Kristallnacht

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Una botiga de propiedat chodiga en Magdeburgo o día siguient a la Kristallnacht.

Se conoix con o nombre de Kristallnacht (en alemán "nueit de vidre(s) (crebatos)") a un autentico pogrom organizato por as autoridaz nacis d'o Tercer Reich en a nueit d'o 9 a o 10 de noviembre de 1938 contra a población chodiga que i viviba, que se considera como uno d'os trangos que conducioron dreitament enta l'Holocausto.

Mientres a nueit, miembros d'as Sturmabteilung y d'as Schutzstaffel d'o Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei d'Adolf Hitler, con aduya d'atras organizacions nazis, como a Chovenalla Hitleriana, a Sicherheitsdienst u a Gestapo, y tamién d'as propias fuerzas regulars d'a Policía, engarcholoron a milers de chodigos por toda Alemanya, destruyindo a mas as suyas propiedaz personals u colectivas: botigas, sinogas, centros de reunión... Tamién facioron una mortalera de cuasi 100 personas, en o que estió una prebatina ta comprobar a capacidat d'a población alemana t'asimilar un posterior ataque mes gran contra os chodigos. Alto u baixo 30.000 chodigos fuoron engarcholatos en os campos de concentración.

A excusa ta istos feitos estioron os disparos que Herschel Grynszpan, un chodigo aleman refuchiato en Francia, fació en París contra Ernst vom Rath, un diplomatico d'a embaixada alemana, qui morió o 9 de noviembre de resultas d'as suyas feritas. As primeras afirmacions d'os dirichents nazis yeran que os ataques yeran una "reacción espontania d'o pueblo alemán dimpués de l'atentato chodigo".

Antiparte, os chodigos fuoron condenatos a pagar una multa colectiva de 3.000 millons de marcos, ta indemnizar a l'estato alemán por os danyos que heba padeixito. Garra chodigo fue indemnizato por os danyos en as suyas propiedaz u en as suyas personas. Internacionalment, a mayor parte d'os países facioron condenas (a Espanya de Francisco Franco, encara en guerra con a Segunda Republica Espanyola, aplaudió istos feitos; a Republica los condenó).[1]

Vinclos externos[editar | modificar o codigo]

Referencias[editar | modificar o codigo]