Dalmata vegliota

De Biquipedia
(Reendrezau dende Vegliota)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Vegliota

Situación d'o vegliota
Localización cheografica
Estau {{{estau}}}
País {{{país}}}
Rechión {{{rechión}}}
Parlau en Krk
Lugars principals Krk
Estatus
Atras denominacions {{{atras denominacions}}}
Charradors
Oficial en {{{oficial}}}
Reconoixiu en {{{reconoixiu}}}
Regulau por
Vitalidat Luenga muerta
Escritors principals
Rasgos dialectals
Clasificación lingüistica
Indoeuropea
Codigos
ISO 639-1
ISO 639-2 roa
ISO 639-3 roa
SIL dlm

O vegliota yera un dialecto dalmatico charrato en a isla croata de Krk (en italiano, Veglia) que desapareixió de tot o 1898 cuan morió o suyo zaguer conoixedor patrimonial, dito Tuone Udaina. Tuone Udaina conoixeba o vegliota por haber-lis-ne sentito a los suyos pais, que manimenos no li'n transmitioron l'idioma dreitament, por o que no lo teneba como primera luenga. Este dialecto podió ser estudiato por o lingüista italiano Matteo Bartoli qui entrevistó a Udaina. Manimenos tampoco se sabe o grau de fiabilidat d'a información, pus Tuone Udaina no teneba o vegliota como a suya primera luenga y a mes charraba con italianos d'o dialecto veneto. Belunas d'as informacions podeban corresponder a caracters italianos u venecianos.

Lexico d'o vegliota[editar | modificar o codigo]

Cualques palabras que dan una ideya d'o vocabulario vegliota:

  • Iuárbul: "árbol".
  • Si, guápto, s(i)apto y kuatuárko: os cardinals "seis", "ueito", "siet" y "catorce".
  • Sául: "sol".
  • Seráur: "chirmana".
  • Jóiva: "uga".
  • Jóin: "un".
  • Oi: "nusatros", voi: "vusatros",
  • Iárba "hierba".

Fonetica[editar | modificar o codigo]

As vocals latinas diftongan en muitas circunstancias, tanto as ubiertas d'o latín vulgar como as zarratas:

  • Kuobra < CAPRA ("craba").
  • Vetruona < VETERANA.
  • Jualb < ALBUM.
  • Juarbul < ARBOREM.

O vegliota tardano palataliza as consonants velars latinas G y C debant de I, E, (GE-, GI-, CE-, CI-), que o dalmata ragusán conservaba, (y tamién historicament tot o dalmata):

Tamién palataliza a C en a silaba CU: čol < CULUM, indicando que bi ha habito una fase con a vocal ü.