Dalmata vegliota

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Vegliota

Situación d'o vegliota
Localización cheografica
Estau {{{estau}}}
País {{{país}}}
Rechión {{{rechión}}}
Parlau en Krk
Lugars principals Krk
Estatus
Atras denominacions {{{atras denominacions}}}
Charradors
Oficial en {{{oficial}}}
Reconoixiu en {{{reconoixiu}}}
Regulau por
Vitalidat Luenga muerta
Escritors principals
Rasgos dialectals
Clasificación lingüistica
Indoeuropea
Codigos
ISO 639-1
ISO 639-2 roa
ISO 639-3 roa
SIL dlm

O vegliota yera un dialecto dalmatico charrato en a isla croata de Krk (en italiano, Veglia) que desapareixió de tot o 1898 cuan morió o suyo zaguer conoixedor patrimonial, dito Tuone Udaina. Tuone Udaina conoixeba o vegliota por haber-lis-ne sentito a los suyos pais, que manimenos no li'n transmitioron l'idioma dreitament, por o que no lo teneba como primera luenga. Este dialecto podió ser estudiato por o lingüista italiano Matteo Bartoli qui entrevistó a Udaina. Manimenos tampoco se sabe o grau de fiabilidat d'a información, pus Tuone Udaina no teneba o vegliota como a suya primera luenga y a mes charraba con italianos d'o dialecto veneto. Belunas d'as informacions podeban corresponder a caracters italianos u venecianos.

Lexico d'o vegliota[editar | modificar o codigo]

Cualques palabras que dan una ideya d'o vocabulario vegliota:

  • Iuárbul: "árbol".
  • Si, guápto, s(i)apto y kuatuárko: os cardinals "seis", "ueito", "siet" y "catorce".
  • Sául: "sol".
  • Seráur: "chirmana".
  • Jóiva: "uga".
  • Jóin: "un".
  • Oi: "nusatros", voi: "vusatros",
  • Iárba "hierba".

Fonetica[editar | modificar o codigo]

As vocals latinas diftongan en muitas circunstancias, tanto as ubiertas d'o latín vulgar como as zarratas:

  • Kuobra < CAPRA ("craba").
  • Vetruona < VETERANA.
  • Jualb < ALBUM.
  • Juarbul < ARBOREM.

O vegliota tardano palataliza as consonants velars latinas G y C debant de I, E, (GE-, GI-, CE-, CI-), que o dalmata ragusán conservaba, (y tamién historicament tot o dalmata):

Tamién palataliza a C en a silaba CU: čol < CULUM, indicando que bi ha habito una fase con a vocal ü.