Plomo

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Plomo
TalioPlomoBismuto
Sn

Pb

Fl
Información cheneral
Nombre, simbolo, numero Plomo, Pb, 82
Serie quimicaMetal d'o bloque p
Grupo, periodo, bloque 146, p
ColorGriso metalico
Peso atomico 207.2 g·mol−1
Configuración electronica [Xe] 4f14 5d10 6s2 6p2
Electrons por capa 2, 8, 18, 32, 18, 4
Propiedaz fisicas
Fasesolido
Densidat (a t.a.)11.34 g·cm−3
Densidat en liquido en o p.f.10.66 g·cm−3
Punto de fusión600.61 K
(327.46 °C, 621.43 °F)
Punto d'ebullición2022 K
(1749 °C, 3180 °F)
Entalpía de fusión4.77 kJ·mol−1
Entalpía de vaporización179.5 kJ·mol−1
Calor especifica(25 °C) 26.650 J·mol−1·K−1
Presión de vapor
P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T/K 978 1088 1229 1412 1660 2027
Propiedaz atomicas
Estructura cristalinacubica centrata en as caras
Estatos d'oxidación4, 2 (Oxido anfoterico)
Electronegatividat2.33 (escala de Pauling)
Enerchías d'ionización 1ª: 715.6 kJ·mol−1
2ª: 1450.5 kJ·mol−1
3ª: 3081.5 kJ·mol−1
Radio atomico175 pm
Radio covalent146±5 pm
Radio de van der Waals202 pm
Atra información
Ordenación magneticadiamagnetico
Resistividat electrica(20 °C) 208 nΩ·m
Conductividat termal(300 K) 35.3 W·m−1·K−1
Dilatación(25 °C) 28.9 µm·m−1·K−1
Modulo d'elasticidat16 GPa
Mod. elast. transversal5.6 GPa
Modulo de compresión46 GPa
Coeficient de Poisson0.44
Dureza Mohs1.5
Dureza Brinell38.3 MPa
Numero CAS7439-92-1
Isotopos mas estables
iso AN Vida MD ED (MeV) PD
204Pb 1.4% >1.4×1017 y α 2.186 200Hg
205Pb sin 1.53×107 a ε 0.051 205Tl
206Pb 24.1% 206Pb ye estable con 124 neutrons
207Pb 22.1% 207Pb ye estable con 125 neutrons
208Pb 52.4% 208Pb ye estable con 126 neutrons
210Pb traza 22.3 a α 3.792 206Hg
β 0.064 210Bi

O plomo (d'o latín Plumbum)[1] ye un elemento quimico d'a tabla periodica, de símbolo Pb y numero atomico 82 seguntes a tabla actual, ya que no feba parti d'a tabla de Dmitri Mendeléyev. Iste quimico no lo reconoixeba como un elemento metalico común por a suya gran elasticidat molecular. Cal destacar que a elasticidat d'iste elemento pende d'as temperaturas de l'ambient, as cuals fan que os suyos atomos se deseparen u s'achunten.

O plomo ye un metal pesato de densidat relativa u gravedad especifica 11,4 a 16 °C, de color archent con tono azulenco, que s'empabona ta adquirir una color grisa mate. Ye flexible, inelastico y se funde con facilidat. A suya fusión se produce a 327,4 °C y bulle a 1725 °C. As valencias quimicas normals son 2 y 4. Ye relativament resistent a l'ataque de l'acido sulfurico y acido clorhidrico, encara que se disuelve amoniquet en acido nitrico y debant d'a presencia de bases nitrochenatas. O plomo ye anfotero, ya que forma sals de plomo d'os acidos, asinas como sals metalicas de l'acido plumbico. Tien a capacidat de formar muitas sals, oxidos y compuestos organo-metalicos.

Denominacions[editar | modificar o codigo]

Amás d'as lochicas variants dialectals como "pllomo" en as parlas d'a ribagorza, existió dica o sieglo XVI a forma medieval alcofor d'etimolochía arabe, asinas se documenta en a val de Tena:

plomo, siquier alcofor

Se veiga tamién[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (es) Francho Nagore Laín: Vocabulario de la Crónica de San Juan de la Peña (versión aragonesa, s. XIV), Universidat de Zaragoza, 2021, ISBN 978-84-1340-315-1, p.359

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]