Rusos
Rusos | |||
---|---|---|---|
![]() ![]() ![]() | |||
| |||
| |||
Ruso | |||
Cristiana Ortodoxa | |||
Ucraineses, belarrusos |
Os rusos son os habitants mayoritarios de Rusia y tamién habitan como minoría totz os países que facioron part d'a URSS. Parlan una luenga eslava oriental, o ruso y son de relichión cristiana ortodoxa.
Relichión[editar | editar código]
Dende 1654 a ilesia ortodoxa rusa sufrió un scisma. Una parte d'a ilesia se desgalló pa formar a comunidat d'os viellos creyents. Os viellos creyents refusaban o cambeyo en a liturchia pa fer-la como en os Balcans y Grecia. Con este cambeyo os reis de Rusia pretendeban defender con mayor lechitimidat a los ortodoxos d'os Balcans sozmesos a lo Imperio Otomán y poder estender o Imperio Ruso a costa d'esta superpotencia. Os viellos creyents quereban defender a suya cultura, de venamen ruso y moscovita.
A represión d'os viellos creyents fació que emigrasen a las mugas d'o Imperio (Bielorrusia, Terec), esdevenindo en as mugas surientals cosacos, y a países güegants (delta d'o Danubio, on esdevinioron os lipovens y Estonia). Os viellos creyents fuoron apartatos de l'administración y muitos d'ellos esdenivionon comerciants.
A ilesia ortodoxa rusa siempre ha estato a man d'o Estato, sobretot dende que Per o Gran abolió o patriarcato de Moscú y lo subordinase a un menisterio, o que suposaba que os integrants d'o clero esdeveniban funcionarios. En tiempos de Stalin primero se perseguiba a ilesia y dimpués se toleraba por contribuir a lo nacionalismo ruso, util en a Segunda Guerra Mundial. Stalin utilizó a ilesia ortodoxa contra as ilesias Uniata y Baptista.
A ilesia ortodoxa yera filtrata por o KGB, en especial a hierarquía.
Historia[editar | editar código]
Dende a invasión mongola os pueblos eslavos orientals tenioron historias diverchents. Os prencipes de Moscovia prenioron importancia por a traza como se desembolicoron en o periodo de dominio mongol-tartre, estendillando-se dimpués por as tierras d'atros prencipatos eslavos orientals que quedoron absorbitos. En 1380 o prenzipe Dmitri Donskoi de Moscú derrotó a un exercito tartre. Os historiadors ucraineses esfienden a tesi que o estato moscovita que conquirió progresivament a mayor parte de l'antigo territorio d'a Rus de Kiev entre os sieglos XIV y XV no yera hereu lechitimo d'o Estato de Kiev y yera una institución nueva de tot. De feito a forma de gobierno de Moscú, una autocracia refirmata por a ilesia ortodoxa rusa yera diferent a la forma de gobierno d'as ciudatz estato eslavas orientals como Kiev u Novgorod, con una oligarquía y bell rasgo democratico. S'ha dito que o sistema autocratico d'os rusos fue introdueito por os mongols-tartres.
Rusia tenió una gran expansión enta o sudeste en o sieglo XV baixo Iván o terrible con a conquiesta d'os Khanatos de Cazán y Astrakhan, pero a la suya muerte as mugas rebloron en l'ueste. Iván o terrible reprimió a los boyardos y estió o primer rei de Rusia que fació servir a los cosacos.
A la muerte d'Iván o terrible encomienza un periodo turbulento "Periodo d'as riotas", en o que bi ha problemas de succesión, amaneixen bells usurpadors oportunistas y os polacos prenen o control de bells territorios. A dinastía d'os Rurik ye sustituita por a dinastía Romanov quan en 1613 ye esleito zar Mikhail Romanov dimpués d'una victoria contra os polacos.
Os sobirans d'a dinastía Romanov consolidan o estato en tot o sieglo XVII, y en o 1654 una revuelta d'os cosacos zaporizhians contra Polonia fa que Rusia s'anexione Kiev. Con a fin de preparar a la población pa la guerra os zars aumentoron cada vegata més o poder d'a nobleza a costa d'os campesins, y en o sieglo XVIII os siervos podeban ser venditos y compratos como esclavos. A institución d'a servitut durará dica principios d'o sieglo XX y impidió a formación d'una clase de chicotz terratenients que existiba en atros países. Os campesins que no acceptaban a servitut fuyiban t'as mugas orientals y meridionals sumando-sen a los cosacos.
Rusia esdevinió una potencia internacional con o rei Per I o grant, que aumentó o poder d'o estato y inició una expansión enta o sud y enta l'ueste, continata por Catarina II a gran.
Con a expansión territorial de Rusia o pueblo ruso colonizó as tierras conquiestas en o sieglo XVIII a los tartres y atros musulmans y tamién Cazaquistán y Siberia.
A principios d'o bi heba muita tensión social. A primera Guerra Mundial empeyoró a situación y en 1917 se produció a Revolución rusa y una guerra civil, que condució a la formación d'un estato comunista, a Unión de Republicas Socialistas Sovieticas que sustituyó a lo Imperio Ruso, pero que yera controlata egualment con Rusos y on a RSS de Rusia yera a més extensa y poderosa.
A fins d'o sieglo XX o sistema comunista entró en crisi. A Unión de Republicas Socialistas Sovieticas duró dica o 25 d'aviento de 1991. As diferents republicas se fuoron independizando y crebando vinclos con Rusia. En as republicas eslavas y balticas deixoron o sistema comunista y preboron d'adaptar-se a un sistema capitalista neoliberal con desigual exito. Muita población rusa quedó como minoría en as diferents republicas, pero en gran mesura n'han emigrato.
Bibliografía[editar | editar código]
- Felipe Fernández-Armesto. "Los hijos de Zeus. Pueblos, etnias y culturas de Europa". 1996 Grijalbo.