Hongaros (pueblo nomada)

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Ilustración d'as hordas hongaras trescurzando os Carpatos adrezatos por o Khan Arpad.

Os hongaros estioron un pueblo nomada d'as estepas d'Europa Oriental que emigró ta l'ueste establindo-se en a Cuenca Panonica sozmetendo a los pueblos que i heba, a qui asimiloron convertindo-se en os actuals hongaros. Charraban hongaro, una luenga uralica con elementos turquicos. Se crei que teneban como relichión o tengrianismo.

Hongaros y pueblos vecins en l'anyo 893

En o sieglo IX yeran una federación de 10 tribus que dondeyaban por as estepas a l'ueste d'o río Don. Ye posible que hesen tenito una clase dirichent de luenga turquica. Por un tiempo yeran establitos en Ucraina occidental y Moldavia y debeban estar baixo a influencia d'os gazaros. Con motivo d'una guerra entre l'Imperio Romano d'Orient y Bulgaria en tiempos de Simeón I os bizantins clamoron a lo hongaros pa fer pinza a los bulgaros. En o "libro d'os emperadors" se'n parla:

De la cual cosa l'emperador ha havido grant desplazer e ha enviado tantost embaixadores con grandes donos e presentes a los de Hongría que estavan cerca del río de Istro pregandolos que.l fuesen contra los búrgaros por dapnificar su tierra
Bulgaros fuyindo d'os Hongaros en l'anyo 895

Os bulgaros clamoron a los pacinacos pa que tamién fesen pinza a los hongaros, d'una traza que os hongaros fuoron empentatos ta l'ueste por ellos y rematoron establindo-sen en Panonia a fins d'o sieglo IX conducitos por o Khan Arpad.

Dende a suya base en Panonia adrezoron expedicions de saqueyo por Europa Central, Italia (a on o 12 de marzo de 924[1] prenioron y espulloron Pavía, una d'as pocas ciudaz portificadas que podioron prener), Francia y dica una d'estas expedicions plegó ta Uesca. Destruyoron o prencipau de Moravia la Gran. As expedicions de saqueyo rematoron cuan l'emperador Otón I los derrotó en Lechfeld en l'anyo 955. En l'anyo 925 o rei Tomislav de Croacia ya heba aturau a expansión hongara en o Sud de Panonia, fixando a muga entre croatas y hongaros en o río Drava.

O reis hongaros con o tiempo formoron un estato monarquico cristiano imitando o modelo d'atras monarquías europeas, os hongaros se sedentarizoron y asimiloron a los eslaus y talment tamién a los vlacos y pueblos chermanicos que podeban quedar en Panonia orichinando un pueblo hongaro que fueras d'a luenga poco teneba que veyer con os hongaros nomadas orichinals. A formación d'un estato hongaro fuerte en a Cuenca Panonica aturó a entrata d'os nomadas d'Europa Oriental esbarrando ixas migracions enta l'Imperio Romano d'Orient u Imperio Bizantín dica o sieglo XIII, cuan entroron os mongols.

O biznieto d'Arpad, Geza se convirtió a lo catolicismo en 975, y lo suyo fillo, Esteban, fue declarato rei por o Papa de Roma en l'anyo 1000.[2]

Se veiga tamién[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]

  1. (es) Lucien Musset: Las invasiones. El segundo asalto contra la Europa cristiana. Editorial Labor, S.A., Barcelona, 1982, 1a reimpresión, p.21. ISBN 84-335-9321-8
  2. (es) Lucien Musset: Las invasiones. El segundo asalto contra la Europa cristiana. Editorial Labor, S.A., Barcelona, 1982, 1a reimpresión, p.27. ISBN 84-335-9321-8