Mozarabes

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo ye sobre o pueblo mozarabe. Ta atros emplegos se veiga mozarabe (desambigación).
Mozarabes
مستعرب
  (†)
Pachina d'o Beato de Valladolit en que se veye l'Apocalipsi (sieglo X)
Periodo
Sieglos VIII a XII
Rechions actuals
Al-Andalus
Idiomas
Mozarabe
Relichión
Catolica
Mapa

Al-Andalus

Os mozarabes[1] (de l'arabe musta`rab مستعرب, "arabizato") yeran os cristianos que viviban en os reinos musulmans d'a Peninsula Iberica mientres a Edat Meya. Os suyos descendients no se convirtioron a lo Islam, encara que adoptoron elementos d'a luenga y cultura arabes. A lo principio charraban o romance autoctono. A mayor parti d'os mozarabes yeran catolicos romanos y prauticaban o rito mozarabe u hispano-visigotico.

Existiban poblacions importants de mozarabes en as ciudaz musulmanas mas grans d'a peninsula, principalment en Toledo, Cordoba, Saraqusta y Sevilla.

Luenga[editar | modificar o codigo]

Ta más detalles, veyer l'articlo idioma mozarabeveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

Os mozarabes d'os primers sieglos de presencia musulmana charraban o romance local, dito mozarabe u romanico-andalusí, compartito con os muladís (hispanorromans y visigodos convertitos a la relichión musulmana), y os chodigos autoctonos. Con o tiempo estos grupos etnoconfesionals fuoron prenendo l'arabe, primero como luenga de cultura y dimpués como luenga de comunicación cotidiana.

Eixemplo d'o mozarabe d'o sieglo X.[editar | modificar o codigo]

Mozarabe:

Yâ tú uemme dolge

fente mib

de nohte

in non si non keris

irey-me tib

gari-me a ob

legar-te

Aragonés:

O mío

sinyor Ibrahim,

o tú, hombre dulce!

viene ta yo de nueit.

Si no, si no

quiers,

iré ta tu,

dime a on trobar-te.

Castellano:

Mi señor Ibrahim,

¡oh tú, hombre dulce!

ven a mí

por la noche.

Si no, si no quisieres,

iré a ti,

dime dónde

encontrarte.

Chudeocastellano:

Mio sinyor Ibrahim,
Ay vos!, hombre dulse!
venite a mi
de noche.
Si non, si non keres,
ire a vos,
decime onde
toparte.

Gallego-Portugués:

Meu señor Ibrahim,

oh ti/tu, home doce!

ven a min

de noite.

Se non, se non quixeres,

ireime a ti,

dime onde

te encontro.

Catalán:

Mon senyor Ibrahim,

oh tu, home dolç!

Vine a mi

de nit.

Si no, si no vols,

aniré a tu,

digues-me (dis-me) on

et trobo/e.

Latin:

O domine mi Ibrahim,

o tu, homo dulcis!

Veni mihi

nocte.

Si non, si non vis,

ibo tibi,

dic mihi ubi

te inveniam.

Referencias[editar | modificar o codigo]