Ir al contenido

A Canal de Berdún

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
A Canal de Berdún
Municipio d'Aragón
Entidat
 • País
 • Provincia
 • Comarca
Municipio
 Aragón
 Uesca
Chacetania
Capital Berdún
Partiu chudicial Chaca
Superficie 133,3 km²
Población
 • Total
 • Densidat

337 hab. (2013)
2,53 hab/km²
Altaria
 • Meyana

688 m.
Distancia
 • 28 km
 • 80 km

enta Chaca
enta Uesca
Alcalde Francisco Javier Perez Franco
Codigo postal 22770
Chentilicio berduner/a
Parroquial
 • Diocesi
 • Arcipestrau

Chaca
Chaca-Berdún
Coordenadas
A Canal de Berdún ubicada en Aragón
A Canal de Berdún
A Canal de Berdún
A Canal de Berdún en Aragón
Web oficial

A Canal de Berdún[1] ye un municipio aragonés d'a provincia de Uesca, comarca d'a Chacetania y partiu chudicial de Chaca, que depende d'a diocesi de Chaca. A capital d'o municipio ye en o lugar de Berdún.

A suya población ye de 337 habitants en una superficie de 133,3 km² y una densidat de población de 2,53 hab/km².

Cheografía

[editar | modificar o codigo]

O termin municipal d'a Canal de Berdún ye situato en a zona occidental d'a comarca d'a Chacetania y en a provincia de Uesca, ya en a muga con a comarca de Cinco Villas y con a provincia de Zaragoza. Ye perteneixient a o partiu chudicial de Chaca. A suya capital, Berdún, se troba situata a 688 metros d'altaria sobre o livel d'a mar y a una distancia de 80 km d'a ciudat de Uesca, a capital d'a suya provincia y de 28 km de Chaca, a capital d'a suya comarca y d'o suyo partiu chudicial.

O termin municipal d'a Canal de Berdún ye trescruzato por o río Aragón d'este ta ueste, y de norte a sud por o río Veral, afluent d'o río Aragón, y por o río Maixons, afluent d'o río Veral. Ye un lugar a os historicament ha habiu inundacions como as de Martés en l'anyo 1923 con inundacions en as riberas d'o río Aragón y Galligo que tamién se notoron en Zaragoza.

D'o suyo termin municipal fan parte os lugars de Berdún, Biniés, Huertolo, Maixons, Martés y Villa-reyal d'a Canal.

En primerias d'os anyos 1920, concretament dende l'anyo 1923 dica o 1925 s'escaició un periodo de alta actividat sismica en a Canal de Berdún, conoixito como Periodo sismico d'a Canal de Berdún, seguntes rechistros y diarios d'a epoca o martes 10 de chulio de 1923 se produció un tierratremo de VIII graus d'intensidat en a escala de Mercal·li conoixito como o terratremo de Martés, por ser ista la población mas danyata d'as que se trobaban en o suyo epicentro. Entre as 5:31 y as 13:41 horas bi habió cinco tremolons, y as ondas sismicas plegoron dica Zaragoza. Muitas casas s'esvoldregoron y muitos habitants habioron de vivir en tiendas de campanya de l'exercito en verano. Ixe mesmo anyo Martés estió l'epicentro d'atros 3 seismos, y en Villarreyal d'a Canal en rechistroron atros seis mes entre octubre de 1923 y chulio de 1924.

O suyo termin municipal muga a lo norte con Fago y Ansó; a l'este con Puent d'a Reina de Chaca y Bailo; a lo sud con Longars, en a provincia de Zaragoza y comarca de Cinco Villas; y a l'ueste con Bagüés, Mianos, Sigüés y Salvatierra d'Esca.

Fago y Ansó
Bagüés, Mianos, Sigüés y Salvatierra d'Esca A Canal de Berdún Puent d'a Reina de Chaca y Bailo
Longars

Etimolochía

[editar | modificar o codigo]

O municipio tien o nombre de canal por a val u canal que forma o río Aragón en trescruzar o municipio, entre as montanyas a lo sud d'a sierra de Santo Domingo y as suyas estribacions septentionals y as montanyas d'as sierras prepirenencas, val dita tamién canal de Berdún.

Berdún ye un toponimo d'orichen celta, relacionato con a tribu celta d'os suessetans, y o suyo significato ye o pueblo en a montanya (de berg, "montanya" y dunum, "lugar" u "pueblo"), nombre que describe perfectament a situación d'o lugar en un pueyo enclavato en bel meyo d'a val d'o río Aragón.

Demografía

[editar | modificar o codigo]
Evolución demografica
1362 f 1495 f 1842 1857 1860 1877 1887 1897 1900
- - 600 - - 813 811 912 919

1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991
952 848 1.014 897 773 588 745 550 459

1992 1994 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
- - - - 433 437 434 428 423

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
402 401 414 416 417 412 401 396 382

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
365 385 376 367 361 343 321 314 323

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 -
348 346 - - - - - - -

 1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito.
Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE.

Administración

[editar | modificar o codigo]

Reparto de concellers

[editar | modificar o codigo]
Eleccions municipals[2]
Partiu 1979 1983 1987 1991 1995 1999 2003 2007 2011 2015 2019
Partido de los Socialistas de Aragón 3 4 3 2 3 - 2 2 3 5 5
Partido Popular - 3 - 1 1 1 0 0 1 2 2
Partido Aragonés - - 4 4 3 4 4 4 3 - -
Chunta Aragonesista - - - - - 2 1 1 - - -
Unión de Centro Democrático 4 - - - - - - - - - -
Total 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7
Lista d'alcaldes
Lechislatura Nombre Partiu politico
19791983
19831987
19871991
19911995
19951999
19992003
20032007
20072011 Manuel Torralba Ortiz Partido Aragonés
20112015 Francisco Javier Pérez Franco Partido de los Socialistas de Aragón
20152019 Francisco Javier Pérez Franco Partido de los Socialistas de Aragón
20192023 Francisco Javier Pérez Franco Partido de los Socialistas de Aragón
20232027 Francis Javier Perez Franco [3] PSOE

Bibliografía

[editar | modificar o codigo]
  • (es) Rey Pastor, A. El periodo sísmico de La Canal de Berdún (Pirineos). Instituto Cheografico y Catastral, Toledo, 1931.

Veyer tamién

[editar | modificar o codigo]

Vinclo externos

[editar | modificar o codigo]

Referencias

[editar | modificar o codigo]