FA Cup

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Ista pachina ha menester d'una revisión por un corrector ta amillorar a suya ortografía, a suya gramatica u o suyo vocabulario.
Fa Cup
Información cheneral
Nombre oficial: FA CUP
Esporte: Fútbol
Estato: Reino Uniu
País: Anglaterra
Galas
Territorio: Anglaterra
Pachina web: http://www.thefa.com/TheFACup/ FA Cup
Información cheneral
Numero d'equipos: 736 (2014-15)
Federación: UEFA (afiliados a la UEFA)
Historia
Numero d'edicions: 139
Primera edición: 1871
Primer ganador: Wanderers
Zaguera edición: 2022-2023
Zaguer ganador Manchester City
Más victorias: Arsenal (14)

A Football Association Challenge Cup, millor conoixida como a FA Cup ye una competición anyal de futbol anglés de eliminación directa, organizada por a Football Association. Ye o torneyo de futbol mas antigo d'o mundo

A FA Cup estió disputada por primera vegada en 1871. Participan toz os equipos que compiten en a Premier League, a Football League y as cinco categorías por baixo d'ista, asinas como determinaus equipos d'o 10º ran d'o futbol anglés. Isto significa que participan dende os mayors equipos de Anglaterra y Galas dica equipos amateur de chicoz lugars. O torneyo ye conoixiu por a posibilidat que equípos modestos de divisions inferiors se convertan en "mata-chigants" eliminando a grans clubs y mesmo teoricament ganar a competición, encara que os equipos mas modestos rarament pasan muitas eliminatorias. As rondas previas de clasificación y os clubs que quedan exentos fan que equipos de Premier League y de categorías muit baixas cuasi nunca s'enfrenten.

Os actuals campions son o Manchester City, que venció 2-1 a o Manchester United en a final de 2023.

Historia[editar | modificar o codigo]

O campión d'o primer torneyo estió Wanderers, equipo formau por ex estudiants de escuelas publicas de Londres, qui ganoron a competición cinco vegadas en as suyas primeras siet temporadas. Os primers equipos trunfadors estioron clubs d'aficionaus adinerados d'o sud d'Inglaterra,pero en 1883 o Blackburn Olympic se convirtió en o primer equipo d'o norte en ganar o trofeu, en redotar en a final a o Old Etonians.

Con a plegada d'o profesionalismo, tamién por a decenio de 1880, os equipos amateurs rapidament prencipioron a perder o suyo protagonismo inicial.un solament equipo se coronó campión sin formar parte, en ixe momento, d'a Football League. O Tottenham Hotspur, en ixe tiempo participante d'a Southern League, redotó a o Sheffield United d'a Football League en a final de 1901.Un anyo dimpués, o Sheffield United retornó a la final y ista vegada ganó a copa, que quedó en mans d'equipos d'o norte dica que Tottenham ganó de nuevo en 1921.En 1927, o Cardiff City, equipo que chuga en a Football League anglesa manimenos estar radicado en Galas, ganó a copa, estando o solo equipo no anglés en aconseguir-lo.cal destacar tamién que o club escocés Queen's Park aconsiguió a final dos vegadas en os primers anyos de competencia.

En a decenio de 1950, o Newcastle United dominó a competencia ganando-la tres vegadas en cinco anyos, y en a decenio de 1960, o Tottenham Hotspur desfrutó de semellant exito, ganando o trofeu tres vegadas en siet temporadas. Isto marcó o comienzo d'un prospero periodo t'os equipos basaus en Londres, con 11 conquiestas en 22 torneyos.Os equipos d'a segunda división d'o futbol anglés, en ixe tiempo anomenar Second Division, experimentoron un exito sin precedentes entre 1973 y 1980.Sunderland ganó o campionato en 1973, Southampton repitió a fita en 1976, y West Ham United fació lo propio en 1980, en o que fuo a zaguera victoria d'un equipo difuera d'a maxima categoría. Dende o campionato d'o Wimbledon en 1988, os clamaus «cuatro grans» d'o futbol anglés,Manchester United, Liverpool, Arsenal y Chelsea, han ganau a copa en conchunto 19 vegadas en 23 temporadas.

Sistema de competición[editar | modificar o codigo]

a FA Cup ye una competición de eliminación directa. No existe un cuadro d'eliminatorias y o sorteyo de cada ronda no se fa dica dimpués d'a calendata de cada ronda. O sorteyo tamién determina qué equipo chugará en casa.

Cada ronda se chuga a partiu solo. Si o partiu acaba en empate se chuga un replay, un nuevo partiu, normalment en casa de l'equipo que estió visitante en o primer partiu. Si o replay remata en empate unatra vegada o ganador se decide en una tanda de penaltis, encara que dica os anyos 1990 se seguiban chugando partius de replay dica que belún d'os conchuntos ganase. Asinas cualques eliminatorias amenestioron dica seis partius ta dilucidar un ganador; en 1975 o Fulham FC chugó 12 partius en seis rondas ta chugar a final, récord dica a calendata. Os replays se chugaban tradicionalment tres u cuatro días dimpués d'o partiu orichinal, pero dende 1992 se chugan a o menos 10 días dimpués por consello d'a policía. Amás s'eliminoron os replays en semifinals y en a final.

I hai un total de 14 rondas en a competición: seis rondas de clasificación, seguidas d'atras seis rondas (clamadas coloquialment "proper" rounds), semifinals y a final. a competición prencipia en agosto con a ronda Extra-Preliminar, seguida por a Ronda Preliminar y a Primera Ronda de Clasificación, en el cual participan os clubs de divisions mas baixas. Os clubs de Conference North y Conference South dentran en a Segunda Ronda de Clasificación y os de Conference National en a Cuatrena. Os 32 ganadors d'ista zaguera ronda s'unen a os 48 de League One y League Two en a Primera Ronda. Finalment, os equipos de Premier League y Championship dentran en a Tercera Ronda, en el cual solament quedan 64 equipos en competición. a Sexta Ronda corresponde con os cuartos de final, en el cual quedan 8 equipos.

As rondas de clasificación son regionalizadas ta reducir os costes de transporte d'os clubs chicoz. a Primera y Segunda Rondas yeran tamién deseparadas en sección Norte y Sud, pero ista practica remató en 1998.

a FA Cup sigue un patrón ta chugar cada ronda. Normalment a Primera Ronda se chuga en Noviembre, a Segunda en un de toz dos primers sabados d'Aviento. a Tercera se chuga o primer cabo de semana de Chinero, a Cuatrena ixe mesmo mes y a Quinta a meyaus de febrero. a Sexta Ronda (u cuartos de final) tradicionalment se chuga en marzo y as semifinals un mes dimpués. a final se gosa chugar o sabado siguient a la conclusión d'a Premier League en mayo.

Os equipos campiones se clasifican t'a Liga Europea de la UEFA . Si o ganador ya s'ha clasificau via Premier League t'a Liga de Campiones de la UEFA a plaza en Europa League va t'o subcampión d'a FA Cup. Si o ganador s'ha clasificau ta Europa League rematando quinto en Premier League, o subcampión de FA Cup no se clasifica, pasando a plaza a o sexto clasificau de Premier. Si o subcampión tamién s'ha clasificau t'a Champions League u no puede chugar en as competicions UEFA por cualquer razón a plaza va t'o siguient equipo millor clasificau en Premier.

Sorteyo[editar | modificar o codigo]

O sorteyo ta cada ronda se retransmite en directo, normalment cuan concluye a retransmisión d'os partius d'a ronda anterior. L'intrés ye especialment alto en o sorteyo d'a Tercera Ronda, que ye cuan dentran os equipos de Premier League. Previo a o sorteyo s'indica una lista en el cual a cada equipo se le asigna un numero y s'introducen bolas numeradas en un recipiente transparent (tradicionalment s'extrayeban as bolas en un quito, pero se cambió por indicación d'a FIFA). Ta mantener a tradición os presentadors introducen as bolas dende un quito. Un d'os presentadors extraye as bolas numeradas (normalment bel ex-chugador) y l'atro indica qué equipo corresponde a cada numero. En os zaguers anyos o sorteyo se realiza dende o Estadio de Wembley.

Equipos participants[editar | modificar o codigo]

Toz os equipos d'a Premier League y d'a Football League dentran automaticament en a competición, y os clubs d'os seis rans siguients tamién son esleyibles/esleíbles/eslechibles si han chugau en a FA Cup, FA Trophy u a FA Vase en a temporada anterior. Os equipos de nueva creyación que prencipian en una categoría alta, como o FC United of Manchester u o Milton Keynes Dons FC, no pueden participar en a FA Cup en a suya primera temporada. Toz os equipos participantes han de tener tamién un estadio apropiau. I hai amás atros factors y medidas t'os equipos de divisions inferiors. Ye muit raro que os grans clubs d'o país no participen en a competición, encara que puede ocurrir por circumstancias excepcionals. O Manchester Untied FC no participó en a FA Cup 1999-00 a causa d'a suya participación en a Copa Mundial de Clubs d'a FIFA 200], un feito muit controvertido en o suyo momento.

Os equipos de Galas que chugan en a liga de Anglaterra tamién pueden participar, encara que dende a creyación d'a League of Wales solament quedan seis clubs: Cardiff City (o solo club no anglés que ha ganau o torneyo, en 1927), Swansea City, Wrexham FC, Merthyr Town, Newport County y Colwyn Bay. En os primers anyos atros equipos de Gales, Escocia y Irlanda tomoron parte en a competición. Asinas, o Queen's Park escocés aconsiguió a final en 1884 y 1885 y o Rangers FC plegó dica semifinals en 1887. a zaguera aparición d'un club escocés estió o Gretna FC en a FA Cup 2001-02 en a 2ª ronda de clasificación, encara que a zaguera aparición difuera d'as rondas previas estió en a FA Cup 1993-94. En a FA Cup 1888-89 participó o Linfield Athletic irlandés, estando eliminau por o Nottingham Forest.

O numero d'equipos participants s'ha incrementado en os zaguers anyos. En a 2004/05 participoron 660 clubs, batendo o récord de 656 d'a temporada 1921/22. En a FA Cup 2005-06 s'incrementó a 674 y en a FA Cup 2009-10 plegó a 762.

Estadios[editar | modificar o codigo]

Os partius d'a FA Cup se chugan normalment en a casa d'un de toz dos equipos participantes. L'equipo local se decide en o sorteyo. No existe un cuadro en a competición, por la cual cosa l'equipo local ye simplament aquel el bola del cual sale primera en o sorteyo de cada eliminatoria. Ocasionalment os partius pueden disputar en unatro estadio por razons de seguranza u porque no son adecuaus ta recibir a bel club important. En o caso d'empate o replay se chuga en casa de l'equipo que actuó como visitante en o partiu orichinal. Cuan se chugaban multiples replays o segundo (y os siguients si los i hese) se chugaban en estadios neutrals.

Tradicionalment, a Final d'a FA Cup se chugaba en Londres en o Estadio de Wembley orichinal. Dimpués d'a demolición y a posterior reconstrucción de Wembley, as finals de 2001 a 2006 se chugoron en o Millennium Stadium de Cardiff. Contino se detalla en una tabla os diferents estadios en el cual s'ha disputau a final a lo largo d'a historia:

Estadio de la Final de la FA Cup
Estadio Ciudad Periodo País
Kennington Oval Londres 1871/72
Lillie Bridge Londres 1872/73
Kennington Oval Londres 1873/74 - 1885/86
Racecourse Ground Derby 1885/86 (R)
Kennington Oval Londres 1873/74 - 1891/92
Fallowfield Stadium Mánchester 1892/93
Goodison Park Liverpool 1893/94
Crystal Palace Londres 1894/95 - 1900/01
Burnden Park Bolton 1900/01 (R)
Crystal Palace Londres 1901/02 - 1909/10
Goodison Park Liverpool 1909/10 (R)
Crystal Palace Londres 1910/11
Old Trafford Mánchester 1910/11 (R)
Crystal Palace Londres 1911/12
Bramall Lane Sheffield 1911/12 (R)
Crystal Palace Londres 1912/13 - 1913/14
Old Trafford Mánchester 1914/15
Stamford Bridge Londres 1919/20 - 1921/22
Wembley Stadium (Original) Londres 1922/23 - 1969/70
Old Trafford Mánchester 1969/70 (R)
Wembley Stadium (Original) Londres 1970/71 - 1999/00
Millennium Stadium Cardiff 2000/01 - 2005/06
Wembley Stadium Londres 2006/07 - Actualidad

As semifinals se chugan en un estadio neutral con una alta capacidat, en o pasau yeran normalment estaus d'equipos no participants en as semifinals. Cualques estadios que han aculliu istos partius son Maine Road y Old Trafford de Mánchester, Hillsborough en Sheffield, Millennium Stadium en Cardiff y Villa Park en Birmingham. O Villa Park ye o estadio que mas semifinals ha aculliu con 55 en total. a semifinal de 1991 entre Arsenal y Tottenham estió a primera que se chugó en Wembley. Dos anyos dimpués todas dos semifinals se chugoron en Wembley, asinas como en as de 1994 y 2000. En 2005 toz dos partius se chugoron en o Millennium Stadium. Dende 2008 todas as semifinals se chugan en Wembley.

Trofeus[editar | modificar o codigo]

A la conclusión d'a final l'equipo ganador ye recompensau con un trofeu, o cual conservan dica a final de l'anyo siguient. Tradicionalment, en as finals disputadas en Wembley, la entrega d'o trofeu se fa en a Royal Box u Palco Real, an os chugadors, con o capitán a la cabeza, puyan por una escalera dende o césped ta replegar o trofeu. En Cardiff ista entrega se feba en o centro d'o terreno de chugo en un podium.

a copa ye decorada con cintas d'a color de l'equipo ganador; un viello acertijo ye "Qué se leva siempre a la final pero nunca s'usa?": a respuesta ye as cintas de l'equipo perdedor. Manimenos isto no ye enterament cierto ya que antes y entre o partiu a copa leva as cintas de toz dos equipos. Os chugadors de cada equipo y os cuerpos tecnicos reciben medallas de campión y subcampión. L'actual trofeu ye o cuarto.

O primer trofeu, conoixiu como o little tin idol u idolo d'hojalata, s'usó dende a FA Cup 1871-72 dica que estió furtau o 11 de setiembre de 1895 d'o escaparate d'a botiga de zapatos de William Shillock en Birmingham cuan o Aston Villa yera o campión. 60 anyos dimpués o ladrón admitió que fundió a copa ta fabricar monedas falsas.

O segundo trofeu yera una replica d'o primer y s'usó por zaguera vegada en 1910. O 19 de mayo de 2005 se vendió por £420.000 a David Gold, president adchunto d'o West Ham United. Gold ampró o trofeu a o National Football Museum, que se troba en o Deepdale Stadium de Preston, an ye exposau a o publico.

Un nuevo, y mas gran, trofeu fue comprau/crompau por a FA en 1911, disenyau y manufacturau por Fattorini and Sons. O Bradford City estió o primer equipo en ganar iste nuevo trofeu. Iste trofeu encara existe, pero ye muit frachil ta estar usau, asinas que una replica exacta s'usa dende 1992. I hai amás un trofeu de "repuesto" fabricau tamién en 1992 ta usar caso que l'actual se pierda u resulte danyau.

Patrocinio[editar | modificar o codigo]

Dende a temporada 1994/95, a FA Cup ha estau patrocinada por diferents interpresas. Manimenos, ta preservar a identidat d'a competición, o nombre oficial de The FA Cup nunca ha estau cambiau, como sí ha ocurriu con a League Cup. Os acuerdos de patrocinio son por cuatro anyos, encara que se puede alcordar un anyo extra como ocurrió en o caso de E.ON.

Contino se detalla en una tabla os diferents espónsors a lo largo d'a historia:

Patrocinadores de la FA Cup
Periodo Patrocinador Nombre
1871 - 1994 Sin patrocinador The FA Cup
1994 - 1998 Littlewoods The FA Cup sponsored by Littlewoods
1998 - 2002 AXA The AXA-Sponsored FA Cup
2002 - 2006 Sin patrocinador The FA Cup
2006 - 2011 E.ON The FA Cup sponsored by E.ON
2011 - 2014 Budweiser The FA Cup with Budweiser
2014 - 2015 Sin patrocinador The FA Cup
2015 - 2019 Emirates The Emirates FA Cup

Palmarés[editar | modificar o codigo]

Tres clubs han ganau a FA Cup consecutivament en mas d'una ocasión: Wanderers FC (1872, 1873 y 1876, 1877, 1878), Blackburn Rovers (1884, 1885, 1886 y 1890, 1891) y Tottenham Hotspur (1961, 1962 y 1981, 1982).

Siet clubs han ganau a FA Cup y a Liga a mesma temporada: Preston North End (1889), Aston Villa (1897), Tottenham Hotspur (1961), Arsenal (1971, 1998, 2002), Liverpool (1986), Manchester United (1994, 1996, 1999) y Chelsea (2010). Arsenal y Manchester United comparten o récord de tres dobletes. L'Arsenal ha ganau os suyos tres dobletes en tres decenios distintos (1970, 1990, 2000). O Manchester United ganó os suyos tres dobletes en os anyos 1990.

En 1993 o Arsenal se convirtió en o primer equipo en ganar a FA Cup y a League Cup en a mesma temporada, redotando a o Sheffield Wednesday 2-1 en todas dos finals. O Liverpool repitió este aconsigo en 2001 y o Chelsea en 2007.

a FA Cup ha estau ganada solament una vegada por un club no anglés. O Cardiff City de Gales aconsiguió o torneyo en 1927 redotando a o Arsenal en Wembley. Heba plegau anteriorment a la final en 1925, perdendo contra o Sheffield United, y perdió unatra mas en 2008 contra o Portsmouth. O Queen's Park de Escocia tamién plegó a dos finals en 1884 y 1885.

Dende a fundación d'a Football League, o Tottenham Hotspur en 1901 ha estau o solo non-league club en ganar a FA Cup. En ixe momento chugaba en a Southern League y no dentró en a Football League dica 1908, cuan consistiba en dos divisions de 18 equipos.

En a historia d'a FA Cup només que ueito equipos han ganau a competición sin estar adintro d'os de maximo livel d'o futbol anglés. O mas recient ye o West Ham United en 1980, redotando a l'Arsenal. Excluyindo a o Tottenham en 1901, istos clubs chugaban en l'antiga Second Division. Una d'as finals mas famosas estió cuan o Sunderland redotó 1-0 a o Leeds United en 1973. O Leeds yera tercer en First Division y o Sunderland yera en Second Division. Tres anyos dimpués o Southampton ganó a FA Cup contra o Manchester United por 1-0. Os atros equipos de Second campions estioron o Notts County en 1894, Wolverhampton en 1908, Barnsley en 1912 y West Bromwich Albion en 1931. O West Bromwich ye o solo equipo que ha aconseguiu ganar a FA Cup y aconseguir l'ascenso en a mesma temporada.

Cobertura mediatica[editar | modificar o codigo]

a final d'a FA Cup ye un d'os diez eventos reservaus por lei ta transmisión en directo en Reino Uniu.

Dende agosto de 2008 dica chunio de 2012 os partius d'a FA Cup se veyen en directo a traviés de ITV1 en Inglaterra y Gales y en UTV en Irlanda d'o Norte. ITV retransmite 16 partius por temporada, incluindo a primera esleción de cada ronda d'a 1ª a la 6ª mas una d'as semifinals. a final ye rentransmitida tamién por ITV1.

Baixo o mesmo contracto, Setanta Sports retransmite tres partius y un replay de cada ronda d'a tres a la cinco, dos cuartos de final, una semifinal y a final. a canal tamién retransmite os partius d'ITV en Escocia, dimpués d'a decisión d'ista franquicia de no retransmitir partius d'a FA Cup en ixe país.

a BBC Rayo Five Live retransmite a chornada de FA Cup con comentarios adicionals dende cada emisora local d'a BBC.

a FA vende os dreitos a l'extranchero separaus d'a competición domestica. En Australia os partius d'a primera ronda a las semifinals son retransmitidos en exclusiva por Setanta Sports Australia y a final se retransmite chunto a la SBS. En os Estaus Unius os dreitos perteneixen a Fox Soccer Channel y en Espanya a Gol Televisión y Canal +.

Enlace externo[editar | modificar o codigo]