Antiga Roma

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Antiga Roma
753 aC — 1453
Situación de
Situación de
Extensión de Roma en diferents tiempos
Capital Roma, Contantinoble
Idioma oficial Latín
Relichión Politeísmo romano, Cristianismo
Gubierno Monarquía, Republica, Imperio
Periodo historico Edat Antiga
 • Fundación de Roma
 • Conquiesta otomana de Constantinoble

L'antiga Roma estió un estato y civilización que surchió de l'antiga ciudat-estato de Roma a partir d'o sieglo IX aC. A lo principio yera una monarquía, se convertió en una republica, y a la fin un imperio que controló a mayor part d'a cuenca mediterrania y d'Europa Occidental. l'Imperio Romano cayó, y la part occidental s'esminglanó en o sieglo V en una serie de reinos controlatos por una clase dirichent chermanica. A part oriental se convertió en o que os historiadors denominan Imperio Bizantín que sobrevivió dica desapareixer de pa cutio en l'anyo 1453 con a conquiesta otomana.

A civilización romana asimiló a civilización helenistica y chuntas forman l'Antiguedat clasica europea, modelo base d'a civilización occidental en dreito, arte, literatura y terminolochía lingüistica (cultismos). As luengas d'Europa suroccidental derivan d'a luenga orichinaria de Roma u latín y son conoixitas por ixo neolatinas u romances.

Historia[editar | modificar o codigo]

Monarquía[editar | modificar o codigo]

Una dinastía d'orichen etrusco, os Tarquins s'imposoron como clase dirichent d'a población latina y sabina.

Republica[editar | modificar o codigo]

Ta más detalles, veyer l'articlo Republica Romanaveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

A Republica Romana encomenzó cuan forachitoron a lo zaguer monarca en l'anyo 510 aC y remató en un periodo de guerras civils que permitioron a instauración de l'Imperio Romano en unos escayeximientos entre os anyos 44 aC y 27 aC.

Una caracteristica d'o cambio estió que l'administración d'a ciudat, y os suyos distritos rurals quedó regulata en o dreito d'apelar a lo pueblo ius provocationis contra cualsiquier decisión d'un machistrato concernient a la vida u a lo estatuto churidico (asput). L'administrachión executiva quedó dotata d'imperium u poder omnimodo que teneba un orichen relichioso que dimanaba de lo mesmo Chupiter.

Imperio[editar | modificar o codigo]

Ta más detalles, veyer l'articlo Imperio Romanoveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

O Imperio Romano ye sucesor d'a Republica Romana y la zaguera etapa de Roma, que abraca dende o mandato d'Augusto (chinero d'o 27 antes de Cristo) dica a caita final de Romulo Augustulo (476 dimpués de Cristo) en Occident, y dica la caita de Costantinoble (1453 dimpués de Cristo) en Orient.