Caracter biolochico

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Iste articlo tracta sobre o caracter como atributo dende a perspectiva d'a biolochía. Pa atros usos de caracter se veiga Caracter (desambigación).
Uello humano azul. A presentación de uellos claros en o ser humano ye un estau d'o caracter biolochico "color de uellos", respective a belatros estaus mas frecuents d'o caracter.

En biolochía sistematica, se diz caracter a un atributo fenotipico heredable que tiene función y que, por ixo, ye una unidat evolutiva. A heredabilidat ye una condición sine cua non pa que un atributo se pueda incluir en a descripción d'un taxón de sers vivos. A comparanza de caracters homologos ye una d'as bases d'o metodo comparativo que s'aplica en biolochía sistematica y, mas que mas, en l'analís filochenetico.

Pa definir un caracter biolochico s'ha de definir tamién os diferents estaus d'o caracter que se puede trobar. Por eixemplo, o caracter "color de uellos" en o ser humano va necesariament ligau a os diferents estaus posibles; color marrón, azul y verda, variacions posibles sin as cuals no tendría sentiu considerar-lo.

Porque ye necesario que i haiga diversidat pa poder considerar un caracter como tal, se fa necesario diferenciar entre caracters cualitativos y cuantitativos. O color de uellos, en iste caso, sería un caracter biolochico cualitativo, pero existe belatros que pa poder-los describir cal que se puedan contar u mesurar; os cuantitativos. En os caracters cuantitativos i hai diferencia entre individuos, y pa fer una descripción y comparanza d'os suyos estaus se fa necesario recurrir a intervalos de variación u a parametros estatisticos como a media y a varianza.

Tipos de caracters biolochicos[editar | modificar o codigo]

Caracters biolochicos seguntes a suya posición evolutiva.

Entre os caracters biolochicos, seguntes a suya posición evolutiva, se i puet considerar os siguients:

  • Apomorfia: Ye un atributo evolutivament novedoso, por a cual cosa ye caracteristico d'un clado u grupo monofiletico d'organismos. As apomorfias pueden trestallar-se a la suya vegada en:
  • Plesiomorfia: Ye una caracteristica primitiva u ancestral que define un grado u grupo parafiletico d'organismos.
    • Simplesiomorfia: Cuan ixa plesiomorfia la comparten mas d'un clado u taxón.
  • Homoplasia: Ye un cambeo evolutivo pareixiu u analogo, adquiesto de forma independient por dos u mas grupos y que de conchunta puede considerar-sen un grupo polifiletico. A la suya vegada, se puet tractar de:
    • Paralelismo: Si o cambeo ye paralelo, propio de dos grupos filocheneticament amanaus.
    • Converchencia: Si o caracter ye evolucionau independientment en grupos filocheneticament aluenyaus.

Se veiga tamién[editar | modificar o codigo]