seis mes entre octubre de 1923 y chulio de 1924.
Mugas
O suyo termin municipal muga a lo norte con Fago y Ansó; a l'este con Puent d'a Reina de Chaca y Bailo; a lo sud con Longars, en a provincia de Zaragoza y comarca de Cinco Villas; y a l'ueste con Bagüés, Mianos, Sigüés y Salvatierra d'Esca.
| Fago y Ansó | ||
| Bagüés, Mianos, Sigüés y Salvatierra d'Esca | 
|
Puent d'a Reina de Chaca y Bailo |
| Longars |
Etimolochía
O municipio tien o nombre de canal por a val u canal que forma o río Aragón en trescruzar o municipio, entre as montanyas a lo sud d'a sierra de Santo Domingo y as suyas estribacions septentionals y as montanyas d'as sierras prepirenencas, val dita tamién canal de Berdún.
Berdún ye un toponimo d'orichen celta, relacionato con a tribu celta d'os suessetans, y o suyo significato ye o pueblo en a montanya (de berg, "montanya" y dunum, "lugar" u "pueblo"), nombre que describe perfectament a situación d'o lugar en un pueyo enclavato en bel meyo d'a val d'o río Aragón.
Demografía
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| 1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito. Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE. | ||||||||||||||||||
Administración
Reparto de concellers
| Partiu | 1979 | 1983 | 1987 | 1991 | 1995 | 1999 | 2003 | 2007 | 2011 | 2015 | 2019 |
| Partido de los Socialistas de Aragón | 3 | 4 | 3 | 2 | 3 | - | 2 | 2 | 3 | 5 | 5 |
| Partido Popular | - | 3 | - | 1 | 1 | 1 | 0 | 0 | 1 | 2 | 2 |
| Partido Aragonés | - | - | 4 | 4 | 3 | 4 | 4 | 4 | 3 | - | - |
| Chunta Aragonesista | - | - | - | - | - | 2 | 1 | 1 | - | - | - |
| Unión de Centro Democrático | 4 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
| Total | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 | 7 |
Alcaldes
| Lechislatura | Nombre | Partiu politico |
|---|---|---|
| 1979–1983 | ||
| 1983–1987 | ||
| 1987–1991 | ||
| 1991–1995 | ||
| 1995–1999 | ||
| 1999–2003 | ||
| 2003–2007 | ||
| 2007–2011 | Manuel Torralba Ortiz | Partido Aragonés |
| 2011–2015 | Francisco Javier Pérez Franco | Partido de los Socialistas de Aragón |
| 2015–2019 | Francisco Javier Pérez Franco | Partido de los Socialistas de Aragón |
| 2019–2023 | Francisco Javier Pérez Franco | Partido de los Socialistas de Aragón |
Bibliografía
- (es) Rey Pastor, A. El periodo sísmico de La Canal de Berdún (Pirineos). Instituto Cheografico y Catastral, Toledo, 1931.
Veyer tamién
Vinclo externos
Se veigan as imáchens de Commons sobre a Canal de Berdún.
Referencias
| Municipios d'a comarca d'a Chacetania | |
|---|---|
| Aísa | Ansó | Aragüés de lo Puerto | Artieda | Bailo | Borau | A Canal de Berdún | Canfranc | Castiello de Chaca | Chaca | Chasa | Fago | Mians | Puent d'a Reina de Chaca | Salvatierra d'Esca | Santa Cilia | Santa Cruz d'as Serors | Sigüés | Val d'Echo | Villanuga |
| Lugars d'a Canal de Berdún | |
|---|---|
| Poblaus: Berdún | Biniés | Maixons | Martés | Villa-reyal d'a Canal Despoblaus: Huertolo |
| Lugars desapareixius d'a Canal de Berdún | |
|---|---|
| Astorito | Baón | Borigüela | Cercito | La Tolosana | Presún | Santa Lucia | Xabierre-Martés |