Peninsula d'o Sinai

A peninsula d'o Sinai (prenunciato /si.'nai/ en arabe شبه جزيرة سيناء, Xibh Jazīra^t Sīnāʾ) ye una peninsula de forma triangular, situata en a parti asiatica d'o Proximo Orient. Muga a o norte con a mar Mediterrania; a l'ueste, con l'istmo de Suez, que la une con Africa y por a que pasa a canal de Suez; a l'este, con a muga entre Echipto y Israel, que la desepara d'o disierto d'o Negueb, y con a Francha de Gaza a o nord-este; y a o sud, con a mar Roya. O suyo vertice meridional se fica en ista mar definindo dos golfos: a l'ueste o golfo de Suez y a l'este o golfo d'Aqaba u d'Eilat.

Politicament a peninsula perteneixe a Echipto y administrativament ye dividita en dos gubernacions: Sinai d'o Norte (Shamal Sina') y Sinai d'o Sud (Janub Sina'a).

A suya superficie ye de 58.842 km², y a suya población ye alto u baixo de 65.000 habitants en Janub Sina'a, y 314.000 en Shamal Sina'a. A mayoría d'a población ye formata por beduins, encara que tamién bi ha bels nuclios de población, estando os mas importants a capital El-Arish, situata en a costa mediterrania; Taba, situata a o sud, amán d'Eilat y por tanto chunto a la muga con Israel, y Sharm el-Sheikh, un important centro turistico en a costa d'a mar Roya.

Podemos diferenciar dos partis bien claras en a peninsula: o disierto d'arena a o norte, y as montanyas d'o sud, con tucas que brincan d'os 2.000 m. As montanyas mas importants son o Djebel Katarina, con 2.642 m y o Mont Sinai, con 2.285 m., a montanya a on, seguntes l'Antigo Testamento, Moisen recibió as Tablas d'a Lei con os Diez Mandamientos. A os suyos piez trobamos o Monesterio de Santa Caterina.

Toponimia

Sinai, o exotoponimo en navarro-aragonés lo trobamos en o Fuero de Navarra, en o Libro d'el Trasoro y en o Libro d'as Marabillas d'o Mundo siempre en relación con o "Mont de Sinai". En os tres casos d'escribe con a grafía -ay, que suchiere una pronunciación diftongada, que ye por atra part ye a se recomienda en occitán actual.

Juras por aq(ue)ill que dios se parescio a moysen en el mont de Sinay en flama & dixoli: io so q(u)i so & no ay otro dios.^[1]

por el ma(n)damiento q(ue) uos fizo Moysen q(uoa)n(d)o subio al mont de Sinay por la s(an)c(t)a Ley. & por la spelunca dobla q(ue) dize(n) Agarizindor Moysen & las patriarchas fueron entrados enla piedra de Oreb.

los apostoles ordenaro(n) los ma(n)damjentos de dios segu(n) como nos deuemos beujr % E sabet q(ue)los mandamj(ent)os dela ley q(ue) n(uest)ro senyor dios dio en(e)l mont(e) de Signay son .X.^[2]

En o Libro d'as Marabillas d'o Mundo ye on bi n'ha mas mencions, a mayoría con a variant grafica Synay:

Agora vos dire finando el camino que dura de babilonia ata el Mont de Synay do santa katerina jaze conuiene passar porel desierto de arabia porel quoal desierto / moises leuo & guio el pueblo de israel

O Mont de Sinai podría estar o Monte Xeyana d'o Poema de Yusuf, partindo de l'arabe Sina'a con una simpla metatesi y con a s representada con una letra xin tipica d'a literatura alchamiada aragonesa, d'una traza analoga a lo toponimo rumano Sinaia: