Ermita d'a Virchen d'a Vella

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Ermita d'a Virchen d'a Vella

Situación cheografica
Estau
País
'
Situación	Castillón d'o Puent, Aragón
Adreza
Coordenatas
Archidiocesi
Diocesi	Balbastro-Monzón
Arcipestrau	Semontano
Información cheneral
Advocación	Virchen María
Culto	Cristianismo
Orden
Rector
Vicario parroquial
2.º Vicario parroquial
Mosen
Propietario
Administrador
Director
Coste	{{{coste}}}
Visitable
Altaria
Pisos
Amplaria
Largaria
Superficie
Diametro
Aforo
Altaria s.l.m.
Atras
Alcance
Iluminación
Potencia
Arquitectura
Tipo	Ermita
Estilo	Romanico
Función
Catalogación
Materials
Construcción
Construcción	Sieglo XIII
Fundador
Inicio
Fin
Inauguración
Destrucción
Arquitecto
Incheniero estructural
Incheniero de servicios
Incheniero civil
Atros
Premios
Pachina web
Localización
Ermita d'a Virchen d'a Vella Ermita d'a Virchen d'a Vella en Aragón

A ermita d'a Virchen d'a Vella ye una ermita d'a localidat semontanesa de Castillón d'o Puent (provincia de Uesca, Aragón).

A ermita se troba a una distancia de poco mas d'un kilometro d'o nuclio urbán, dencima d'un tozal sobre a val d'a Cinca. Por a suya situación estratechica yera o puesto a on se trobaba en a Edat Meya una torraza, una d'as dos que se trobaban en a localidat, estando l'atra en o tozan a on i ye actualment a ilesia de l'Asumpción.

En a ladera sud d'o tozal bi ha restas que amuestran que bi habió viviendas excabatas en a roca, sabendo-se que o nuclio primitivo de Castillón se trobaba en iste puesto. A o piet d'iste tozal encara se i puet trobar u alchub rectangular que reculle l'augua que baixa por unas canaletas que bi ha feitas en a roca.

Arquitectura

A edificación primitiva yera d'estilo tardo-romanico d'o sieglo XIII, encara que bi habió un grieu incendio en 1896 que l'alteró en gran mida, estando a portalada, con as suyas tres arquivoltas y as suyas dos columnetas, a parti que millor s'ha puesto conservar. De planta rectangular y cubierta con una vuelta apuntata, a piedra picata ye piedra d'arena y en os suyos capitels bi ha entallatas formas trenzatas en a dreita y, d'antis mas ya que s'ha erosionato, una concha de pelegrín a la ezquierda. En o suyo interior se troban pinturas murals goticas.

D'antis mas teneba tamién un claustro y una casa a on que viviba o ermitanyo.

Historia

A ermita d'a Vella tenió prou importancia en o pasato, acullindo ya en o sieglo XVIII, mientres d'a Guerra de Succesión Espanyola o primer seminario d'Aragón, que dimpués se tresladó ta a seu episcopal, Balbastro. Iste seminario s'establió a radiz de l'arribata d'os mosens d'as localidaz mugants que veniban a acubillar-se.

Tamién o rei Felipe III d'Aragón s'acubilló anyos antis en a ermita, arredol de l'anyo 1640, cuan viachaba enta a Sulevación de Catalunya en 1640.

En 1896 bi habió un incendio que cremó a ermita y parti d'as imáchens que se i trobaban, como a talla de fusta d'a Virchen d'a Vella.

Nombre

Como deciba en o sieglo XVIII mosen Roque Alberto Faci:^[1]

Prencipioron a decir-la Nuestra Sinyora de la Viella (u Vella) significando cuanta yera l'antigüidat d'ista, venereta ya en tiempo d'os godos. Atros la saludoron dimpués [como] Nuestra Sinyora de la Bella, prenendo iste títol [...] d'a rara, y singular hermosura y belleza que tien a Santa imachen.

Asinas pues pareixe que o nombre se deriba de l'antigüidat que teneba o culto a ista imachen d'a Virchen.