Militar

De Biquipedia
(Reendrezau dende Melitar)
Soldatos de l'antiga Nationale Volksarmee d'a Republica Democratica Alemana.
Recreación historica d'una unidat d'Artillería de l'Exercito francés en 1805, mientres as Guerras napoleonicas.
Soldato de l'Imperio inca, en una choya de l'arte incaico.
M113 de l'Exercito brasilero.
Ataque d'a infantería prusiana en a batalla de Hohenfriedberg o 4 de chunio de 1745, cuadro de Carl Röchling.
Soldatos de l'Exercito chinés.
Soldatos de l'Exercito ruso.
Soldatos de l'Exercito tailandés.
Soldatos de Caballería polacos a o servicio de Napoleón Bonaparte en misión de reconoixencia mientres a Guerra d'o Francés, en un cuadro de Juliusz Kossak.
Carga d'a Caballería de l'Exercito francés mientres a batalla de Friedland, en un cuadro d'Édouard Detaille.
Caballería cosaca, en un cuadro de Józef Brandt.
Tropas de l'Exercito ruso en una trinchera mientres a Primera Guerra Mundial.
Un Panzer VI Tiger d'a Wehrmacht mientres a Batalla de Normandía en a Segunda Guerra Mundial.
Emplego de bombas de napalm por l'Exercito estausunidense mientres a Guerra de Vietnam.
Exercito de guerrers de terracota en o mausoleu de l'emperador Qin Shi Huangdi.

Un militar[1] ye una persona que fa d'o servicio en as Fuerzas Armatas regulars d'un país o suyo medio de vida. Encuadrato asinas en as Fuerzas Armatas, i ocupa un puesto hierarquico, conoixito como rango u grau. Ista caracteristica diferencia a lo militar, perteneixient a una organización controlata directament por o estato, d'as fuerzas paramilitars que no se troban baixo o suyo control; o militar ye asinas identificato por bels signos distintivos externos, como o suyo uniforme y por a suya pertenencia a una unidat militar hierarquicament organizata. Cal parar cuenta que a composición d'as Fuerzas Armatas puet estar voluntaria u tamién por o sistema de leva d'entre os civils ta encorporar-los-ie temporalment.

Tamién cal diferenciar-lo d'o mercenario, qui tamién fa parte d'as Fuerzas Armatas encara que dentro d'una unidat militar privata, encara que baixo o control teorico d'o estato que la contrata, estando amás a sobén nacional d'un estato diferent a l'estato que lo contrata.

Antiparte, cal diferenciar-lo tamién d'o terrorista, un termin que fa referencia a las personas que emplegan a violencia contra as institucions estatals ta conseguir as suyas finalidaz politicas, y d'o resistent, que ye una persona que no fa parte d'una unidat militar organizata ni ye baixo o control estatal, emplegando tamién a violencia, pero que a sobén se considera que actúa ta lograr o restablimiento d'a independencia d'o suyo país, que ye ocupato militarment en forma total u parcial por una potencia forana.

Ta rematar, s'diferencia d'atras unidaz armatas, como a Policía, en que a suya misión prencipal no ye de mantener l'orden interno d'o país, sino a protección d'as suyas mugas contra un enemigo forano.

Historicament, mientres a Prehistoria y a Edat Antiga, no existiba a fegura d'o militar en sentito estricto, estando cualsiquier miembro d'a sociedat apto ta la luita en prencipiar una guerra. Sindembargo, cuan apareixioron os grans imperios de l'Antigüidat, como l'Imperio echipciano u l'Imperio Romano, naixió a fegura d'o militar profesional, que feba d'ista actividat o suyo medio prencipal de vida y que recibib un entrenamiento militar que li permeteba d'estar un ran dencima d'o nivel en que podía plegar un ciudadán que no hese recibito dito entrenamiento. Mientres a Edat Meya, a diferencia prencipal yera entre a Caballería, formata por miembros d'a nobleza que yeran cuasi militars, y a Infantería, formata por labradors sin muita formación militar alistatos nomás que ta una campanya militar concreta. As primeras unidaz profesionals que se formoron estioron bellas unidaz d'arquers, que emplegaban un arma (l'arco) que en ixe inte yera un arma especializata. En os sieglos XVI-XVIII, se formoron ta la guerra unidaz de mercenarios, que constituiban a parte prencipal en os grans exercitos. Ista situación cambeó con a Revolución francesa, quen s'estendilló a ideya de que una d'as obligacions d'o ciudadán yera la de prestar por un tiempo o suyo servicio militar, ta fer que en caso de guerra estase a punto ta fer parte de l'Exercito: apareixioron asinas as grans campanyas militars que movilizaban millons de soldatos, mandatos por grans estrategas como Napoleón Bonaparte. Mientres a Primera Guerra Mundial, y encara mas mientres a Segunda Guerra Mundial, l'aplicación d'os abances tecnicos de l'industrialización a la guerra fació necesario l'adiestramiento d'os militars por una luega durada, tonando a apareixer o militar profesional, situación que actualment ye vichent en cuantos países, incluyindo-ie Espanya.

Etimolochía[editar | modificar o codigo]

A parola militar provién d'o latín militarius, derivato de miles (ye decir, soldato).

Tipos de militars[editar | modificar o codigo]

En resumen, un militar puet estar:

  • Personal contractato por un tiempo ta fer as funcions militars, con caracter voluntario.
  • Personal de carrera, ye deir, que ha feito os estudios d'a carrera militar en una Academia militar y sirve a sobén como oficial u suboficial.
  • Personal enrolato por o estato de forma obligatoria como un deber civico, en as ditas levas, como en o sistema que existiba en Espanya dica os anyos 1990, en que toz os ciudadans de chenero masculín pasaban una anyada (u dica dos anyadas, d'antis mas) en l'Exercito.
  • Personal civil enrolato forzosament en caso de guerra.

Funcions d'o militar[editar | modificar o codigo]

Un militar puet tener una actividat operacional en o campo de batalla, d'adiestramiento d'atros militars, de mando superior u d'oficina. A organización d'un exercito fa necesarios un mando (t'a coordinación d'as tropas) y una lochistica, components de muita importancia en as modernas Fuerzas Armatas. A sobén se charra d'«escalerón»: escalerón de mando, escalerón lochistico y escalerón operacional.

Ta os emplegos operacionals, se puet destinguir:

Cal parar cuenta tamién d'atras actividaz militars, como a Intelichencia militar, adedicata a o espionache y contraespionache, ya siga en l'interior d'o propio país u en l'exterior, ta reunir informacions sobre as actividaz, tecnicas, disposición y capacidaz d'atros exercitos foranos.

A ciencia tien tamién muita importancia por o suyo uso militar, y tamién se charra asinas d'a ciencia militar, a ormino t'o desembolique d'a tecnolochía militar.

O militar en a Historia[editar | modificar o codigo]

Prehistoria[editar | modificar o codigo]

En a Prehistoria, no existiba o militar como una profesión, en estar tot miembro d'una sociedat un militar en caso de conflicto, situación que continó en cuantos estatos de l'Antigüidat. Sindembargo, en os grans imperios de l'Antiguidat, en l'Antigo Echipto y en l'Imperio Romano, os militars se convertioron en uns profesionals, a lo menos en cuantas unidaz selectas.

Imperio Romano[editar | modificar o codigo]

Mientres l'Imperio Romano, s'alistoron en a Lechión romana os soldatos por primera vegata como soldatos profesionals, prestando-ie os suyos servicios por una luenga durada, y recibindo formación militar ta cumplir millor con a suya misión. A prestación de servicio por os ciudadans romanos se completaba con l'alistamiento de personas que, encara que naixitas dentro d'as mugas de l'Imperio, no teneban a ciudadanía romana, que nomás adquiriban que en estar licenciatos, dimpués de 25 anyadas de servicio, convertindo-se os soldatos dimpués d'estar licenciatos en un instrumento prencipal en a politica de latinización d'as poblacions conquiestas. Sindembargo, nomás qui teneba ciudadanía romana (u latina) prestaba o suyos servicios en a Lechión, prestando servicios a resta en unidaz especials ditas auxiliars, a ormino de Caballería en as ditas Alae.

Edat Meya[editar | modificar o codigo]

Mientres a Edat Meya no existiba a fegura d'o militar profesional, y en ixas envueltas lo mas amanato a un militar yeran os nobles que feban parte d'a Caballería, y que yeran decisivos en a mayor parte d'as batallas. A infantería en ixe inte yera formata nomás que por por labradors que no teneban formación militar y que s'alistaban nomás que ta una campanya militar concreta.

Sindembargo, tamién apareixioron en ixe inte dos tipos de soldatos que sí se puet considerar que yeran profesionals, toz dos mercenarios que luitaban en pagas por una soldada. D'una man, bi heba os grupos de caballers mercenarios, segundons d'a nobleza u miembros d'a chicota nobleza que buscaban por medio d'a suya participación en as guerras un botín ta incrementar os suyos recursos economicos y a suya posición social. D'atra man, os soldatos que manipulaban bella arma especializada, como l'arco u a dita artillería en ixas envueltas (ye decir, catapultas, onagres y atras armas de setio). Ixos especialistas se contrataban en o caso d'os arquers siempre con as suyas armas, y tamién se feba asinas a sobén con os especialistas en artillería, situación que se reprodució en apareixer a primera artillería tal como hue se conoix, con emplego d'a polvora.

Renaiximiento[editar | modificar o codigo]

Mientres o Renaiximiento, no nomás fació a suya aparición a moderna artillería, sino que amás prencipió a existir un Exercito permanent a lo servicio d'as prencipals monarquías u reinos, que yeran os países que teneban suficients recursos economicos ta fer frent a lo suyo coste. Tamién aparicioron os ditos condottieri en a peninsula italica, formando dende o sieglo XIV unidaz militars completas que contrataban os chicoz estatos d'a peninsula ta las suyas guerras, en un sistema cuasi codificato a on no yeran frecuents as mortaleras de presoners.

Sindembargo, tamién apareixioron en Europa as guerras por de motivos relichiosos, con as mortaleras de presoners en rematar a batalla, feito que dica ixe int nomás se feba en as luitas contra os musulmans. A confrontación ideolochica, amás d'a creixencia d'o poder estatal, fació que amanixiesen en o continent os grans exercitos en campanyas cuasi permanents, fendo nomás una parada en hibierno, cuan as condicions climatolochicas feban difícil a continación d'as operacions militars. En ixas envueltas destacoron os ditos tercios de l'Exercito espanyol que luitoron en os Países Baixos espanyols contra os sublevatos protestants d'as Provincias Unitas y contra os suyos aliaus, os angleses y os franceses, amás de contra os exercitos protestants de suecos y alemans.

Sieglos XVIII y XIX[editar | modificar o codigo]

A Revolución francesa estió un momento clau en a evolución d'a fegura d'o militar. Seguntes as ideyas liberals d'os revolucionarios franceses, desapareixiba a condición de subchecto d'una monarquía ta amanixer a condición de ciudadán d'una democracia. Asinas, mesmo que o ciudadán pagaba uns impuestos ta fer que l'estato podese fer frent a las suyas necesidaz, tamién pagaba en forma de prestación d'un servicio militar obligatorio, formando asinas exercitos de ciudadans armatos. Ta mandar y encuadrar a ixos soldatos, apareixioron os oficials de carrera, formatos en Academias militars y con conoixencias especializatas en o mando y planificación d'as operacions militars, que teneban ta las suyas maniobras a la suya disposición una gran masa de soldatos. Tamién s'emplegaba una abundant artillería y atras armas modernas en o frent de batalla.

O militar mas caracterizato d'ixe periodo ye Napoleón Bonaparte, qui con os suyos mariscals y chenerals luitó por primera vez en batallas por toda Europa, dende Rusia dica Portugal, u mesmo fuera d'Europa, como en Echipto.

Sindembargo, en os anyos 1870, con a Guerra Franco-prusiana, a tecnica aplicata a las armas fació que s'inventase a metralladora, con una potencia de fuego tan important que feba imposible as batallas como dica ixe inte s'heban conoixito, encara que ista lección no s'aplicó encara por os Estatos Mayors.

Sieglos XX y XXI[editar | modificar o codigo]

Primera Guerra Mundial[editar | modificar o codigo]

En a Primera Guerra Mundial o sistema d'exercitos masivos formatos por millons de soldatos ya yera o sistema habitual, estando encuadrato por un chicot exercito formato por profesionals y por oficials que tamién yeran profesionals. Sindembargo, en ista guerra uno d'os elementos mas destacatos estió l'aplicación a las tecnicas y a l'armamento militar d'as zagueras innovacions tecnicas y d'os descubrimientos cientificos.

A mesma potencia de fuego a que heba plegato en ixas evueltas l'artillería y l'emplego masivo d'a metralladora facioron que os ataques contra posicions fortificatas esdeveniesen un autentico suicidio. Se creyoron trincheras como sistemas de fortificación ta la protección d'o frent de batalla d'os ataques de l'enemigo, contando-se asinas os abances territorials en metros de territorio, que amás restaba arrasato de raso.

Tamién apareixioron atras innovacions, como l'emplego masivo d'os automóvils u d'o ferrocarril ta o transporte de tropas, u l'emplego de nuevas armas como o tanque u l'avión militar, anque que en ista guerra no s'emplegoron encara a plena capacidat.

Segunda Guerra Mundial[editar | modificar o codigo]

Ista situación s'intensificó mientres a Segunda Guerra Mundial.

D'una man, a Wehrmacht con l'emplego d'a blitzkrieg (emplego masivo de tanques y aviación, fació un uso intensivo (encara que nomás que en puestos concretos) d'a ciencia aplicata a la guerra, situación encara mas desembolicata por l'Exercito estausunidense, que plegó a l'emplego d'a bomba atomica contra o Chapón.

D'atra man, con ixo calía una mayor tecnificación d'os militars, que luitaban en vehiclos especializatos con armamento sofisticado, armamento que requería d'una important formación tecnica d'os militars (y tamién d'os oficials ta l'emplego correcto d'os nuevo medios de luita).

Posguerra y actualidat[editar | modificar o codigo]

Con istos antecedents, se plega curiosament a una situación pareixita a la situación anterior a la Revolución francesa: un chicot grupo de militars, altament tecnificato y profesional, forma os exercitos actuals, rematando con o servicio militar obligatorio y creyando un exercito profesional a on a sobén en fan parte soldatos d'atros países. Continan existindo as Academias militars ta formar a los futuros oficials, encara que os soldatos ya tienen a vegatas una relación cuasi laboral con as suyas Fuerzas Armatas.

Militarismo y antimilitarismo[editar | modificar o codigo]

A posición d'a sociedat debant d'os militars fa que se pueda charrar de militarismo y d'antimilitarismo, en un debat que ha dividito modernament as sociedaz civils.

Un eixemplo d'istos debats podemos trobar-lo en a Francia d'a Tercera Republica en relación con o dito caso Dreyfuss.

Referencias[editar | modificar o codigo]

Se veiga tamién[editar | modificar o codigo]