Tercer Reich
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg)
.svg)
Se conoix con o nombre de Tercer Reich u Alemanya Nazi (Deutsches Reich u Großdeutsches Reich en alemán) a o rechimen dictatorial nacionalsocialista establito en Alemanya dende 1933-1934 por o Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei d'Adolf Hitler dica a muerte de Hitler y a redota d'Alemanya en a Segunda Guerra Mundial o 8 de mayo de 1945, encara que no fue disuelto oficialment dica o 5 de chulio de 1945. Seguntes a propaganda nazi, iste rechimen teneba que durar 1.000 anyadas (o Reich d'as 1.000 anyadas, deciban), y nomás en duró 12.
Cal parar cuenta, sindembargo, que o rechimen nazi nunca no suprimió formalment l'antiga Republica de Weimar, sino que nomás suprimió as suyas caracteristicas e institucions democraticas. Paralelament, nunca no s'establió formalment o Tercer Reich, sino nomás de facto.
Como caracteristicas chenerals, estió un rechimen dictatorial y totalitario, que devantó un estato policial sin garra guarencia ta os suyos ciudadans ni ta os foranos que viviban en Alemanya u que mientres a Segunda Guerra Mundial viviban en territorios anexionatos u ocupatos militarment por a Wehrmacht. Asinas, bi habió un chenocidio contra os chodigos (shoah), contra o pueblo chitán (porajmos) y contra atros pueblos que o nazismo consideraba inferiors, como eslaus, sin olbidar muitos muertos en atras nacions, incluyindo-ie aragoneses. Amás, chents consideratas improductivas por o nazismo fueron asasinatos en masa: disminuitos fisicos y psiquicos, personas con chicoz defectos cheneticos, etc.
A esleción d'o nombre de Tercer Reich
[editar | modificar o codigo]O nombre de Tercer Reich fue esleito por o mesmo Adolf Hitler, con una finalidat clara: meter a o suyo rechimen como una continuidat lochica d'a Historia d'Alemanya. Emplega a palabra Reich, con una doble noción en alemán: imperio y estato.
A palabra Tercer implica amás a existencia de dos Reich anteriors, estando o I Reich, que o nazismo emplega asinas como primer fundamentos propagandistico d'o suyo poder, o Sacro Imperio Romano Chermanico, que existió dica 1806, cuan dispareix mientres as Guerras napoleonicas. Antiparte, o II Reich ye l'Imperio Alemán, proclamato en el palacio de Versailles de París en en 1871 por Guillén I d'Alemanya y Otto von Bismarck dimpués d'a redota de Francia en a Guerra Franco-prusiana, que se converte en asinas o segundo elemento propagandistico d'o nazismo.
A esleción d'o nombre no tien pues dengún atro motivo que a propaganda politica, sin responder a la historia real d'o país. Antiparte, ye a prueba de l'herencio politico de Hitler, que en a Primera Guerra Mundial estió soldato en l'Exercito alemán y luitó contra l'Exercito francés, por ixo tamién teneba tanta importancia a exaltación de l'Imperio Alemán, proclamato en 1871 con una vitoria d'os alemans sobre Francia, y desapareixito en 1918, con una redota d'os alemans debant de Francia.
En conclusión, con o nombre se pretendeba continar o que seguntes o pensamiento politico nazi yera una tradición imperial milenaria d'Alemanya.
A destrucción d'a democracia en Alemanya y a implantación d'o nazismo
[editar | modificar o codigo]Encara que en as eleccions chenerals alemanas de 1932 o Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (NSDAP) d'Adolf Hitler no tenió soque una Tercera parte d'os votos, y que Hitler fue redotato en as eleccions presidencials por Paul von Hindenburg, Hitler plegó a o poder en estar nombrato Canceller d'Alemanya o 30 de chinero de 1933.
Muitos industrials alemans, y tamién a dreita politica alemana en cheneral, plegaus arredol d'os politicos Franz von Papen y Alfred Hugenberg (d'o Deutschnationale Volkspartei, d'estrema dreita) pensaban asinas emplegar a o nazismo y a Hitler ta instaurar l'orden en una Alemanya en crisis dimpués de recibir os efectos d'a Crisis de 1929, antis d'albandonar-lo cuan ya no hesen menester d'os suyos servicios. Asinas, o primer Gubierno d'Adolf Hitler no teneba so que dos ministros nazis: Hermann Göring, ministro encargato de Prusia, y Wilhelm Frick, ministro de l'Interior. A resta de ministros d'o Gubierno yeran militants u simpatizants de partius politicos d'a dreita conservadora alemana u representants d'a industria alemana.
Sindembargo, en cuentas de permitir d'estar instrumentalizato por os conservadors alemans, Hitler logró en bels meses meter a Alemanya a marcar o paso (Gleichschaltung). O desmantelamiento d'a Republica de Weimar ta establir una dictadura nazi permetió a proclamación d'o Tercer Reich o 15 de marzo de 1933, en una grandiosa ceremonia de propaganda en Potsdam, en a fuesa de Frederico II de Prusia. Pocos días dimpués d'o suyo nombramiento como Canceller d'Alemanya, Hitler ya charraba con os chefes militars d'a manera que poderba rematar con o cáncer d'a democracia en Alemanya, d'instaurar de manera ferria l'autoridat d'o estato u mesmo d'a conquiesta de nuevos espacios vitals a l'este y a suya chermanización sin piedat.[1]
Marcando o paso y fundamentos d'a represión
[editar | modificar o codigo]Articlos prencipals: Gleichschaltung y Nueit d'os cutiellos largos.
Asinas, como primer paso ta concentrar o poder en as suyas mans, o día 1 de febrero de 1933, Hitler fació que Hindenburg disolvese o Reichstag. En a campanya electoral t'a esviellar os miembros d'o Parlamento, a SA y as SS, as milicias d'o partiu nazi, recebieron poders como auxiliars d'a Policía. As reunions d'o Partiu Comunista (KPD), d'o Partiu Social Democrata (SPD) y d'atros partius d'oposición tenioron muitas victimas mortals. Bels opositors fueron feritos u mesmo torturatos.
En a nueit d'o 27 ta o 28 de febrero bi habió o incendio d'o Reichstag, ye fácil que fuese instigato por os nazis, encara que se culpó a un chodigo comunista neerlandés. Tot aprofitando d'iste feito, Hitler fació adoptar por Hindenburg un «decreto t'a protección d'o pueblo alemán» que eliminaba totas as guarencias recollitas en a Constitución alemana. Un segundo decreto establiba a Schutzhaft u «detención de protección» preventiva, que permeteba detener y engarcholar a cualsiquier sin garra control ni limite temporal. As mesuras se presentoron publicament como necesarias ta evitar un golpe d'estato d'os comunistas alemans.[1]
A dictadura y o rechimen de terror s'imposoron. En dos semanas, Göring fació engarcholar, tot aplicando iste decreto, a 10.000 comunistas en Prusia, entre os cuals bi yera o chefe d'o KPD, Ernst Thälmann, detenito o 3 de marzo. En abril, bi habió arredol de 30.000 detencions, nomás en Prusia. En o verano, en Bavera bi heban 4.000 internatos y en Saxonia 4.500. Entre 1933 y 1939, un total de 150.000 a 200.000 personas yeran engarcholatas, y de 7.000 ta 9.000 yeran estatas asasinatas por a violencia institucionalizata estatal. Bels centenars de millars de personas fuyoron d'Alemanya.[2]
Muitos miembros d'a ezquierda politica, encara que tamién escritors y cientificos s'exiloron, como Thomas Mann, Bertolt Brecht u Albert Einstein dende o 28 de febrero de 1933. Atros fueron engarcholatos, como o pacifista Karl von Ossietsky. Os nazis condenoron o que clamoron «arte dechenerato» y as «ciencias chodigas», en destruindo u dispersando muitas obras artisticas d'a vanguardia.
Apareixieron tamién os primers campos de concentración provisionals, a on plegoron militants comunistas y socialdemocratas. Dende o 20 de marzo de 1933, Heinrich Himmler establió o primer campo de concentración permanent en Dachau, Bavera, a man de Múnich, y luego bi habió os campos de Buchenwald (1937) y Ravensbrück (1939), iste zaguero t'as mullers.
En as eleccions lechislativas d'o 5 de marzo de 1933, celebratas en istas condicions, os nazis recebioron o 43,9% d'os votos. En toz os Länder d'Alemanya, os nazis s'apoderoron por a fuerza de toz os poders locals. O 23 de marzo de 1933, Hitler fació votar en o Reichstag a Lei de plenos poders, que li concedeba plenos poders por una durada de 4 anyadas. O 2 de mayo, se disolvió a os sendicatos, con incaptación d'as suyas propiedaz. S'enroló a os obrers forzadament en una organización corporativista, o Deutsche Arbeitsfront (DAF, Frent Alemán d'o Treballo, en aragonés). O 10 de mayo, o ministro de Propaganda Joseph Goebbels presidió en Berlín una nueit d'auto de fe, en a cual millars de «malos libros» d'autors chodigos, marxistas, democratas u psicoanalistas fueron crematos en grans fogueras publicament por os estudiants nazis; ista mesma escena de caracteristicas mas medievals que mudernas se repetió en atras grans ciudaz d'o país. En mayo se prohibió oficialment o KPD, y o SPD en chunio.[3] A resta de partius politicos alemans se disolvioron u s'unioron a o NSDAP. O 14 de chulio de 1933 s'aprobó una Lei seguntes a cual o Partiu Nacionalsocialista d'os Treballadors Alemans se convertiba en o solo partiu politico permeso en Alemanya. A chovenalla alemana fue obligatoriament encuadrata en a Chovenalla Hitleriana (Hitlerjugend), que estió o solo movimiento autorizato t'a choventut dende o 1 d'aviento de 1936.
As Sturmabteilung (u SA) d'Ernst Röhm (a teorica ezquierda d'o Partiu Nazi) miraba de fer que a «revolución nacional-socialista» fuese mas anticapitalista y quereban prener o control sobre l'Exercito alemán (a Reichswehr); sindembargo a oligarquía alemana que aduyaba a Hitler no pensaba igual. Asinas, Hitler fació una mortalera con mas d'una centena d'os chefes d'as SA o 30 de chunio de 1930, con l'aduya d'as Schutzstaffel (SS) d'un ambicioso Heinrich Himmler en a clamata Nueit d'os cutiellos largos. O III Reich s'orientó dende ixas envueltas ta un «Estato SS» de tipo parapolicial.
Os nazis asasinoron tamién o 30 de chunio a muitas atras personalidaz politicas d'o país contrarias a o nazismo, con o silencio complice d'a clase politica d'a dreita alemana. Asinas fue asasinato Erich Klausener, líder politico de l'Acción Catolica alemanya; o periodista catolico Fritz Gerlich, d'o Zentrum catolico; o cheneral conservador Ferdinand von Bredow; o cheneral Kurt von Schleicher, Canceller d'Alemanya antis de Hitler; u Gustav von Kahr, politico conservador bavaro que fació fracasar o Putsch de Múnich de Hitler o 8 de noviembre de 1923.
Dimpués d'a muerte d'o president Paul von Hindenburg o 3 d'agosto de 1934, Hitler asumió inconstitucionalment as suyas funcions, convertindo-se asinas no nomás en o Canceller sino tamién o President d'Alemanya. Naixió asinas un culto a la personalidat muit potent, que consideraba que Hitler yera o salvador mesianico d'Alemanya, en fendo amás prestar un churamento de fidelitat a la suya persona ta toz os servidors publicos, amás de ta os militars. O clamato Führerprinzip se convertió asinas en a font de tota autoridat politica en o país.
O nazismo, que yera un movimiento politico neo-pagán y anti-cristiano, miró de someter a las Ilesias, y mesmo beluns d'os suyos dirichents, como Martin Bormann, miraban de fer disapareixer o cristianismo d'o país a luengo termin. O poder politico causó amás una escisión en os protestants alemans, en establir a clamata Ilesia d'os «cristianos alemans», que yera racista y profesaba o culto a o Führer, en oponiendo-se a la clamata Ilesia confesant (Bekennende Kirche) d'os pastors resistents a o nazismo, Martin Niemöller y Dietrich Bonhoeffer, que fuoron deportatos.
En 1933, o Partiu catolico alemán, o Zentrum, s'heba autodisuelto a cambio d'a sinyatura d'un concordato entre o ADO (en alemán, Ausland Deutsches Organisation) y o Vaticano. Sindembargo, en 1937, o Papa Pío XI denunció en a suya enciclica Mit brennender Sorge as muitas violacions d'o concordato, as trapazas contra os sacerdotz, o racismo y a idolatría que bi heba en o Reich y en o suyo chefe. Se prohibió a lectura y a difusión en Alemanya d'a enciclica y os eixemplars que se trobaba yeran destruitos por a Gestapo, a branca d'as SS encargata d'a policía politica d'o rechimen. Sindembargo, en conchunto as ilesias alemanas no presentaron todo o suyo potencial de resistencia, y o succesor de Pío XI, Pío XII, antigo nuncio papal en Alemanya, evitó mientres a Segunda Guerra Mundial denunciar as atrocidaz nazis, ta evitar represalias sobre a Ilesia en Alemanya.
En a primavera de 1938, Hitler fació medrar a predominancia d'o nazismo en o rechimen. Asinas, substituyó a os chefes d'o Estato Mayor d'a Reichswehr, Werner von Fritsch (asusato falsament d'homosexual, probablement que por un dossier falso urdito por Hermann Göring) y Werner von Blomberg, establindo a Wehrmacht y metendo a la suya cabeza a os servils Alfred Jodl y Wilhelm Keitel. O conservador Konstantin von Neurath fue substituyiu por o nazi Joachim von Ribbentrop como ministro d'Asuntos Foranos, y Hermann Göring substituyó como ministro d'Economía a o conservador Hjalmar Schacht.
Euchenesia y politicas racistas
[editar | modificar o codigo]Dende febrero de 1933, creix a persecución antisemita en o Tercer Reich. Una lei permite a Hitler destituir a 2.000 altos funcionarios publicos y a 700 profesors universitarios chodigos. O 1 d'abril as SA proclaman un boicot a os comercios propiedat de chodigos. Bels chodigos reciben humiliacions en publico, y bellas parellas mixtas de chodigo-chentil son forzatas a trescruzar as carreras d'as ciudaz con pancartas insultants en o suyo cuello. Se niega tota contribución d'os chodigos a la cultura d'Alemanya: se prohíbe a musica de Mendelssohn u de Meyerbeer, y o famoso poema de Heinrich Heine, a Lorelei, deixa oficialment de tener autor. As clamatas Leis de Nuremberg, en 1935, sacan a ciudadanía alemana a os chodigos y viedan cualsiquier matromonio mixto chodigo-no chodigo.
S'enampla por cada día a lista de profesions prohibitas a os chodigos, y asinas a suya vida cutiana normal se torna imposible de tot. Sindembargo, encara que decenas de millas de chodigos s'exilian, muitos atros resisten en Alemanya, creyendo que Hitler atemperará a suya actitut y tamién porque si fuyiban d'a nueva Alemanya nazi debeban albandonar todas as suyas propiedaz en o país, porque as leis no lis deixaban levar-ne garra cosa.[4]
Pero o pogrom d'a clamata Nueit d'os vidres crebatos, o 9 de noviembre de 1938, anunciaba ya a suya desaparición fisica y a suya expoliación sistematica (con a clamata arianización d'os comercios y propiedaz d'os chodigos). Dende 1941, os chodigos deben portar una estrela amariella en as suyas ropas, dimpués se lis deporta en os ghettos d'a Polonia ocupata por os alemans y ta rematar se lis ninvía ta os campos d'esterminio.
Nomás restan provisionalment fuera d'istas mesuras os clamatos Mischlinge (mestizos), u tamién os chodigos casatos con alemanas «arias», como Victor Klemperer. En 1943, en pleno Berlín, conchuches de chodigos feban una manifestación en a Rosenstrasse ta tentar d'evitar a deportación s'os suyos esposos.
En chulio de 1933, o rechimen nazi aprobó una lei sobre a esterilización forzata, seguntes o suyo obchectivo de «purificar a raza aria». En son victimas decenas de miles de personas. A mesura se referix a ormino a os malaudos mentals, pero tamién a os chitans, y tamién a las personas de raza negra: en 1937, Hitler ordenó esterilizar a os 400 ninos naixitos en os anyos 1920 fillos de soldatos de raza negra de l'Exercito francés y de mullers alemanas.[5] Miles de mullers chitanas no sobrevivioron a ista esterilización.
Os homosexuals, que o rechimen detestaba, fueron condenatos a la esterilizacion u a la deportación a os campos de treballo por o Codigo Penal, con 25.000 condenas en 2 anyadas.
A Masonería fue prohibita y os suyos miembros perseguitos por una sección especial d'a Polizía alemana.
Os Testimonios de Cheová, obchectors de conciencia, refusaban por prencipios o servicio militar y os treballos en a industria belica, amás d'o saluto nazi y de cualsiquier concesión a la idolatría que bi heba arredol d'o Führer. Alto u baixo, 6.000 en fueron engarcholatos, en os campos de concentración.
Opinión publica y nazismo
[editar | modificar o codigo]
Encara que a Gestapo (a rama policial d'as SS) teneba 6.000 hombres en 1938, y nomás que 32.000 en 1944,[6] tota oposición organizata a o nazismo heba desapareixito cuasi de raso dimpués de 1934. A policía politica no podeba tener tanta eficacia sin l'aduya de muitos delators, que aprofitaban ta saldar cuentas personals, u que delataban por miedo u por motivos ideyolochicos. A sobén, os propios fillos, militants d'a Hitlerjugend y chusmesos a una muit intensa presión ideyolochica, denunciaban a os suyos propios pais.
Os escasos grupos organizatos d'a resistencia alemana a o nazismo apareixioron de nuevo dimpués de 1938. Yeran grupos muit aislatos, y dimpués de prencipiar a Segunda Guerra Mundial a opinión publica d'Alemanya asimiló a resistencia contra Hitler a una traiduría contra Alemanya. Por ixo, os historiadors d'iste periodo d'a Historia d'Alemanya charran d'una «resistencia sin o pueblo».
En conchunto, a sociedat alemana s'acomodó a escape a o rechimen nazi dende o momento en que iste remataba a inestabilidat politica y economica d'Alemanya, amás de prencipiar una labor d'albandonar as linias politicas que marcaba ta o país o clamato Diktat d'o Tratato de Versailles.[7] As realizacions socials d'o nazismo, as grandiosas cerimonias de propaganda, como cuan o Congreso d'o Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (NSDAP) en Nuremberg, o miedo, a indiferencia u o conformismo portoron a muitos alemans a ceder a la fascinación que suposaba o nazismo.
Arredol d'11 millons de ciutadans alemans estioron militants d'o NSDAP, ye decir una parte muit important d'a población adulta alemana, encluindo-ie muitos oportunistas y arribistas. Arredol de 100.000 alemans, seguntes Annette Wieviorka, prenioron parte activa en o chenocidio contra os chodigos. O historiador d'a Wehrmacht Omer Bartov (L'Armée de Hitler, 1999) amostró que una parte important d'os combatients alemans heban asimilato y integrato o discurso nazi, y que muitos estioron, con os suyos oficials y chenerals, cuasi tan embrecatos como as SS en as mortaleras feitas en os territorios d'a Europa Oriental.
L'historiador britanico Paul Johnson (Une Histoire des Juifs, 1986) diz que os austriacos, integratos en o Reich en 1938, tienen una representación superior a la que correspondería por o suyo numero d'habitans en os grupos dirichents d'o rechimen (a mas de Hitler, bi yeran Adolf Eichmann, Ernst Kaltenbrunner, Arthur Seyss-Inquart u Hans Rauter) y que proporcionalment prenioron una mayor parte que os alemans en a Shoah. Un Tercio d'os asasins d'os Einsatzgruppen yeran austriacos, como 4 d'os 6 comandants d'os prencipals campos d'esterminio u cuasi o 40% d'os guardias d'ixes campos. D'entre os 5.090 criminals de guerra documentatos en Yugoslavia en 1945, 2.499 yeran austriacos.
A historiografía alemana fa la destinción, dende Martin Broszat, d'a resistencia organizata a o nazismo (Widerstand) y d'as formas de disidencia civils (Resistenz), sin ambición de oposición politica, sino nomás almostrando unas bellas reticencias sobre a ideolochía oficial d'o rechimen nazi.
Asinas, por eixemplo, os grupos de chóvens (os Edelweiss) que se reuniban mientres a guerra ta ascuitar musica de middle jazz u de swing prohibita por o rechimen, con uns vestitos y cortes de pelo que yeran un desafío a la orden moral oficial; u as muitas ciudadanas alemanas que transgrediban as prohibicions oficials de tener relacions amorosas con treballadors foranos, d'orichen occidental u d'orichen eslau. Centenars d'alemans fuoron executatos por ascuitar as emisions radiofonicas d'a BBC, u por suyas parolas de desprecio u escepticas sobre o rechimen mientres a guerra. Beluns miroron d'aduyar discretament a os chodigos, u tenioron chestos u palabras de simpatía ta éls. Atros no facioron nunca o saluto nazi. En a Bavera de profunda tradición catolica, un movimiento d'opinión fació imposible ta o rechimen nazi, neopagán, de retirar o crucifixo d'as escuelas.[8]
Mosen Clement von Galen, bispe de Münster, metió en piet una protesta contra a eutanasia d'os malaudos mentals, en protestando dende a suya seu bispal, y obtenió asinas a teorica detención d'a clamata aktion T4, en agosto de 1941. En os anyos 1930, as ilesias alemanas resistioron a sobén a las incherencias d'o rechimen y a las trapazas d'os suyos achents, pero a suya hierarquía no protestaba que por aspectos materials y confesionals, y s'autoimposaba de no fer-ne nunca, de «politica». As ilesias alemanas, como tals, no condenoron ni as guerras d'agresión, ni a politica racial d'o nazismo, ni os crimens contra a Humanidat en os países ocupatos por o Tercer Reich, encara que en Alemanya se conoixeban istos feitos.
A naturaleza d'o poder en o Tercer Reich
[editar | modificar o codigo]O totalitarismo
[editar | modificar o codigo]Hitler no abolió nunca formalment a constitución d'a Republica de Weimar ni tampoco li cuacaban as construccions churidicas muit elaboratas. Sindembargo, suprimió de raso cualsiquier guarencia churidica d'os ciutadans alemans frent a la represión policial u debant a las persecucions racials u ideyolochicas, unos d'os prencipios d'o totalitarismo d'o suyo rechimen.
Dende 1933, toz os partius politicos, sendicatos, movimientos de chuventud u asociacions no nazis fueron bien disueltas bien absorbitas y os opositors fueron ninviatos a campos y concentración, as ilesias alemanas conoixioron as suyas trapacerías, se suprimió as autonomías rechionals en o primer estato centralizato en a historia d'Alemanya, a población d'o país quedó chusmesa a la vichilancia severa d'a Gestapo, aduyata por muitos delators. A Chusticia quedó tamién chusmesa a o rechimen nazi, con o siniestrament celebre Tribunal d'o Pueblo (Volksgerichtshof) de Roland Freisler, que dictó milers de condenas a muerte en parodias de chuicios que no teneban cura de respetar ni as mas sumarias apariencias de chusticia. Mas de 30.000 condenatos a muerte fuoron guillotinatos u afogatos mientres o Tercer Reich, a sobén nomás que por bellas palabras d'hostilidat u descontento. No yera tampoco infrecuent que a Gestapo detenese liberatos d'a garchola dimpués de cumplir a suya pena ta deportar-los sin chudicio, nomás que por a suya propia autoridat.
Asinas, a historiografía alemana caracteriza a o Tercer Reich como un «estato de no-dreito» (Unrechtsstaat). En chunio de 1934, o celebre churista alemán Carl Schmitt, uno d'os teoricos d'o «estato d'excepción», apobaba a mortalera d'os SA en a Nueit d'os cutiellos largos y teorizaba publicament que a simple palabra d'o Führer teneba fuerza de lei, y que yera dencima d'o Dreito.
Interpretacions intencionalista y funcionalista
[editar | modificar o codigo]A escuela historica alemana clamata d'os «intencionalistas» insiste en a primacía d'Adolf Hitler en o funcionamiento d'o rechimen politico nazi. A forma extrema de poder personal y de culto a la personalidat arredol d'o Führer no se puet comprender sin o suyo «poder carismatico». Os intencionalistas prenen ista important noción d'o sociologo Max Weber: Hitler se consideraba y yera considerato sincerament por os alemans como investito d'una misión providencial.
Sin a ideolochía (Weltanschauung, u visión d'o mundo) temiblement coherent que animaba a Hitler y a os suyos fidels, o rechimen naci no s'habría compromeso en a vía d'a guerra y d'o exterminio masivo, ni en a vulneración d'os regles churidicos y administrativps basicos que fan parte d'o estato muderno. Asinas, sin o suyo poder carismatico d'un tipo no conoixito dica ixas envueltas, Hitler no habría puesto autorizar a eutanasia masiva d'os minusvalidos nomás que con unas simples parolas en un papel encabezato por o simbolo d'a Cancellería d'o Reich (a clamata operación T4, o 3 de setiembre de 1939), y encara menos meter en piet a Shoah sin ni una sola orden escrita. Dengún d'o executants d'o chenocidio contra os chodigos no demandó nunca de veyer una orden escrita: a simple parola de Führerbefehl (orden d'o Führer) yera suficient ta afogar cualsiquier pregunta.
Seguntes a escuela historiografica rival d'os «funcionalistas» (representata por Martin Broszat), o III Reich no resolvió ni guaire ni mica a cuestión d'a primacía d'o poder entre o partiu unico y o poder d'o Estato, y por ixó bi habió as rivalidaz de competencias entre as dobles hierarquías d'o NSDAP y d'o Gubierno d'o Reich. Asinas, o Estato nazi apareix como un singular encabalgamiento de poder concurrents con lechimitidaz comparables. Ye o prencipio d'a «policracia» de que charra Martin Broszat.
A mas Hitler intervien rarament en as barallas entre os grupos rivals, en prenendo pocas decisions. Estando poco partidario d'a burocracia, y treballando de manera muit irregular (menos t'a conducción d'as operacion militars en a guerra), o Führer, «dictador debil» o «perezoso» seguntes Martin Broszat, deixaba a cadagún libre ta reclamar a suya vía ta fer os deseyos de Hitler, y nomás esperaba que as cosas se fesen seguntes a suya voluntad.
Dende alavez, como amostró en a suya biografía de Hitler o historiador Ian Kershaw, os treballos d'o cual son una sintesi d'as escuelas d'os intencionalistas y d'os funcionalistas, cada individuo, cada clan, cada burocracia y cada grupo feba o maximo de treballo posible, ta mirar d'estar o primero en fer os prochectos nazis fixatos en grans linias por Adolf Hitler. Ye o caso ena persecución antisemita, que prenió velocidat pasando gradualment d'una simple persecución a la mortalera y luego a o chenocidio industrial. Asinas, o Tercer Reich obedeixeba estructuralment a la lei d'a «radicalización cumulativa», en un sistema politico que yera imposible d'estabilizar.
Iste «poder carismatico» puet estar tamién a explicación de que muitos alemans, de manera espontania, fuesen mes luent d'as mesmas voluntaz d'o Führer, estando-ne una garrada por debant. Asinas, en 1933, as mesmas organizacions d'estudiants yeran as organizaderas d'as cremas de libros proscritos por o rechimen nazi, a o mesmo tiempo que os sendicatos y os partius politicos proclamaban a suya fidelidat a o rechimen, disolvendo-sen amás dimpués d'haber feito a expulsión d'os suyos militants d'orichen chodigo, amás d'expulsar a os opositors a o nazismo. Asinas, decir que Alemanya s'entregaba a o Führer, en qui o país reconoixeba os suyos suenyos y as suyas ambicions, ye mas correcto que decir que Hitler s'apoderó d'Alemanya. Seguntes Kershaw, o Führer yera l'hombre que feba posible os deseyos ocultos d'antis mas en a «base» d'o país: sin necesidat de dar órdens precisas, a suya simple presencia en o poder deixaba libres, por eixemplo, a os muitos antisemitas d'Alemanya ta organizar boicoz y pogroms, u a os medicos d'extrema dreita a fer experimentos pseudo-medicos u operacions d'eutanasia, ideyas que yeran presents antis de 1933.
Isto puet explicar tamién, siempre seguntes Ian Kershaw y a mayor parte d'os funcionalistas, a tendencia que teneba o rechimen nazi a l'«autodestrucción» (Selbstzerstörung). O III Reich, en una tornada a l'«anarquía feudal», se descomposaba en una multitut caotica de feudos rivals. Asinas, por eixemplo, en 1943, cuan a propia existencia d'o Reich yera en periglo dimpués d'a important redota d'a Wehrmacht en a batalla de Stalingrado, os organismos dirichents d'o III Reich se baralloron durante meses ta decidir si caleba prohibir as carreras de caballos en o país. O rechimen nazi substituyó as institucions racionals d'o Estato muderno con un vinclo individual, de persona a persona, con o Führer. Antiparte, garra dirichent nazi no teneba pas o carisma de Hitler. O culto a la personalidat de Hitler existiba dende os orichens d'o nazismo y yera consustancial a o movimiento nazi y a o propio Tercer Reich. Cadagún teneba a suya lechitimidat en o sistema politico nazi nomás que d'o suyo ran de proximidat a o Führer, o solo naixedero d'a lechitimidat politica en l'Alemanya nazi. Asinas, en no haber-ie dengún succesor de Hitler («Modestament, soi ireemplazable»),[9] a dictadura de Hitler no teneba garra porvenir y no podeba pas sobrevivir-le. Asinas, a muerte d'o III Reich y la d'o suyo dictador estioron cuasi coincidents en o tiempo, con una diferencia d'unas pocas horas.
Arte, Cultura y Esporte en o Tercer Reich
[editar | modificar o codigo]
Cuan Hitler plegó a o poder, remató de raso a Edat d'Oro cultural que heba representato ta Alemanya a Republica de Weimar. Se facioron muitas cremas publicas de libros, a sobén d'autors chodigos, comunistas u d'ezquierdas. Asinas, toz os libros Marx, d'Einstein y d'atros autors famosos fuoron crematos en as plazas publicas d'o país. A Cultura fue dirichita por o poder: Hitler organizó un control total d'a prensa escrita por o partiu nazi, esleyeba as cintas que se pasaban en os cines... A propaganda politica prene posicions en istos medios de comunicación, de forma que l'obchectivo pasa a estar no a información sino a promoción d'o partiu y d'as ideas d'o nazismo. A organización d'os Chuegos Olimpicos de 1936 tamién fue intrumentalizata ta consolidar a imachen d'o rechimen nazi en a escena politica internacional.
Exilios y proscripcions
[editar | modificar o codigo]
Muitos artistas, escritors u cientificos fuoron obligatos a fuyir d'Alemanya por os suyos orichens chodigos y/u as suyas ideyas politicas pacifistas, d'ezquierdas u antinazis, pero tamién os artistas de vanguardia fuoron obligatos a l'exilio.
Asinas, os escritors Thomas Mann y o suyo chermano Heinrich Mann, Bertold Brecht, Alfred Döblin, Erich Maria Remarque, Kurt Tucholsky, Lion Feuchtwanger, Walter Benjamin, Arthur Koestler... O mesmo pasó en o caso d'os directors teatrals de moda en Berlín Max Reinhardt y Erwin Piscator. Tamién fuoron proscritos os filosofos Edmund Husserl, Hannah Arendt u Wilhelm Reich, a teologa Edith Stein (chodiga convertita a o cristianismo y relichiosa carmilita, asasinata en 1942 en Auschwitz), o pintor vanguardista Paul Klee, l'arquitecto Walter Gropius, o fisico y matematico Albert Einstein. En 1938, l'anexión d'Austria obligó a o fundador d'o psicoanalís, Sigmund Freud, a partir ta Londres (tota a suya familia fue exterminata). O escritor vienés Stefan Zweig, qui ya heba fuyito d'os nazis austriacos dende 1934, se suicidó en 1942.
Bels artistas alemans, encara que presionatos por Joseph Goebbels, esleyioron de marchar d'Alemanya ta fer un acto de resistencia a o nazismo, como o director cinematografico Fritz Lang u l'actriz Marlene Dietrich. Antiparte, a os artistas u escritors que quedoron en Alemanya se lis prohibió pintar y escrebir, y quedoron cosiratos por a Policía politica d'o rechimen. Os chodigos fuoron excluitos d'a prensa, d'o cine y d'o mundo d'o espectaclo. No se podeba tocar u interpretar obras d'autors chodigos, y o propio Goebbels intervenió contra ultra-fanaticos d'o suyo partiu que miraban de prohibir tamién a Wolfgang Amadeus Mozart en haber feito parti parte d'a Masonería.
Un espectacular auto de fe con libros prohibitos, o 10 de mayo de 1933, remeró a muitos una antiga frase de Heinrich Heine, de 1817: «dort wo man Bücher verbrennt, verbrennt man am Ende auch Menschen» (a on bi creman libros, antis u dimpués bi creman personas). En 1937, una «exposición d'arte dechenerato» muit vesitata trescruzó Alemanya, con l'obchectivo de fer-se a mofla d'as obras d'os mas famosos artistas de vanguardia, que Hitler deciba yeran «bolchevismo cultural» u «garabatos chodigos y cosmopolitas». Muitas d'istas obras fueron destruitas dimpués por os nazis.
Sindembargo, un numero important d'intelectuals s'unioron a o nazismo, con mayor u menor intensidat y duración. O filosofo Martin Heidegger fació una carta publica d'aponderación d'o Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei y aceptó bels meses o cargo de rector d'a Universidat de Friburgo. O teorico d'o Dreito Carl Schmitt se convertió en o churista oficial d'o rechimen nazi. Muitos musicos y compositors tenioron relacions muit cordials con o rechimen o con os suyos prencipals dirichents, aceptando u solicitando comandas oficials: asinas, os compositors Carl Orff y Richard Strauss, a cantaire Elisabeth Schwarzkopf, u os directors d'orquesta Wilhelm Furtwängler y Herbert von Karajan.
Bibliografía consultata
[editar | modificar o codigo]- (es) Gellately, Robert: No solo Hitler. La Alemania nazi entre la coacción y el consenso, Ed. Crítica, Barcelona, 2002, ISBN 84-8432-324-2.
Vinclos externos
[editar | modificar o codigo]
Se veigan as imáchens de Commons sobre o Tercer Reich.
Referencias
[editar | modificar o codigo]- ↑ 1,0 1,1 (Gellately, 2002:13)
- ↑ J.M. Argelès, «La terreur en Allemagne avant 1939», en Une si longue nuit, dir. St. Courtois, 2003.
- ↑ Pierre Milza, Les Fascismes, Imprimerie Nationale, 1985, p. 242.
- ↑ (fr) Le système concentrationnaire nazi. L'histoire des camps. Etape 1: la terreur politique et totalitaire : 1933-1937.
- ↑ (fr) Jean-Yves Le Naour, La Honte noire, 2000.
- ↑ (fr) Eric Johnson, La Terreur nazie. La Gestapo, les Juifs et les Allemands ordinaires, 1999, traducción a o francés, Albin Michel, 2001.
- ↑ (Gellately, 2002:14)
- ↑ Ian Kershaw, L'opinion publique en Bavière sous le nazisme, 1975
- ↑ Palabras de Hitler a os suyos chenerals, recullitas por Hannah Arendt.
| Control d'autoridaz |
|
|---|
Datos: Q7318- Multimedia: Nazi Germany / Q7318