Universidat de Zaragoza

A Universidat de Zaragoza ye a unica universidat publica d'Aragón, con seu en Zaragoza y campus en Zaragoza, Uesca, Chaca, Teruel y L'Almunia de Doña Godina.

Establita en 1542, aculle actualment (2004) amás de 32.000 estudiants y 3.500 miembros docents, en 22 centros y 60 titulacions. L'actual rector ye José Antonio Mayoral Murillo.

Historia

L'orichen d'a Universidat en o territorio que hue clamamos Aragón gosa situar-se en a escuela de letras que o cheneral romano y pretor uescano Quinto Sertorio creyó en o sieglo I a. C. en Osca ta os fillos d'os mainates locals. Ista escuela se considera a simient d'a futura universidat medieval. En 1354, Pero IV d'Aragón decreta a creyación d'a primer universidat d'o reino: a Universidat Literaria de Uesca, conoixita posteriorment como Universidat Sertoriana de Uesca. En Zaragoza, as radices más viellas d'a Universidat se troban en l'antiga escuela catedralicia de Zaragoza, creyata en o sieglo VII por o bispe Braulio, que dimpués fue nombrato patrón d'a Universidat de Zaragoza. Entre 1474 y 1476, o prencipe don Ferrando de Aragón, posteriorment Ferrando II d'Aragón torna o Estudio d'Artes de Zaragoza en un Estudio Cheneral d'Artes. Ya en o sieglo XVI Carlos I sinya en as Cortz de Monzón (10 de noviembre de 1542) o privilechio que la fa Universidat cheneral de totas as sciencias. O 28 de marzo de 1555 o documento ye confirmato por una bula pontificia, pero bells pleitos entre l'arcebispe de Zaragoza y o Capítol sobre o nombramiento d'o rector, as protestas dende a Universidat Sertoriana y o Concello de Uesca, y más que más, as dificultatz de financiación por parte d'a Deputación d'o reino, facioron que a naixencia efectiva no fuese dica o 24 de mayo de 1583, gracias a Pedro Cerbuna que ye considerato o suyo fundador. Ixe día se nombró en a Seu a lo primer rector, Juan Marco, arciagne de Daroca. Asinas naixió a Universidat de Zaragoza, con un modelo similar a o d'a Universidat de París.

Beluns d'os suyos alumnos más ilustres han estau Miguel Serveto y Conesa, Cheronimo de Blancas, l'arcebispe Pedro Apaolaza Ramírez, Blas Antonio Nasarre, José Martí, Santiago Ramón y Cajal, Premio Nobel de Medecina en 1906, Manuel Azaña, president d'a II Republica, María Moliner, autora d'o conoixiu Diccionario de uso del español y José Antonio Labordeta.

Lista de rectors

Manuel López Pérez, rector d'a Universidat dende 2008 dica 2016

Se veiga: Rectors d'a Universidat de Zaragoza.

O rector actual ye Manuel López Pérez. Fue esleyiu por a comunidat universitaria en as esleccions celebratas o 29 d'abril de 2008, y reesleyiu por quatro anyos mas o 21 de marzo de 2012. Fue nombrato rector por o Gubierno d'Aragón o 7 de mayo de 2008.

Centros Universitarios

Centros, Facultatz y Escuelas

• Escuela d'Incheniería y Arquitectura.
• Escuela Universitaria Politecnica (Teruel).
• Escuela Politecnica Superior (Uesca).
• Facultat de Sciencias.
• Facultat de Sciencias Humanas y l'Educación (Uesca).
• Facultat de Sciencias d'a Salut.
• Facultat de Sciencias d'a Salut y d'o Deporte (Uesca).
• Facultat de Sciencias Socials y Humanas (Teruel).
• Facultat de Sciencias Socials y d'o Treballo.
• Facultat de Dreito.
• Facultat d'Economía e Interpresa.
• Facultat d'Educación.
• Facultat d'Interpresa y Chestión Publica (Uesca).
• Facultat de Filosofía y Letras.
• Facultat de Medicina.
• Facultat de Veterinaria.

Institutos universitarios d'investigación

Una d'as misions sinyaleras d'a Universidat de Zaragoza ye a investigación. Puede destacar-se, en os zaguers anyos, a creyación de nuevas estructuras especificas d'investigación: os Institutos Universitarios d'Investigación.

• Instituto de Biocomputación y Fisica de Sistemas Complexos (BIFI)
• Instituto de Catalisis Omochenia (IUCH)
• Instituto de Investigación en Incheniería d'Aragón (I3A)
• Instituto de Nanosciencia d'Aragón (INA)
• Instituto d'Investigación en Matematicas (IUMA)
• Instituto en Sciencias Ambientals d'Aragón (IUCA)

Antiparte, atros centros d'investigación, mixtos u adscritos encluyen:

• Fudación CIRCE
• Instituto de Sciencias d'os Materials d'Aragón (ICMA)
• Instituto d'Estudios Islamicos y d'o Proximo Orient
• Zaragoza Logistics Center (ZLC)
• Laboratorio d'Investigación en Tecnolochías d'a Combustión (LITEC)

Centros adscritos

• Escuela Universitaria d'Enfermería (Uesca).
• Escuela Universitaria d'Enfermería (Teruel).
• Escuela Universitaria Politecnica (L'Almunia de Donya Godina).
• Escuela Universitaria de Turismo.
• Centro Universitario d'a Esfensa.

Atros centros

• Instituto de Sciencias d'a Educación.
• Centro Universitario de Luengas Modernas.

Esporte

A Universidat de Zaragoza tien un programa esportivo a través d'o Servicio de Actividades Deportivas (SAD) que incluye un club poliesportivo dito Club Deportivo Universidad de Zaragoza con seccions de fútbol, baloncesto y rugby, antimás o Club Alpino Universitario.

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre Universidat de Zaragoza.
• Universidat de Zaragoza