Chodes
| Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
| Chodes | |||
| Municipio d'Aragón | |||
|
| |||
| Entidat • País • Provincia • Comarca |
Municipio Val de Xalón | ||
| Partiu chudicial | L'Almunia de Donya Godina | ||
| Superficie | 16 km² | ||
| Población • Total |
102 hab. (2024) | ||
| Altaria • Meyana |
470 m. | ||
| Distancia • 66 km |
enta Zaragoza | ||
| Alcalde | César Pérez Polo | ||
| Codigo postal | 50269 | ||
| Parroquial • Diocesi • Arcipestrau • Parroquia |
Tarazona Baixo Xalón Sant Miguel Arcángel | ||
| Coordenadas | |||
Chodes ye un municipio d'a provincia de Zaragoza, situato en a comarca d'a Val de Xalón. A suya población ye de 102 habitants, en una superficie de 16 km² y una densidat de población de 6,38 hab/km².
Historia
[editar | modificar o codigo]A primera cita d'o Castiello de Chodes ye como muga oriental en o Fuero de Calatayú, atorgato por Alifonso I d'Aragón, en 1131.
Ye probable que alavez ya i hese un castiello, y o lugar de Chodes viello en o cabalto d'a Penya de Iodos, on se troban as enrunas d'o castiello. O Castiello de Chodes cosiraba la foz que feba o río Xalón y a fondada de Morata.
En 1213, Pero Ferrández d'Azagra lo penyoró a favor de Sancho VII lo Fuerte chunto con a Penya Zalamator a cambio d'aduya financiera. En 1240 perteneixió a Artal de Luna, qui feba baralla por o castiello con Gonzalo Ferrández d'Azagra.
A meyaus d'o sieglo XIV toz os suyos habitants yeran moros.[1]
Toponimia
[editar | modificar o codigo]En un texto de 1178 d'a coleción de Documentos d'o Pilar fan mención d'un Petro Martineç de Xodas, n'este caso a grafía x representa o fonema africato d'a /ch/ como en Sanxo y Belxit, que se prenuncian Sancho y Belchit.
En una d'as suyas primeras mencions s'escribe Chodas, como en 1213, cuan lo penyoran:
En un texto de 1386 cuaternato en Procesos de las antiguas cortes y parlamentos de Catalunya, Aragón y Valencia s'escribe Jodes, evidencia de que en o sieglo XIV la j- se pronunciaba ya ch-:
En o Fogache de 1495 s'escribe Jodes (en aragonés medieval a ch actual se representaba ortograficament con una j). D'esta traza o nombre oficial en castellano respeta n'este caso a pronunciación orichinal aragonesa.
Demografía
[editar | modificar o codigo]
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| 1990- : población de dreito. Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidaz poblacionals en l'INE. | ||||||||||||||||||
Administración
[editar | modificar o codigo]Reparto de concellers
[editar | modificar o codigo]| Partiu | 1979 | 1983 | 1987 | 1991 | 1995 | 1999 | 2003 | 2007 | 2011 |
| Partido de los Socialistas de Aragón | 4 | ||||||||
| Partido Popular | 1 | ||||||||
| Total | 5 | ||||||||
Alcaldes
[editar | modificar o codigo]| Lechislatura | Nombre | Partiu politico |
|---|---|---|
| 1979–1983 | ||
| 1983–1987 | ||
| 1987–1991 | ||
| 1991–1995 | ||
| 1995–1999 | ||
| 1999–2003 | César Pérez Polo | Partido Popular |
| 2003–2007 | César Pérez Polo | Partido de los Socialistas de Aragón |
| 2007–2011 | César Pérez Polo | Partido de los Socialistas de Aragón |
| 2011–2015 | César Pérez Polo | Partido de los Socialistas de Aragón |
| 2015–2019 | María Dolores Torrubia Ibáñez | Partido de los Socialistas de Aragón |
| 2019–2023 | María Dolores Torrubia Ibáñez | Partido de los Socialistas de Aragón |
| 2023–2027 | Carlos Javier Liarte Cuartero [2] | PSOE |
Fiestas
[editar | modificar o codigo]Referencias
[editar | modificar o codigo]- ↑ (es) Juan F. Utrilla Utrilla La población de Calatayud y su comunidad de aldeas, escrito en La población de Aragón en la Edad Media (Siglos XIII-XV) CEMA, Leyere Editorial, 2004. p 422
- ↑ (es) Consulta el listado de alcaldes que han sido proclamados en Aragón en Heraldo de Aragón
Vinclos externos
[editar | modificar o codigo]
| Municipios d'a comarca d'a Val de Xalón | |
|---|---|
| Almonecir de la Sierra | L'Almunia de Donya Godina | Alpartil | Bardallur | Calatorau | Chodes | Epila | Lucena de Xalón | Lumpiac | Morata de Xalón | La Muela | Placiencia de Xalón | Ricla | Rueda de Xalón | Saliellas de Xalón | Santa Cruz de Griu | Urreya de Xalón |