Nueva Galas d'o Sud

	Nueva Galas d'o Sud; New South Wales
	Estato d'Australia
Bandera	Escudo
Entidat; • País	Estato; Australia
Capital	Sydney
Idioma oficial	Anglés
Superficie; • Total	; 801 150 km²
Población; • Total (2014)	; 7 500 600 hab. ;
ISO 3166-2	AU-NSW
ISO 3166-2	AU-NSW
	; Nueva Galas d'o Sud en Australia
	Pachina web oficial

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

A Nueva Galas d'o Sud (en anglés New South Wales) ye o estau mas antigo y poblau d'Australia.^[1]

Se troba en a parti sud-oriental d'o país, a o norte de Victoria y a o sud de Queensland.

A Colonia de Nueva Galas d'o Sud fue fundada en 1788 y orichinalment incluyó buena parti d'a tierra d'Australia y atras islas d'a rechión. Manimenos, mientres o sieglo XIX, se deseparoron cuantos territorios d'iste estau, formando as colonias britanicas de Tasmania (1803), Australia Meridional (1836), Victoria (1851) y Queensland (1859).^[2]

Cheografía

Nueva Galas d'o Sud muga a o norte con Queensland, a l'ueste con Australia Meridional, a o sud con Victoria y a l'este con a mar de Tasmania. O Territorio d'a Capital Australiana y o Territorio d'a Badía de Jervis forman una entidat administrativa deseparada que ye rodiada íntegrament por Nueva Galas d'o Sud. O estau se divide cheograficament en cuatre arias. As tres ciudaz mas grans de Nueva Galas d'o Sud, Sydney, Newcastle y Wollongong, se troban amán d'o centro d'una estreita francha costera que s'estendilla dende as zonas templadas fredas d'a costa d'o sud dica as zonas subtropicals amán d'a muga con Queensland.

Atras ciudaz destacadas son Gosford, tamién situada en a costa, y as localidaz de Albury, Broken Hill, Dubbo, Tamworth, Armidale, Lismore, Nowra, Griffith, Leeton, Wagga Wagga, Goulburn y Coffs Harbour.

Fisicament, o estau de Nueva Galas d'o Sud puet dividir-se en cuatre seccions:

A francha costera, con climas que van dende o fredo templau en l'extremo sud dica o cuasi subtropical en a muga con Queensland.
As rechions montanyosa d'a Gran Barrera Divisoria y as tierras altas en a suya redolada. Muitos picos blincan d'os mil metros d'altaria, estando o mas alto o Mont Kosciuszko, con 2.229 metros.
As planas destinadas mas que mas a l'agricultura que ocupan buena parti d'a superficie d'o estau. A densidat de población ye astí muit inferior a la d'a costa.
As planas aridas de l'extremo noroccidental d'o estau, cuasi inabitables.

A rechión d'Illawarra se centra en a ciudat de Wollongong, con Shoalhaven, Eurobodalla y a Costa Sapphire a o sud. A Costa Central se troba entre Sydney y Newcastle, con as rechions de Mid North Coast y Northern Rivers que pelgan dica o norte d'a muga con Queensland. O turismo ye important ta a economia d'as ciudaz costeras, como Coffs Harbour, Lismore, Nowra y Port Macquarie, pero a rechión tamién produce mariscos, carne, lactios, fruitas, canya de zucre y fusta.

A Gran Sierra Divisoria s'estenilla dende Victoria, en o sud a traviés de Nueva Galas d'o Sud dica Queensland, paralela a la estreita plana costera. Ista aria incluye as Montanyas Snowy, os altiplanos d'o norte, centro y sud, as tierras altas d'o sud y as versants d'o sudueste. Encara que no son particularment pronunciaus, muitos tozals d'a sierra plegan dica mas de 1.000 metros d'altaria, con o Mont Kosciuszko como punto mas alto con os suyos 2.229 m. O esquí en Australia prencipió a practicar-se en ista rechión, en Kiandra arredol d'o 1861. A temporada d'esquí relativament curta tien impacto turistico mas que mas en as Montanyas Snowy. L'agricultura, en particular a industria d'a lana, ye important a o largo d'as tierras altas. Entre os centros prencipals s'incluyen Armidale, Bathurst, Bowral, Goulburn, Inverell, Orange, Queanbeyan y Tamworth.

Bi ha a-saber-las selvas en Nueva Galas d'o Sud, con especies como o eucaliptus Red Gum y o fraixin Crow (Flindersia australis).^[3]

Referencias

↑ (en) Changing Police Culture: Policing in a Multicultural Society. Janet B. L. Chan. Cambridge University Press, 1997. ISBN 0521564557
↑ (en) A Handbook to the Colony of New South Wales. Frederic Algar, 1863
↑ (en) Joseph Henry Maiden. 1908. The Forest Flora of New South Wales, v. 3, Australian Government Printing Office.

Se veiga tamién

Organización territorial d'Australia

Estaus y territorios internos d'Australia
Australia Meridional (SA) \| Australia Occidental (WA) \| Badía de Jervis (JBT) \| Capital Australiana (ACT) \| Nueva Galas d'o Sud (NSW) \| Queensland (QLD) \| Tasmania (TAS) \| Territorio d'o Norte (NT) \| Victoria (VIC)

Datos: Q3224
Multimedia: New South Wales / Q3224

[1] (en) Changing Police Culture: Policing in a Multicultural Society. Janet B. L. Chan. Cambridge University Press, 1997. ISBN 0521564557

[2] (en) A Handbook to the Colony of New South Wales. Frederic Algar, 1863

[3] (en) Joseph Henry Maiden. 1908. The Forest Flora of New South Wales, v. 3, Australian Government Printing Office.

[1]

[2]

[3]