Diferencia entre revisiones de «Marbre»
Sin resumen de edición |
m r2.7.3) (Robot Adhibito: Modificato: zh:大理石 |
||
Linia 110: | Linia 110: | ||
[[vec:Màrmaro]] |
[[vec:Màrmaro]] |
||
[[vi:Đá hoa]] |
[[vi:Đá hoa]] |
||
[[zh:大理 |
[[zh:大理石]] |
Versión d'o 13:18 2 chi 2013
O marbre, márbol[1][2] u mármol ye una roca metamorfica compuesta mayoritariament por calcita y formata a partir d'as calsineras y dolomías por recristalización en o metamorfismo de contacto u en o metamorfismo rechional. Presenta una textura granoblastica.
Etimolochía y semantica
O concepto de marbre en cheolochía en cheneral y en petrolochía en particular no ye o mesmo que o concepto d'os canters, os que lo comercializan y os que la fan servir en as aplicacions concretas. Por un regular fuera d'os ambients scientificos u academicos se considera "marbre" a tota roca calcica que se pueda pulir, incluindo as rocas sedimentarias como as calsineras y dolomías.
A parola "marbre" u "márbol" provién d'o latín MARMOR, MARMORIS, y este d'o griego antigo marmaron, relacionato con o verbo marmairo ("brillar"). A evolución de marmor en aragonés ye paralela a ARBOR, ARBORIS y, a traviés de l'acusativo MARMOREM daría mármor, prou pareixita a márbol, bien documentata. En os textos alchamiatos d'Urreya de Xalón mos trobamos marbol.
A forma marbre se troba sobre tot en as traduccions d'a escuela de Chuan Ferrández d'Heredia, on bi heba escribans y copistas catalanoparlants u con conoixencias més grans de catalán que d'aragonés (Nicolau de Drenopoli), y a vegatas escribiban borradors en catalán pa dimpués fer una traducción a l'aragonés dende o griego bizantín u o francés.
En o "Libro d'el Trasoro" s'escribe marbre:
En o "Libro d'as Marabillas d'o Mundo", de traductor desconoixito, mos trobamos tanto marbre como marbol.
En textos comercials d'o sieglo XV de Zaragoza escritos en un luengache mixto catalán-aragonés se troba a forma mambre de Girona[5]
Aplicacions
O marbre ye a roca ornamental más emplegata a lo largo d'a historia. Agora, s'emplega ta fer piezas de pavimentos y revestimentos, muebles, ecetra. O suyo uso como material d'escultura privilechiato en a epoca clasica han feito d'o marbre un signo d'elegancia. Bi ha unas quantas localidatz de Grecia y Italia famosas por as suyas pedreras de marbre: Naxos, Paros, Laurion, Hymettos, Pentelicon y Carrara.
O marbre millor considerato ye lo de Carrara, por a suya pureza, por a poca porosidat y por estar translucido en losas u richuelas de 2–3 cm de grosor. Miguel Ánchel, o gran escultor d'o renaiximiento italián, vesitaba as pedreras de Carrara ta trigar presonalment os marbres ta las suyas esculturas. As esculturas de marbre de Carrara son resistents a las chelatas por a suya poca porosidat (quasi no lis entra l'augua y no se i forma chelo), pero son muito sensibles a la plevia acida.
Se veiga tamién
Bibliografía
- Walter Maresh, Olaf Mendenbach "Las Rocas" Guías de Naturaleza Blume. 1990.
Vinclos externos
- Se veigan as imáchens de Commons sobre o marbre.
- (es) Información, muestras de marbres y molars.
Referencias
- ↑ Libro d'Apolonio[1]
- ↑ Federico Corriente, María Jesús Viguera. Relatos píos y profanos del manuscrito Aljamiado de Urrea de Jalón.[2]
- ↑ Libro d'el Trasoro
- ↑ Libro d'as Marabillas d'o Mundo
- ↑ J Angel Sesma, Ángeles Líbano Léxico comercial en Aragón (Siglo XV) Institución Fernando el Católico, 1982