Metropolitano (hierarquía cristiana)

De Biquipedia
(Reendrezau dende Bispe metropolitano)
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Bispe metropolitano u arcebispe metropolitano (abreviau como metropolitano[1]) ye o bispe d'una metropoli, ye dicir, a capital d'una antiga provincia romana, una provincia eclesiastica u una capital rechional.

O metropolitano en as ilesias de rito romano[editar | modificar o codigo]

Zygmunt Kamiński, un arcebispe metropolitano levando palio

En a Ilesia catolica no bi ha guaire diferencia entre un metropolitano y un arcebispe común, manimenos a un arcebispe que no siga metropolitano li dicen Arcebispe ad personam, O metropolitano tien autoridat sobre atros bispes en atras provincias eclesiasticas ditas seus sufraganias, os cuals se dicen bispes sufragants.

En os tiempos cuan Uesca yera baixo dominación musulmana o territorio de l'Alto Aragón occidental y Navarra dependeban d'o metropolitano d'Aush.

O metropolitano en as ilesias de rito griego[editar | modificar o codigo]

En a ilesia ortodoxa u "pravoslaviana" a fegura d'o metropolitano ye diferent, y tamién bi ha diferencias entre as ilesias autocefalas d'os países eslaus y las atras ilesias de rito griego. Manimenos en dengún d'estos casos os metropolitanos tienen una autoridat especial sobre os bispes rechents en as suyas propias provincias.

As ilesias no eslavas posan a los metropolitanos dichós d'os arcebispes, y os primaus d'as ilesias locals dichós o ran patriarcal se dicen por un regular arcebispes. En o "Libro d'os Emperadors" fan mención de metropolitanos:

enuiaron a ellos por enbaixador el metropolitan de Nicomedia
encara lo ha feito metropolitán en un castiello que se clama Eucaíta.
fue feyto metropolitano de Saloniqui. Et aprés la muert del emperador Teofilo...
E aquel ora el metropolitán de Cesaria tomó aquel escripto por mostrarlo al emperador,..

En as ilesias eslavas os metropolitanos se clasifican por d'encima d'os arcebispes, y o títol se puet fer servir tanto pa seus d'o primau como pa cualsiquier ciudat important.

Macario II, metropolitano de Moscú

En l'Imperio Austriaco o metropolitano serbio de Karlovci teneba autoridat sobre toz os cristianos ortodoxos d'o territorio baixo poder d'Austria: serbios, rumanos, ecetra... En mayo de 1848 o metropolitano de Karlovci fació aplegar un parlamento serbio sabor que decidió a creyación d'una Voivodina que incluiba Sirmia, Batchka y Banato y puyó a lo metropolitano a lo ran de patriarca.

En as ilesias vlacas hi ha habiu metropolitano en vecina, Argeş, Suceava, en Alba Iulia, Sibiu y Bucarest

En Muntenia o primer metropolitano reconoixiu por o patriarcato de Costantinoble fue nombrau en tiempos d'o mandato de Nicolae Alexandru (1352-1364). En Moldavia o primer metropolitano fue nombrau en tiempos de Petru Musat (1375-1391) y fue reconoixiu por o patriarcato de Costantinoble en tiempos d'Alexandru ce Bun (1400-1432).

O nombramiento d'un metropolitano con seu en Sibiu en 1868 significó l'autonomía relichiosa d'os rumanos d'o territorio austrohongaro en relación con as autoridaz relichiosas ortodoxas d'os serbios de l'Imperio Austrohongaro.

En Vlaquia y Moldavia a ilesia ortodoxa rumana se converte en una ilesia autocefala en 1885 con a seu metropolitana en Bucarest.

Os metropolitanos en a formación d'as ilesias greco-catolicas[editar | modificar o codigo]

En territorio polaco-lituano se fa en 1596 una asamblea de clero ortodoxo y de fidels proclama a unión con a ilesia catolica. D'os ueito bispes se en oposan dos, pero no son tenius en cuenta por o metropolitano de Kiev. Amaneix una ilesia uniata que reconoix l'autoridat d'o Papa pero mantién o rito bizantín, dito tamién griego.

En 1620 o patriarca de Costantinoble consagra un metropolitano en Kiev y tamién bispes d'a ilesia ortodoxa orichinal. O rei de Polonia se vei obligau a reconoixer-los en 1632, d'una traza que bi ha dos hierarquías paralelas, a ortodoxa y a "uniata". O nuevo metropolitano Per Mohila encomienza una nueva contrarreforma

Cuan o metropolitano d'Alba Iulia reconoixió l'autoridat d'o Papa de Roma y en 1698 amaneixió a Ilesia d'Alba Iulia, greco-catolica, propia de part d'os vlacos transilvanos.

Referencias[editar | modificar o codigo]

Bibliografía[editar | modificar o codigo]