Andalucía

Andalucía
Comunidat autonoma d'Espanya
Bandera Escudo
Himno: Himno d'Andalucía
Entidat  • Estato	Comunidat autonoma Espanya
Capital	Sevilla
Subdivisions	8 provincias
Idioma oficial	Castellán
Superficie  • Total	Pos. 2 de 19 87 268 km²
Población  • Total (2018)  • Densidat	Pos. 1 de 19 8 409 738 hab. 94,95 hab/km²
‎Chentilicio	andaluz/a
ISO 3166-2	ES-AN
President	Juanma Moreno
Estatuto d'autonomía	30 d'aviento de 1981 19 de marzo de 2007
Fiesta nacional	28 de febrero
Pachina web oficial

Andalucía ye una comunidat autonoma que ye localizata en a parti meridional d'Espanya, y que muga, principiando dende l'ueste, en dirección este, con Portugal, con Extremadura, Castiella-La Mancha y, a la fin, con a Rechión de Murcia. Por o sud a muga ye o mar, l'Ocián Atlantico y a Mar Mediterrania, con una costa de bells 910 km.

Ye a segunda comunidat autonoma espanyola més gran y ocupa o primer puesto en a lista d'as rechions por población.

Toponimia

O nombre Andalucía se deriva d'a parola arabe Al-Andalus (الأندلس). Lo toponimo al-Andalus ye testimoniau per primera vegada per inscripcions en monedas cudidas en 716 per o nuevo gubierno musulmán d'Iberia. Istas monedas, clamadas dinars, yeran inscritas tanto en latín como en arabe. A etimolochía d'o nombre al-Andalus s'ha derivau tradicionalment d'o nombre d'os vandalos. Dende lo decenio de 1980, una serie de proposadas han desafiado ista afirmación. Halm, en 1989, derivó o nombre d'un termin gotico, *landahlauts, y en 2002, Bossong suchirió la suya derivación d'un sustrato prerromán.

Cheografía

O relieu d'Andalucía ye formau per tres unidatz fundamentals:

• Sierra Morena: a buega natural entre la plana castellana y Andalucía, con una altaria maxima de poquet mas de 1300 m.
• As cordeleras Beticas (Penibetica y Subbetica) paralelas a la mar Mediterrania. Comprende entre atras Sierra Nevada, an se troba a cota mas alta d'a peninsula Iberica: a tuca Mulhacén (3.478 m).
• A val de Guadalquivir: un territorio quasi plano que s'ubre en o Golfo de Cádiz a lo sudueste.

Clima

Andalucía ye adintro d'o dominio climatico mediterranio, con hibiernos pleviosos y veranos ixucaus y calidos. Lo relieu accidentau produz fuertes variacions, con islas de clima de montanya en as sierras mas elevadas (Sierra Nevada, Sierra de Gádor) y redoladas de tendencia mas continental (vega de Granada). As precipitacions disminuyen d'ueste enta l'este; o puesto que recibe mas precipitacions ye a Cordelera de Grazalema (2.218 mm anyals) y lo menos plevioso ye lo Cabo de Gata, que a la suya vegada ye lo puesto mas ixuto d'Europa (con 117 mm anyals). A temperatura meya anyal d'Andalucía ye superior a los 16 °C, encara que con variacions cheograficas, oscilando entre los 18,5 °C en Malaga dica los 15,1 °C en Baeza. Lo mes mas fredo ye chinero y lo mas caluroso ye agosto.

División administrativa

Andalucía ye dividita en ueito provincias:

• Almería, (701.688 habitants en o 2014).
• Cádiz, (1.240.175 habitants en o 2014).
• Cordoba, (795.718 habitants en o 2014).
• Granada, (919.455 habitants en o 2014).
• Uelba, (519.229 habitants en o 2014).
• Chaén, (659.033 habitants en o 2014).
• Malaga, (1.652.999 habitants en o 2014).
• Sevilla, (1.871.399 habitants en o 2014).

Politica

A Chunta d'Andalucía ye la institución en que s'organiza l'autogobierno d'a Comunidat Autonoma d'Andalucía. Ye integrada per: o president d'a Chunta d'Andalucía que ye lo supremo representant d'a comunidat autonoma y lo representant ordinario de l'Estau en a mesma. A suya esleción tien puesto per o voto favorable d'a mayoría absoluta d'o Pleno d'o Parlamento d'Andalucía y lo suyo nombramiento corresponde a lo rei. O president actual d'a Chunta ye Juan Manuel Moreno Bonilla.

Veyer

• Rechión de Granada.

Vinclos externos

• Se veigan as imachens de Commons sobre Andalucía.
• Pachina web oficial d'a Chunta d'Andalucía.