Monoteísmo

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Articlo d'os 1000

O monoteísmo (d'o griego μόνος "unico" y θεός "dios") ye a creyencia en un Dios unico, a sobén con os dons d'a omnisciencia, omnipotencia y omnipresencia. En a mitolochía echipciana antiga ya se practicaba o monoteísmo baixo lo dios solar Atón instaurato por o faraón Amenhotep IV (dimpués dito Akhenatón, "qui fa goyo a Atón"). Hue en día o concepto gosa estar dominato por as relichions abrahanicas y se contraposa a atras tradicions como lo politeísmo u o panteísmo. Ista contraposición hue ye pacifica, eencara que historicament as relichions monoteístas han perseguito (a vegatas con muita violencia) a las relichions politeístas.

A tamas d'a definición d'o termin, bellas relichions pueden incorporar variacions sobre a unicidat d'a divinidat. A mayoría de cristianos aceptan o concepto d'a Santísma Trinidat en o cual Dios se troba englobato en tres personalidaz (o pai, o fillo y o esprito santo), encara que ta bels cristianos en bellas ilesias protestants ixo ye equivalent a acceptar a existencia de tres dioses diferents. Tamién os catolicos veneran a los Santos que pueden interceder con Dios por os humans, feito que condenan as diferents ilesias protestants y que historicament comportó luitas violentas entre catolicos y protestants, que gosaban acusar a los catolicos d'idolatría por a suya acceptación d'os santos.

Bellas relichions monoteístas actuals (en orden d'aparición) son:

Monoteísmo en o chudaísmo[editar | modificar o codigo]

Moisen recebindo as tablas d'a lei en o mont Sinaí, en un cuadro de Jean-Léon Gérôme.

O chudaísmo estió historicament a primera relichión que practicaba claraemnt o monoteísmo, encara que en a Biblia amanixen chicoz repuis d'o politeísmo anterior d'os chodigos. Con o monoteísmo o chudaísmo fa amanixer amás un concepto mesianico, en considerar que nomás existe que un solo Dios, que ye o creyador de tot l'Universo con a suya materia y que iste Dios ha esleyiu a o pueblo chodigo ta revelar-li a verdat que se troba contenita en os Diez Mandamientos y en as tablas d'a lei que Moisen recibió de Dios en o mont Sinaí ta transmitir-las a o suyo pueblo. Istas leis se desembolicoron dimpués en a Torah (ye decir, en l'Antigo Testamento d'a Biblia).

Se veiga tamién[editar | modificar o codigo]