Ir al contenido

Cristianismo

De Biquipedia
(Reendrezau dende Cristiana)
Articlo d'os 1000
A cruz ye o simbolo d'o cristianismo.

O cristianismo ye una relichión monoteísta que se fundamenta en a vida y las amostranzas de Chesús de Nazaret, recullidas en o Nuevo Testamento por os evanchelistas. Ye la mayor relichión d'a Tierra, con alto u baixo 2.100 millons de practicants, lo que representa cuasi un tercio d'a población humana. Comparte con o chudaísmo lo Tánakh, clamau como Antigo Testamento por os cristianos. Por ista razón ye a vegadas clamada como una relichión abrahananica, chunto a lo chudaísmo y a l'islam.

Brancas d'o cristianismo

[editar | modificar o codigo]

As diferents brancas d'o cristianismo han amaneixiu dende lo mesmo suyo orichen. A mes antiga son os ebionitas, que creyeban en a fegura de Chesús pero sin deixar de seguir a lei y ritual propios d'o chudaísmo, por o que no acceptoron a sant Pavlo. Tamién i habió wn ixas envueltas sectas que combinaban cristianismo y gnosis.

Belunas d'as ilesias orientals tienen o suyo orichen en as luitas por o poder entre bispes, cuan uns conseguiban imponer os suyos criterios en os concilios, y atros no los acceptaban, independizando-se y convertindo-se en hereches pa lo cristianismo oficial. Pa pueblos sozmesos a los romanos la herechía ha estau un camín pa expresar o deseyo d'independencia u la independencia (nacionalismo relichioso); como ye lo caso d'a Ilesia Copta u d'a Ilesia Siriana. O proceso d'expansión d'o cristianismo fueras de l'Imperio Romano permitió la expansión tanto de formas de cristianismo que obedeixeban a Roma u a Costantinoble como de formas hereticas. As formas no ortodoxas u herechías permitiban a los recient convertius desligar-sen d'o poder imperial, fer ilesias nacionals u no ser perseguius en países enemigos de Roma: Ilesia Arriana, Ilesia Armenia, Ilesias Celtas, Ilesia Asiriana, etc...

A rivalidat entre la hierarquía de Roma y Costantinoble produció un proceso contino de deseparación que remató en o sieglo XI:

Dende ixas envueltas d'as Cruzadas y d'a decadencia de l'Imperio Bizantín Roma ha conseguiu que parte d'os fidels d'as ilesias orientals haigan acceptau l'autoridat de Roma, encara que tamién mantenendo lo suyo rito propio, convertindo-se asinas en lo que se conoixe como "ilesias uniatas", en oposición a las ilesias orientals que no acceptan l'autoridat papal y que se conoixen como "ilesias ortodoxas".

As crisis baixomedievals y los cambios socioeconomicos de dimpués d'a Edat Meya facioron que en cualques países d'Europa que deseyaban desligar-sen de Roma prenesen versions d'o cristianismo diferent d'o catolicismo, mirando en a radiz biblica y orichinando una succesión d'ilesias diferents a lo largo d'os sieglos.

Bibliografía

[editar | modificar o codigo]

Se veiga tamién

[editar | modificar o codigo]

Vinclos externos

[editar | modificar o codigo]