Ola


Una ola[1][2] u onda[1] ye un movimiento ondulatorio de l'augua que bi ha en a superficie d'a mar indueito por l'acción d'o viento. Tamién se producen en una gran masa d'augua como un laco u entibo gran. O movimiento ondulatorio describe una trachectoria circular de puyada y baixada si no bi ha contacto con o fondón, pero cuan o fondón ye en contacto con bel punto d'a trachectoria, o movimiento oscilatorio se va aturando. Contra mes a man siga a linia de costa y menos fondo siga o fondón mes aturada bi habrá, creixendo os desplazamientos horizontals en ixe movimiento ondulatorio, fendo que a ola se crebe en a costa, con un movimiento entadebant seguito d'un movimiento enta dezaga que se repite de contino.
Acción cheolochica d'as olas
[editar | modificar o codigo]Erosión
[editar | modificar o codigo]As olas representan un achent cheolochico externo capaz de producir erosión, o principal achent erosivo en as costas, y ye por a suya propia enerchía, u por o material que levan u mueven. As mareas no fan que ixamplar o campo d'acción d'as olas asinas como puyan u baixan fendo cambiar as linias de costa.[3]
Una forma tipica d'erosión formada por as olas son as paretadas propias de costas con rocas duras, y as plataformas d'abrasión que se forman por retacule d'estas paretadas.
En a Grant Cronica d'Espanya ya mencionan a erosión (tiramiento) que fan as olas en a costa:
Sedimentación
[editar | modificar o codigo]As olas que inciden a'l bies contra a costa producen corrients de deriva litoral responsables d'a formación de plachas y sayetas litorals.
Referencias
[editar | modificar o codigo]- ↑ 1,0 1,1 (an) Diccionario aragonés-castellano-catalán. Estudio de Filología Aragonesa. Edacar num. 14. Zaragoza. Edicions Dichitals de l'Academia de l'Aragonés. ISSN 1988-8139. Octubre de 2024.
- ↑ (an) Diccionario Aragonés-Castellano/Castellano-Aragonés. Fernando Romanos Hernando. Edicions Transiberiano. ISBN 978-84-16825-16-5. Zaragoza, 2017.
- ↑ Eumenio Ancochea Soto, Francisco Anguita Virella, Fernando Moreno Serrano. Geología Procesos Externos. Editorial Edelvives, 1990. pp 152
Bibliografía
[editar | modificar o codigo]- (es) Eumenio Ancochea Soto, Francisco Anguita Virella, Fernando Moreno Serrano. Geología Procesos Externos. Editorial Edelvives, 1990.
- (es) Francisco Anguita Virella, Fernando Moreno Serrano. Procesos geológicos externos y geología ambiental. Editorial Rueda.