Diferencia entre revisiones de «Árbol»
m Bot: Enlace a artículo destacado para: hr:Stablo; cambios triviales |
Sin resumen de edición |
||
Linia 2: | Linia 2: | ||
[[Imachen:Raunkiaer.jpg|250px|thumb|Un [[caixico]] en [[Dinamarca]].]] |
[[Imachen:Raunkiaer.jpg|250px|thumb|Un [[caixico]] en [[Dinamarca]].]] |
||
[[Imachen:Arbol nevado formigal.jpg|thumb|250px|Árbols nevatos en [[o Fornigal]].]] |
[[Imachen:Arbol nevado formigal.jpg|thumb|250px|Árbols nevatos en [[o Fornigal]].]] |
||
Un '''árbol''' ye una [[planta]] que puet creixer dica mas de cinco |
Un '''árbol''' ye una [[planta]] que puet creixer dica mas de cinco [[metro]]s d'[[altaria]] gracias a una estructura que forma un [[tronco (botanica)|tronco]], y eventualment ramificacions ditas [[rama]]s y [[branca]]s.<ref name="Altura">{{ca}} [http://www.enciclopedia.cat/fitxa_v2.jsp?NDCHEC=0080171 Arbre]. Enciclopèdia Catalana</ref> Os árbols son plantas [[perenne]]s que por un regular viven muitos anyos. En o sentito [[botanico]], os árbols son plantas con [[fusta]]. A fusta, conoixita tamién como [[xilema]] secundario, se produce por una capa de [[celula]]s, o [[cambium]] vascular, situata baixo a [[crosta]]. |
||
A formación d'a fusta ye un proceso repetitivo que superposa una nueva capa dencima d'as anteriors. O resultato |
A formación d'a fusta ye un proceso repetitivo que superposa una nueva capa dencima d'as anteriors. O resultato asobén ye visible en forma d'aniellos de creiximiento. Os solos grupos que contienen plantas con fusta, y por tanto árbols en o sentito estricto d'o termin, son as [[chimnosperma]]s y as [[anchiosperma]]s [[dicotiledonia]]s. Os árbols presentan una mayor lonchevidat que atros tipos de plantas. Bellas especies d'árbols (como as secuoyas) pueden blincar d'os 100 m d'altaria, y gosan vivir mils de anyos. |
||
Os primers árbols apareixen en a [[Tierra]] fa bells 370 millons d'anyos,<ref name="Webarbres">{{en}} [http://ecology.com/features/quietevolutiontrees/quietevolutiontrees.html The Quiet Evolution of Trees]. McLamb, E. & Hall, J. C. Earthwork & Systems. Ecology.com</ref> en o periodo [[Devonián]], y yeran os debantpasatos d'as [[conifera]]s actuals. O desembolique en altaria y a ramificación d'as brancas premiten a los árbols aumentar a suya capacidat d'espleitación d'o espacio aerio. A distribución d'as [[fuella]]s a diferents rans premite a l'árbol aumentar a superficie d'intercambeyo ta la [[fotosintesi]].<ref name="Webarbres"/> A suya gran capacidat fotosintetica fa que os árbol chuguen un papel important en os ciclos [[ecolochía|ecolochicos]] terrestres, gracias a la suya capacidat d'almadazenamiento de [[carbonio]], o suyo rol en o [[ciclo de l'augua]], y a formación d'os [[ecosistema]]s complexos que son as [[selva]]s, fuent y refuchios d'a [[biodiversidat]].<ref name="Webarbres"/><ref>{{en}} [http://www.worldwildlife.org/wildplaces/amazon/index.cfm Amazon Rainforest, Amazon Plants, Amazon River Animals]. [[World Wide Fund for Nature]]</ref> |
Os primers árbols apareixen en a [[Tierra]] fa bells 370 millons d'anyos,<ref name="Webarbres">{{en}} [http://ecology.com/features/quietevolutiontrees/quietevolutiontrees.html The Quiet Evolution of Trees]. McLamb, E. & Hall, J. C. Earthwork & Systems. Ecology.com</ref> en o periodo [[Devonián]], y yeran os debantpasatos d'as [[conifera]]s actuals. O desembolique en altaria y a ramificación d'as brancas premiten a los árbols aumentar a suya capacidat d'espleitación d'o espacio aerio. A distribución d'as [[fuella]]s a diferents rans premite a l'árbol aumentar a superficie d'intercambeyo ta la [[fotosintesi]].<ref name="Webarbres"/> A suya gran capacidat fotosintetica fa que os árbol chuguen un papel important en os ciclos [[ecolochía|ecolochicos]] terrestres, gracias a la suya capacidat d'almadazenamiento de [[carbonio]], o suyo rol en o [[ciclo de l'augua]], y a formación d'os [[ecosistema]]s complexos que son as [[selva]]s, fuent y refuchios d'a [[biodiversidat]].<ref name="Webarbres"/><ref>{{en}} [http://www.worldwildlife.org/wildplaces/amazon/index.cfm Amazon Rainforest, Amazon Plants, Amazon River Animals]. [[World Wide Fund for Nature]]</ref> |
Versión d'o 22:48 22 avi 2012
Un árbol ye una planta que puet creixer dica mas de cinco metros d'altaria gracias a una estructura que forma un tronco, y eventualment ramificacions ditas ramas y brancas.[1] Os árbols son plantas perennes que por un regular viven muitos anyos. En o sentito botanico, os árbols son plantas con fusta. A fusta, conoixita tamién como xilema secundario, se produce por una capa de celulas, o cambium vascular, situata baixo a crosta.
A formación d'a fusta ye un proceso repetitivo que superposa una nueva capa dencima d'as anteriors. O resultato asobén ye visible en forma d'aniellos de creiximiento. Os solos grupos que contienen plantas con fusta, y por tanto árbols en o sentito estricto d'o termin, son as chimnospermas y as anchiospermas dicotiledonias. Os árbols presentan una mayor lonchevidat que atros tipos de plantas. Bellas especies d'árbols (como as secuoyas) pueden blincar d'os 100 m d'altaria, y gosan vivir mils de anyos.
Os primers árbols apareixen en a Tierra fa bells 370 millons d'anyos,[2] en o periodo Devonián, y yeran os debantpasatos d'as coniferas actuals. O desembolique en altaria y a ramificación d'as brancas premiten a los árbols aumentar a suya capacidat d'espleitación d'o espacio aerio. A distribución d'as fuellas a diferents rans premite a l'árbol aumentar a superficie d'intercambeyo ta la fotosintesi.[2] A suya gran capacidat fotosintetica fa que os árbol chuguen un papel important en os ciclos ecolochicos terrestres, gracias a la suya capacidat d'almadazenamiento de carbonio, o suyo rol en o ciclo de l'augua, y a formación d'os ecosistemas complexos que son as selvas, fuent y refuchios d'a biodiversidat.[2][3]
Os árbols tamién representan una fuent considerable de recursos ta la especie humana, tanto de materials (prencipalment fusta) como de provisions (particularment fruitos), entre atros. Ocupan un puesto real y simbolico important en quasi totas as culturas d'o mundo.
Se veiga tamién
Referencias
- ↑ (ca) Arbre. Enciclopèdia Catalana
- ↑ 2,0 2,1 2,2 (en) The Quiet Evolution of Trees. McLamb, E. & Hall, J. C. Earthwork & Systems. Ecology.com
- ↑ (en) Amazon Rainforest, Amazon Plants, Amazon River Animals. World Wide Fund for Nature