Diocesis d'Aragón

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

As diocesis aragonesas son as divisions d'a Ilesia Catolica en Aragón. Aragón ye dividito en 6 diocesis, una d'eras archidiocesi: Balbastro-Monzón, Tarazona, Teruel y Albarracín y Uesca, perteneixients a l'archidiocesi de Zaragoza, y Chaca, perteneixient a la archidiocesi de Pamplona.

Manimenos bi ha habito variacions en as diocesis aragonesas dende a suya creyación dica hue:

A diocesi de Zaragoza la creyoron en ixas envueltas d'os romanos, feita archidiocesi de Zaragoza en 1318.
A diocesi de Teruel y Albarracín la creyoron en 1985.
- Diocesi d'Albarracín — 1173-1259, con la seu bispal en Albarracín
- Diocesi de Segorb-Albarracín — 1259-1571 u 1576.
- Diocesi d'Albarracín — 1577-1852.
- Diocesi de Teruel — 1577-1851.
- Diocesi de Teruel-Albarracín — 1852-1984.
A diocesi de Tarazona la creyoron antis d'o sieglo V.
A diocesi de Uesca la creyoron en u antis d'o sieglo VI. Dimpués de 713, o suyo territorio quedó trestallato en dos partes, una baixo dominio cristiano y atra baixo dominio musulmán (población mozarabe). En o sieglo X o rei Galindo de Pamplona consagró a Ferriolo com Bispe de Sasau, o primer bispe d'o territorio cristiano. Os suyos continuadors s'intituloron bispes d'Aragón. Dende 1077 dica 1096, existió una diocesi independient con seu en Chaca, creyata por Sancho Remíriz, y que s'achuntó con a Diocesi de Uesca en 1096, en ista ciudat fue conquiesta por Aragón y pasó a estar a suya capital. Naixió alavez a Diocesi de Uesca-Chaca, con seu en Uesca. O 18 de chunio de 1571, a demanda d'o Rei Felipe II, o papa Pío V la troxa en tres partes, a diocesi de Balbastro, de nueva creyación, a diocesi de Chaca que torna a tener una seu bispal independient, quedando a resta t'a diocesi de Uesca.
A diocesi de Chaca, fue creyata en 1077, como seu bispal y capital d'o Reino d'Aragón, que dica alavez no teneba garra ciudat gran. A primer seu bispal estió en o Monesterio de Sasau, y o primer bispe conoixito Ferriolo, Bispe de Sasau, en 922. D'ista traza se segregaba a zona baixo dominio cristiano d'a diocesis de Uesca, que continaba existindo entre a población mozarabe baixo dominio musulmán. A primers d'o sieglo XI, o bispe principió a sinyar como Bispe d'Aragón. Ista diocesi remanió independient dica 1096, en que se conquirió Uesca. Alavez se i tresladó a capital d'o reino, y s'achuntón as dos diocesis en a diocesi de Uesca-Chaca con seu en Uesca. O 18 de chunio de 1571, una bula de Pío V torna a establir a diocesi de Chaca como seu bispal independient. Dende alavez, o cambeo territorial mas important escaició en 1785 cuan una bula de Pío VI incorporó l'Arciprestato d'a Val d'Onsella (que incluyiba buena parte de Cinco Villas y perteneixeba a la Diocesi de Pamplona) a os territorios d'a diocesi aragonesa. Hue ye a unica diocesi aragonesa que no ye dependient de l'arcebispato de Zaragoza ya que pende d'o de Pamplona.
A diocesi de Balbastro-Monzón la creyoron en 1995, con o territorio d'a Diocesi de Balbastro a o que s'achuntón as parroquias aragonesas que d'antis mas perteneixeban a la Diocesi de Leida.
- Diocesi de Balbastro entre 1571 y 1995, creyata d'a diocesi de Uesca.
- Diocesi de Roda — dica 1101, tresladata dende a diocesi de Leida, mas tardi tresladata ta Balbastro:
- Diocesi de Balbastro-Roda — 1101-1149, dimpués tresladata unatra begata ta la diocesi de Leida, tetulata primero diocesi de Lleida-Roda y dimpués diocesi de Lleida.

Vinclos externos

Diocesis d'Aragón

Titulars: Diocesi de Roda‎ | Diocesi de Sasau‎ | Diocesi de Segia

Desapareixidas: Diocesi d'Albarracín | Diocesi de Balbastro | Diocesi de Balbastro-Roda‎ | Diocesi de Segorb-Albarracín‎ | Diocesi de Teruel‎

Datos: Q13048893