Ligurs
|
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
- Iste articlo trata sobre os ligurs, pueblos protohistoricos, ta atros emplegos veiga-se ligur (desambigación).
Os ligurs[1] son un conchunto de pueblos protohistoricos d'Europa. Seguntes Plutarco se deciban a ellos mesmos ambrons, que puet significar o pueblo de l'augua.
Os ligurs en as fuents griegas[editar | modificar o codigo]
Hesiodo (principios d'o sieglo VI aC), en os suyos Catalogos, los cita como uno d'os tres grans pueblos barbaros, controlando l'estremo occidental d'o mundo conoixito, chunto con os etiopes y escitas d'atros estremos. Avieno, en a traducción d'un texto de viaches marsellés mas antigo que se puet datar de fins d'o sieglo VI aC, indica que os ligurs yeran extenditos antismás dica la mar d'o Norte enantes de retacular por ser empentatos por os celtas.
A principios d'o sieglo V aC, Hecateu de Mileto en Europa presenta Marsiella como una ciudat de Liguria. Aristótil situa siempre en sus Meteorolochicas a desembocadura d'o Roine en Liguria. Seguntes Herodoto os ligurs bordeyaban o Mediterranio occidental.
Os ligurs en fuents latinas[editar | modificar o codigo]
Os autors latinos dicen que os ligurs viven a o sud d'os Alpes Franceses y italianos, y tamién en o norueste d'os Apenins. Tamién dicen que antismás ocupaban territorios mas grans: Piemont, Toscana, Umbría, Lacio, Lenguadoc y dica a Peninsula Iberica.
Chulio César cita en a Guerra d'as Galias que os Centrons, os Grayocels, os Caturiches, preboron de oposar-se a que pasase entre Galia Cisalpina y os territorios d'os Voconces en l'anyo 58 AC.[2]
Plinio lo Viello los describe tamién mas allá d'os Alpes, os Salluvians, os Deciaz, os Oxivians; y d'este costato d'os Alpes, os Venens, os Vachiens, que descienden d'os Caturiches, os Estatiellos, os Vibellos, os Magellos, os Eburiaz, os Casmonaz, os Beliaz, y d'os que fablamos, en son ciudaz y ríos: o río Rutuba, o ciudat Albium Intémelium, o río Merula; la ciudat d'Albium Ingaunum; o puerto de Vadum Sabatium; o río Porcifera, (actual Gênes); o río Feritor, o puerto d'o Delfín; Tigullia; en l'interior: Sechestia d'os Tigullins; o río Macra, muga d'a Liguria.[3]
Referencias[editar | modificar o codigo]
- ↑ (an) Diccionario ortografico de l'aragonés (Seguntes la Propuesta Ortografica de l'EFA). Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. ISSN 1988-8139. Octubre de 2022.
- ↑ Chulio César, Bello Gallico, libro I, 10
- ↑ Plinio lo Viello, Historia natural, libro III, 7