Sodio

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Sodio
NeónSodioMagnesio
Li

Na

K
Información cheneral
Nombre, simbolo, numero Sodio, Na, 11
Serie quimicaMetal alcalín
Grupo, periodo, bloque 13, s
Colorblanco archent metalico
Peso atomico 22.98976928(2) g·mol−1
Configuración electronica [Ne] 3s1
Electrons por capa 2,8,1
Propiedaz fisicas
Fasesolido
Densidat (a t.a.)0.968 g·cm−3
Densidat en liquido en o p.f.0.927 g·cm−3
Punto de fusión370.87 K
(97.72 °C, 207.9 °F)
Punto d'ebullición1156 K
(883 °C, 1621 °F)
Punto critico(extrapolato)
2573 K, 35 MPa
Entalpía de fusión2.60 kJ·mol−1
Entalpía de vaporización97.42 kJ·mol−1
Calor especifica(25 °C) 28.230 J·mol−1·K−1
Presión de vapor
P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T/K 554 617 697 802 946 1153
Propiedaz atomicas
Estructura cristalinacubico centrato en as caras
Estatos d'oxidación+1, 0, -1
(oxido muit basico)
Electronegatividat0.93 (escala de Pauling)
Enerchías d'ionización
(mas)
1ª: 495.8 kJ·mol−1
2ª: 4562 kJ·mol−1
3ª: 6910.3 kJ·mol−1
Radio atomico186 pm
Radio covalent166±9 pm
Radio de van der Waals227 pm
Atra información
Ordenación magneticaparamagnetico
Resistividat electrica(20 °C) 47.7 nΩ·m
Conductividat termal(300 K) 142 W·m−1·K−1
Dilatación(25 °C) 71 µm·m−1·K−1
Velocidat d'o sonito(20 °C) 3200 m/s
Modulo d'elasticidat10 GPa
Mod. elast. transversal3.3 GPa
Modulo de compresión6.3 GPa
Dureza Mohs0.5
Dureza Brinell0.69 MPa
Numero CAS7440-23-5
Isotopos mas estables
iso AN Vida MD ED (MeV) PD
22Na traza 2.602 a εγ 0.5454 22Ne*
23Na 100% 23Na ye estable con 12 neutrons

O sodio ye un elemento quimico de simbolo Na y numero atomico 11. Ye un metal alcalín blando de color archent muit abundant en a naturaleza, trobando-se en a sal marina y o mineral halita. Ye muit reactivo, crema con flama amariella, s'oxida en l'aire y reacciona violentament con l'augua.

Caracteristicas prencipals[editar | modificar o codigo]

Igual que atros metals alcalins o sodio ye un metal tovo, lichero y de color archent que no se troba libre en a naturaleza. O sodio flota en l'augua descomponendo-la, desprendendo hidrocheno y formando un hidroxido. En as condicions apropiatas reacciona espontaniament en augua. Por un regular no crema en contacto con l'aire por debaixo de 388 K (115 °C).

Aplicacions[editar | modificar o codigo]

O sodio metalico s'emplega en sintesi organica como achent reductor. Ye amás component d'o cloruro sodico (NaCl) necesario ta a vida. Atros usos son:

Papel biolochico[editar | modificar o codigo]

O catión sodio (Na+) tién un papel fundamental en o metabolismo celular, por eixemplo, en a transmisión d'o impulso niervoso (por medio d'o mecanismo de bomba de sodio). Mantiene o volumen y a osmolaridat. Fa parti, amás d'o impulso niervoso, en a contracción muscular, o equilibrio acido-base y l'absorción de nutrients por as celulas.

A concentración plasmatica de sodio ye en condicions normals de 135 - 145 mmol/l. L'aumento de sodio en a sangre ye conoixito como hipernatremia y a suya disminución hiponatremia.

Historia[editar | modificar o codigo]

O sodio (d'o italiano soda, sosa) conoixito en cuantos compuestos, no fue isolato dica 1807 por Sir Humphry Davy por medio d'a electrolisi d'a sosa caustica. En a Europa medieval s'emplegaba como remedio ta as migranyas un compuesto de sodio dito sodanum. O simbolo d'o sodio (Na), proviene de natrón (u natrium, d'o griego nítron) nombre que se le daba d'antis mas a o carbonato sodico.

Abundancia y obtención[editar | modificar o codigo]

Cremando bicarbonato sodico en un briquet bunsen s'obtiene a color amariella propia d'a linia D

O sodio ye relativament abundant en as estrelas, detectando-se a suya presencia a traviés d'a linia D d'o espectro solar, situata alto u baixo en l'amariello. A crosta terrestre contiene alto u baixo un 2,6% de sodio, o que lo fa o cuatreno elemento mas abundant, y o mas abundant d'os metals alcalins.

Actualment s'obtiene por electrolisi de cloruro sodico fundito, procedimiento mas economico que l'anteriorment emplegato, a electrolisi d'o hidroxido de sodio (NaOH). Ye o metal mas barato.

O compuesto mas abundant de sodio ye o cloruro sodico u sal común, encara que tamién se troba present en cuantos minerals com amfibols, trona, halita, zeolitas, etc.

Compuestos[editar | modificar o codigo]

Os compuestos de sodio de mayor importancia industrial son:

Isotopos[editar | modificar o codigo]

Se conoixen trece isotopos de sodio. O unico estable ye o Na-23. Amás bi ha dos isotopos radioactivos cosmochenicos, Na-22 i Na-24, con periodos de semidesintegración de 2,605 anyos y ˜15 horas respectivament.

Precaucions[editar | modificar o codigo]

En forma metalica o sodio ye explosivo en augua y verenoso tanto isolato como combinato con muitos atros elementos. O metal ha de manipoliar-se siempre cuidadosament y almadazenar-se en atmosfera inerte, evitando o contacto con l'augua y atras substancias con as que o sodio reacciona.

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]

Commons
Commons
Se veigan as imáchens de Commons sobre Sodium.