Ir al contenido

Loretxoa

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Loretxoa
Información cheneral
En aragonés A chicota flor
Canción de Benito Lertxundi
Letras Benito Lertxundi
Idioma Basco
Cantaire Benito Lertxundi
Chenero Canción d'autor
Publicación 1967
Atras versions
Exkixu, Itziar Barredo
Audicions
Benito Lertxundi (▶Audición 1)
Exkixu (▶Audición 2)
Itziar Barredo (▶Audición 3)

Loretxoa (en aragonés A chicota flor) ye una canción d'o veterán cantautor basco Benito Lertxundi. Ista canción fue editata por primera vegata en l'anyo 1967, mientres os inicios d'o movimiento musico-artistico-cultural d'Ez Dok Amairu, con claras enfluencias d'o movimiento musico-cultural catalán d'a Nova Cançó Catalana y mas que mas d'o grupo Setze Jutges. Hue s'ha convertito en un gran clasico d'a musica folk basca.

Simbolismo y metafora

[editar | modificar o codigo]

O significato d'as parolas, que en primeras pareixe prou naïf, ha de situar-se en a dictadura que bi heba en o país en aquella epoca, epoca en a que a censura yera en pleno apocheu, por ixo se fa servir o simbolo d'a flor como metafora d'o Pais Basco, y o nino como o d'a choventut basca que observa a o suyo propio país.

A meyatos d'a decada d'os 90, o grupo de rock Exkixu realizó una version d'iste clasico d'a musica folk basca en o que amás de dar-le un ritmo muito mas acelerato, meteban guitarras electricas, baixo y batería, adhibindo o sonito caracteristico de l'alboka y a trikitixa (acordión diatonico). Ya en o sieglo XXI a soprano Itziar Barredo realizó atra versión con sonitos de musica clasica, en que primaban o piano y o chelo.

En basco

Mendian lar artean,

aurkitzen da loretxo bat,
aurrean umetxo bat,
loretxoari begira.

Umetxoak ikusirik,
lorea ezin bizirik,
arantzak kendu nahi dizkio,
bizi berri bat eman.

Loreak esan nahi dio:
"Umetxo aska nazazu,
jaio naiz libre izateko,
ta ez loturik egoteko!"

Orduan izango baitu
indarra eta kemena,
orduan emango baitu

ugari bere fruitua.

En aragones

En a montanya entre barzas,

se troba una chicota flor,
debant d'un ninón,
mirando a la floreta.

O ninón observando,
como malvive a flor,
quiere sacar-le as punchas,
dar-le una nueva vida.

A flor le quiere decir:
"¡Ninón libera-me,
he naixito ta estar libre,
y no ta estar ligata!"

Ya que alavez tendrá
fuerza y vigor,
ya que alavez dará

o suyo fruito en abundancia.

Vinclos externos

[editar | modificar o codigo]