Galia Aquitania

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Galia Aquitania
Gallia Aquitania
Provincia d'o Imperio Romano
Entidat
 • Estato
Provincia
Imperio Romano
Capital Mediolanum Santonum (dica o s.I)
Burdigala (dende o s.II)
Idioma oficial
 • Atros idiomas
Latín
Aquitano, basco
Establita Conquerita entre 58 y 51 aC
Creyata en 27 aC
Mugas Tarraconense a o sud
Galia Celtica a o norte
Galia Narbonés a l'este
Emperador Creyata con Augusto
Correspondencia actual Sudueste y parti d'o centro de Francia

Aquitania, como provincia romana feita con o territorio d'os Aquitanos examplato con territorios d'a Galia Celtica.
Iste articlo ye sobre a provincia romana d'Aquitania, ta l'actual rechión francesa se veiga Aquitania.

Aquitania ye como os romanos deciban a la división sudocccidental d'a Galia, prenendo o nombre d'os Aquitanos, habitants prerromanos d'una chicota parte.

O lugartenient de Chulio César, Licinio Graso, conquerió Aquitania. Augusto la chusmetió pa cutio dimpués de diferents campanyas d'entre o 37 aC y o 27 aC. N'estos tiempos Aquitania yera como se diz a lo territorio situato entre o río Garona, os Pireneus y l'oceano Atlantico, territorio habitato por os aquitanos on de cuan en cuan i entraban collas de galos.

Aquitania, como tierra d'os aquitanos, en tiempos de Chulio César.

En a organización administrativa d'Augusto as mugas d'Aquitania se levoron ta lo Loira y os monts Cevennes, metendo-ie Berry y as rechions altas d'o Macizo Central. As ciudaz importants yeran Avaricum (Burch), Limonum (Piteus), Burdigala (Bordeus) y Elusa (Eusa). Amás gran parte d'o territorio correspondeba a os territorios d'os galos y no d'os Aquitanos orichinals.

En os zaguers sieglos de dominio romano apareixen chitos de rebelión contra l'autoridat romana, os Bagaudas, que nunca no estioron acotolatos de tot. O movimiénto bagauda plegó ta o norte d'Hispania dende Aquitania.

L'emperador Dioclecián reorganizó l'administración y dividió Aquitania en tres partis: Aquitania Prima (oriental), Aquitania Secunda (occidental) y Novempopulania. A zaguera correspondeba con l'Aquitania prerromana. As capitals d'as tres partes estioron Burch, Bordeus y Eusa. D'esta manera o nombre orichinal Aquitania s'aplicará mes a territorios on no i abió aquitanos.

Aquitania en a caita de l'Imperio Romano[editar | modificar o codigo]

En l'Altera Edat Meya o territorio que se deciba Aquitania yera lo que correspondeba a Aquitania Prima y Aquitania Secunda, sin Novempopulania.

Novempopulania yera en part en poder d'a población menos romanizata que con o tiempo tamién serán conoixitos chenericament como bascons. Novempopulania yera un puesto d'actividat de bagaudas.

O territorio que se dirá Aquitania incluirá a ciudat de Tolosa. Ista Aquitania estió primer entregata a los visigodos, que ocuparon Aquitania en 412. O rei Walia consiguió que l'emperador Honorio li dase Aquitania secunda. Os francos de Clodoveu I en 508 derrotoron a os visigodos en a Batalla de Vouillé y los empentoron ta Hispania.

Encara que i hese habito un dominio visigodo primero y franco dimpués, o patriciato galorromano nativo continará tenendo o poder local.


 
Provincias de l'Imperio Romano en a suya maxima extensión
SPQR
Acaya · Echipto · Africa · Alpes Cottios · Alpes Maritimos · Alpes Peninos · Arabia Petria · Armenia · Asia · Asiria · Bitinia y Ponto · Britannia · Capadocia · Cilicia · Chermania Inferior · Chermania Superior · Chudea · Corcega y Cerdenya · Creta y Cirene · Chipre · Dacia · Dalmacia · Epiro · Galacia · Galia Aquitania · Galia Belga · Galia Celtica · Galia Narbonés · Hispania Betica · Hispania Tarraconense · Italia · Lusitania · Licia y Panfilia · Macedonya · Mauritania Cesariense · Mauritania Tinchitana · Mesopotamia · Mesia Inferior · Mesia Superior · Norico · Panonia Inferior · Panonia Superior · Recia · Sicilia · Siria · Tracia