Putsch de Múnich

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Os nazis engarcholando a un militant socialista mientres o Putsch de Múnich.
A Marienplatz de Múnich mientres o Putsch de Múnich.
Os acusatos en o proceso posterior a o golpe.

Se conoix en a Historia con o nombre de Putsch de Múnich, Putsch d'a Bierería u Putsch d'a Cervecería a unos feitos escaicitos en Múnich (Bavera, Republica de Weimar) o 8 y 9 de noviembre de 1923, y que estioron un fracaso golpe d'estato organizato por militants d'o Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (que en ixas envueltas ya yera controlato de raso por Adolf Hitler) chunto con Erich Ludendorff (un destacato militar de l'Exercito alemán mientres a Primera Guerra Mundial) y atras personalidaz d'extrema dreita de l'Alemanya d'ixas envueltas, por un regular miembros d's Freikorps.

Istos feitos tenioro como centro conspirativo y organizativo un local de bieras de Múnich, a Bürgerbräukeller, y estioron partecipants activos personas que dimpués ocuporon cargos destacatos en o Partiu Nazi y/u mientres o Tercer Reich, como Hermann Göring, Ernst Röhm, Rudolf Hess, Heinrich Himmler y Julius Streicher.

O golpe, que recibió l'aduya de Ludendorff, teneba en os suyos inicios a comprensión (u mesmo puet estar que a colaboración) d'o triunvirato (tamién d'extrema dreita u extremadament conservadors) formato por Gustav von Kahr, Otto von Lossow y Hans Ritter von Seisser, que controlaban o poder en Bavera dimpués d'a redota d'a Republica Sovietica de Bavera en mayo de 1919. Sindembargo, cuan von Kahr, von Lossow y von Seisser veyoron que o golpe no teneba garra posibilidat en o conchunto d'Alemanya y que a mas o suyo dirichent real yera un cuasi desconoixito Adolf Hitler y no pas Erich Ludendorff, qui yera alto u baixo una figura decorativa, dixoron de colaborar-ie, dende a nueit d'o 8 de noviembre, y dimpués negoron de raso cualsiquier implicación en os feitos.

Encara que en a nueit d'o 8 de noviembre pareixeba que o golpe heba estato un exito, cuan o maitín d'o 9 de noviembre os nazis liberoron a von Kahr, von Lossow y von Seisser y prencipioron una marcha enta o centro d'a ciudat (a imitación conscient d'a Marcha sobre Roma de Benito Mussolini), os liberatos se coordinoron ta organizar a resistencia contra o golpe, que tampoco heba recibito o refirme d'a 7ª División d'Infantería d'a Reichswehr que teneba os suyos cuartels en Múnich. En iste cualtel se refuchioron os liberatos ta contactar con Gustav Stresemann, qui en ixe inte yera o Canciller d'Alemanya y qui condenó o golpe y declarando a mas que cualsiquier aduya a los golpistas se consideraría como un acto d'alta traidoría.

Hitler y Ludendorff pensaban que as tropas mai no dispararían contra una antiga personalidat militar tan destacata como Ludendorff, y o maitín d'o 9 os dirichents nazis feban d'escorta de Ludendorff en una marcha enta o centro d'a ciudat. Trescruzoron sin problemas a primera barrera policial, pero amán d'a Feldherrnhalle, en una segunda barrera, prencipioron os disparos, en circunstancias mai no esclarecitas. Bellos militants nazis fuoron feritos u mesmo muertos, y o Putsch s'esboldregó.

En os días posteriors fuoron engarcholatos os prencipals organizadors d'o golpe, y se lis ubrió un proceso penal por alta traidoría, encara que recibioron penas muit menors. Hitler redactó mientres a suya estada en a garchola o suyo Mein Kampf, estando Emil Maurice y Rudolf Hess qui transcribiban as palabras que dictaba Hitler.

Iste golpe estió nomás que un chicot episodio mas en as continas luitas de l'extrema dreita alemana mientres os anyos 1920 contra o rechimen democratico d'a Republica de Weimar, pero a suya importancia estió en primeras que fació d'Adolf Hitler, qui dica l'inte yera un politico conoixito nomás que localment en a convusa Bavera, un politico conoixicto y con prochección nacional; tamién se convertió en un feito simbolico en a mitolochía d'o nazismo (asinas, toz os estandartes y banderas nazis yeran "consagratos" en una ceremonia especial en a cual dentraban en contacto fisico con a "bandera de sangre" emplegata en iste golpe y que conservaba repuis de sangre d'os golpistas muertos u feritos).

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]